Nâng sức cạnh tranh để giữ vững thị trường 100 triệu dân

Đó là nhận định được giới chuyên gia, nhà quản lý đưa ra tại Diễn đàn “Nâng cao sức cạnh tranh của hàng Việt trước thời cơ, thách thức từ các Hiệp định thương mại thế hệ mới” do Bộ Công Thương tổ chức sáng 29/10 tại Hà Nội.

Hàng Việt khẳng định vị thế

Với việc ký kết các Hiệp định thương mại tự do thế hệ mới, đặc biệt là EVFTA vừa được thực thi hồi đầu tháng 8/2020, hàng loạt các dòng thuế được giảm, cơ hội để các hàng hóa ngoại nhập đổ bộ vào thị trường trong nước là vô cùng lớn.

Theo đánh giá của Hiệp hội DN Châu Âu (Eurocham), đến năm 2035, hàng xuất khẩu của EU sẽ tăng khoảng 29%, tương đương khoảng 15 tỷ EUR. Điều này cho thấy, nếu chỉ tính riêng với hàng hóa từ EU vào Việt Nam, đã tạo mức độ cạnh tranh rất lớn đối với hàng Việt ngay tại sân nhà, đó còn chưa kể hàng hóa từ các nước như Mỹ, Nhật Bản, Thái Lan, Trung Quốc... sẽ tiếp tục tràn mạnh vào thị trường trong nước. Trong khi tâm lý tiêu dùng của người dân ngày càng muốn sử dụng những sản phẩm chất lượng, mẫu mã đẹp, giá cả cạnh tranh vì thế sẽ tạo thêm nhiều áp lực cho DN Việt.

Cùng với đó, sự hoành hành của đại dịch Covid-19 đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến tất cả các lĩnh vực kinh tế, xã hội của thế giới, trong đó có Việt Nam, gây gián đoạn chuỗi cung ứng và lưu chuyển thương mại, đình trệ các hoạt động sản xuất kinh doanh, dịch vụ...

Trong bối cảnh khó khăn đó, Cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam” đang trở thành một điểm nhấn quan trọng khẳng định sức mạnh của hàng Việt.

Nhận định về những dịch chuyển mà Cuộc vận động mang lại, bà Lê Việt Nga, Vụ phó Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công Thương) cho rằng, 10 năm qua và cả những thời điểm khó khăn do dịch bệnh, hàng hóa trong nước vẫn luôn có một vị thế nhất định trong lòng người tiêu dùng Việt Nam, khi mà 88% người tiêu dùng Việt khẳng định họ quan tâm tới cuộc vận động, gần 70% người tiêu dùng xác nhận họ sẽ ưu tiên mua và sử dụng hàng của DN trong nước sản xuất.

Ở thời điểm hiện tại, hàng Việt được đánh giá rất cao và được các nhà phân phối, bán lẻ ưu tiên trong cơ cấu hàng hóa bày bán trên các quầy, kệ. Tỷ lệ hàng Việt tại các hệ thống phân phối hiện đại được duy trì ở mức cao, cụ thể Co.op mart hàng Việt chiếm 90-93%, Satra chiếm 90-95%,Vinmart 96%, Vissan 95%, Hapro 95%. Tại các kênh phân phối nước ngoài, tỷ lệ hàng Việt cũng chiếm 65-96%...

Mặc dù vậy, vẫn không thể phủ nhận, hàng hóa Việt đa phần vẫn được sản xuất nhỏ lẻ, quy mô hạn chế, chất lượng không đồng đều, bất cập về an toàn vệ sinh thực phẩm, giá cả chưa thực sự cạnh tranh, bao bì chưa bắt mắt... Khâu trung gian và lưu thông phân phối chiếm tỷ trọng cao dẫn đến giá thành chưa chiếm lợi thế.

Theo Vụ phó Vụ thị trường trong nước, những điểm nghẽn nói trên cần phải được giải tỏa để có thể nâng sức cạnh tranh cho hàng Việt. Đặc biệt, ngoài việc nâng cao chất lượng sản phẩm, mẫu mã, khẳng định thương hiệu... theo bà Nga, việc phân phối sản phẩm như thế nào cũng là một chiến lược cạnh tranh quan trọng nhằm giữ vững thị trường nội địa hơn 100 triệu dân.

Hiện tại, các DN thực phẩm như Vissan, Ba Huân, Saigon Food... đang rất nỗ lực trong việc nâng cao năng lực cạnh tranh. Đơn cử, Vissan mới đây đã mở rộng thêm các kênh bán hàng trực tuyến, giúp khách hàng thoải mái chọn mua các sản phẩm của công ty, đa đạng chủng loại hàng hóa. Riêng với lĩnh vực rau quả, DN này chú trọng thúc đẩy sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP... cũng như nỗ lực đưa hàng vào các hệ thống phân phối nội địa.

Tương tự, với các sản phẩm thời trang, da giày, mỹ phẩm, dược phẩm... các DN nội địa như Canifa, May Minh Tiến, Biti’s, Mỹ phẩm Sài Gòn... đã có những cải tiến rõ rệt trong việc thay đổi mẫu mã nhằm đáp ứng cả tính thẩm mỹ lẫn chất lượng cho người tiêu dùng.

Khai thác tốt lợi thế “sân nhà”

Để có thể cạnh tranh với hàng hóa từ EU cũng như các quốc gia khác khi các FTA được thực thi, giới chuyên gia kinh tế cũng cho rằng, các DN cần chủ động chuẩn bị năng lực, nguồn hàng, nâng sức cạnh tranh thôgn qua việc xây dựng kế hoạch dài hạn, bài bản, nâng cao năng lực sản xuất, kinh doanh thông qua ứng dụng khoa học và công nghệ...

Nói như nhà kinh tế học Michael Poter (Mỹ), cạnh tranh là giành thị phần, bản chất cạnh tranh là tìm kiếm lợi nhuận. Năng lực cạnh tranh của DN thể hiện thực lực và lợi thế của DN so với đối thru cạnh tranh trong việc thỏa mãn tốt nhất các đòi hỏi của khách hàng để thu lợi nhuận cao hơn”.

Bởi vậy, với lợi thế am hiểu tâm lý người tiêu dùng Việt, các DN trong nước cần chủ động cung ứng những sản phẩm tốt nhất, phù hợp với nhu cầu tiêu dùng của 100 triệu dân Việt Nam, khai thác tốt nhất lợi thế sân nhà... Khi người Việt đã tin dùng và đồng hành với DN Việt, những áp lực cạnh tranh đến từ các FTA sẽ giảm thiểu.

Tại Diễn đàn, nhiều ý kiến cho rằng, với dân số gần 100 triệu dân, thị trường nội địa trong nước chính là tiềm năng, lợi thế khai thác của DN Việt.

Hiện nay, các DN còn bị phụ thuộc quá nhiều vào thị trường xuất khẩu, hay nói cách khác họ chưa tận dụng được thị trường trong nước với khoảng cách cung ứng hàng hóa gần, giá cả hợp lý, lợi thế về chi phí, vận chuyển...

Do đó, các DN Việt cần nắm rõ hành vi và sở thích của thị trường trong nước để cung ứng những sản phẩm phù hợp với thị hiếu người tiêu dùng, bởi không phải “chinh chiến” đâu xa, sân nhà chính là “mảnh đất màu mỡ” mà DN Việt cần hướng đến.

Minh Phương