Sudan- quốc gia Ả Rập thứ ba bình thường hóa quan hệ với Israel
Sudan đã trở thành quốc gia Ả Rập thứ ba đồng ý bình thường hóa quan hệ với Israel trước cuộc bỏ phiếu bầu cử Tổng thôngs Mỹ.
Ngày 23/10, Israel và Sudan đã nhất trí bình thường hóa quan hệ trong một thỏa thuận do Mỹ làm trung gian, đưa Sudan trở thành quốc gia Ả Rập thứ ba chấm dứt thù địch với Israel trong hai tháng qua.
Theo các quan chức cấp cao của Nhà Trắng, Tổng thống Trump đã ký kết thỏa thuận qua một cuộc điện đàm với Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu và Thủ tướng Sudan Abdalla Hamdok cũng như Trưởng Hội đồng Chuyển tiếp Abdel Fattah al-Burhan,
Là một phần của thỏa thuận, Tổng thống Trump đã đưa Sudan ra khỏi danh sách các quốc gia thúc đẩy khủng bố của chính phủ Mỹ.
Theo một quan chức cấp cao của Mỹ, Tổng thống Trump đã ký một văn bản trên Không lực Một vào tối ngày 22/10 để thông báo cho Quốc hội về ý định của mình.
"Các nhà lãnh đạo nhất trí bình thường hóa quan hệ giữa Sudan và Israel và chấm dứt tình trạng hiếu chiến giữa hai quốc gia", trích tuyên bố chung do ba nước đưa ra.
Theo tuyên bố chung, các nhà lãnh đạo nhất trí khởi động quan hệ kinh tế và thương mại với trọng tâm ban đầu là hợp tác nông nghiệp.
Các phái đoàn của mỗi nước sẽ gặp nhau trong những tuần tới để đàm phán chi tiết và cụ thể về các thỏa thuận trong các lĩnh vực như công nghệ, nông nghiệp, hàng không, vấn đề di cư và các lĩnh vực khác.
Tuyên bố khẳng định, Chính phủ chuyển tiếp của Sudan đã "thể hiện lòng dũng cảm và cam kết chống khủng bố, xây dựng các thể chế dân chủ và cải thiện quan hệ với các nước láng giềng".
Thỏa thuận đã được đàm phán bởi cố vấn cấp cao của Tổng thống Trump Jared Kushner, đặc phái viên Trung Đông Avi Berkowitz, Cố vấn An ninh Quốc gia Robert O'Brien, Ngoại trưởng Mike Pompeo và quan chức an ninh quốc gia Miguel Correa.
Về phần mình, Israel coi hiệp định lần này là "một bước đột phá lớn".
Sudan là quốc gia Ả Rập thứ ba đã thực hiện các bước hướng tới bình thường hóa quan hệ với Israel, sau các động thái tương tự do Mỹ làm trung gian trong những tuần gần đây của Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất và Bahrain.
Trước đó, hai quốc gia khác đã gác lại các mối quan hệ thù địch với nhà nước Do Thái là Ai Cập và Jordan.
Nhiều quốc gia sẽ theo bước chân của Sudan
Tổng thống Donald Trump đã bày tỏ sự chắc chắn rằng, Iran cũng sẽ tham gia một "thỏa thuận như thế này" và cho biết thêm, ông sẵn sàng giúp Iran thực hiện điều đó.
Tổng thống Mỹ nhấn mạnh, ít nhất năm quốc gia nữa sẽ ký kết thỏa thuận hòa bình với Israel, trong đó Ả Rập Xê Út chắc chắn sẽ "sớm tham gia".
Về phần mình, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đã ca ngợi động thái này, nói rằng đất nước của ông đang "nhanh chóng mở rộng vòng tròn hòa bình".
Phát biểu về Iran, Thủ tướng Benjamin Netanyahu cho biết, ông không hề phản đối "bất kỳ thỏa thuận nào với Iran", nhưng ông là "thỏa thuận cuối cùng".
“Thỏa thuận bình thường hóa với Israel sẽ được quyết định sau khi hoàn thành các thể chế hiến pháp thông qua việc thành lập hội đồng lập pháp”, Bộ trưởng Ngoại giao Sudan Omar Gamareldin cho biết trên truyền hình quốc gia ngay sau thông báo hôm 23/10.
Ông Omar Gamareldin cho biết, quyết định của Sudan có ý nghĩa biểu tượng vì chính tại Khartoum vào năm 1967, Liên đoàn Ả Rập đã quyết định không công nhận quyền tồn tại của Israel.
Việc Sudan được chỉ định là nhà nước bảo trợ khủng bố có từ thời người cai trị bị lật đổ là Omar al-Bashir và khiến chính phủ chuyển tiếp của nước này gặp khó khăn trong việc tiếp cận các khoản nợ và tài trợ nước ngoài cần thiết.
Nhiều người dân Sudan nói rằng, chỉ định được áp dụng vào năm 1993 vì Washington tin rằng Bashir đang hỗ trợ các nhóm chiến binh, đã trở nên lỗi thời kể từ khi ông bị loại bỏ vào năm ngoái.
Phản ứng trước diễn biến mới này, Chính quyền Palestine đã nhanh chóng xem xét trước tuyên bố của Nhà Trắng và cho rằng, diễn biến bình thường hóa quan hệ này không khác gì "một nhát dao mới đâm sau lưng họ".
Ông Wasel Abu Youssef, một thành viên của Tổ chức Giải phóng Palestine cho biết: “Việc Sudan tham gia cùng những người khác bình thường hóa quan hệ với nhà nước Israel chiếm đóng như một vết đâm mới đối với người dân Palestine và sự phản bội đối với chính nghĩa Palestine”.
Tổng thống Palestine Mahmoud Abbas cũng đã phản ứng trong một tuyên bố: “Không ai có quyền nói nhân danh người dân Palestine và nhân danh chính nghĩa của người Palestine”.