Bó tay với sách giả
Sách giả, sách lậu là vấn đề không mới, song đến thời điểm này, đây vẫn là một trong những vấn nạn gây nên nhiều bức xúc đối với những người làm xuất bản chân chính. Điều đáng ngại hơn, sách giả ngày một tinh vi, bán công khai mà chưa có “liều thuốc” đặc trị.
Ngang nhiên sản xuất, bán sách giả
Đến thời điểm này, hình thức bán sách giả trên facebook tuy không xôn xao như hồi “ngồi nhà tránh dịch”, song lại ngang nhiên bày bán ở hội chợ sách. Đơn cử như mới đây, ngày 7/11, đội Quản lý thị trường số 12 (quận Thanh Xuân, Hà Nội) cùng lực lượng công an đã kiểm tra thu giữ nhiều đầu sách bị làm giả của Công ty sách First News -Trí Việt phát hành công khai tại Hội sách Thăng Long (số 3 Lê Trọng Tấn, phương Khương Mai, quận Thanh Xuân, Hà Nội).
Tại đây, có rất nhiều đầu sách nổi tiếng như “Trump - Nghĩ lớn để thành công”, “Muôn kiếp nhân sinh”, “Hành trình về Phương Đông”, cả bộ sách “Hạt giống tâm hồn”, “Đắc nhân tâm”, “Quẳng gánh lo đi và vui sống”, “Nghĩ giàu - làm giàu”, “Đi tìm lẽ sống”... đến từ các đơn vị xuất bản và NXB như: First News -Trí Việt (NXB Tổng hợp TPHCM), Giáo dục, Lao động Xã hội, Thế giới... Điều đáng chú ý, các sách giả được bày bán la liệt với mức giá rẻ bất ngờ, chỉ khoảng 30.000 - 35.000 đồng/kg.
Ông Kiều Đình Cảnh (Đội trưởng đội Quản lý thị trường sách số 12) cho biết: “Qua kiểm tra thực tế, cơ quan quản lý thị trường phát hiện tại các quầy sách có rất nhiều đầu sách giả tựa sách nổi tiếng của Công ty Văn hóa Sáng tạo Trí Việt - First News và lực lượng chức năng đã tịch thu và niêm phong. Ông Ninh Văn Tuấn- chủ sở hữu kinh doanh số sách giả nói trên đã bị cơ quan chức năng lập biên bản vi phạm tội tiêu thụ sách giả, hàng giả tại chỗ”.
First News -Trí Việt là thương hiệu có nhiều đầu sách nổi tiếng bán chạy bị làm giả hàng loạt và phát hành công khai ở Hà Nội cũng như khắp các tỉnh thành và đưa lên hàng trăm fanpage, sàn thương mại điện tử.
Theo thông tin của nhiều bạn đọc, hiện nay sách giả “Muôn kiếp nhân sinh” và hàng trăm đầu sách bán chạy của First News -Trí Việt tiếp tục được bày bán và tiêu thụ công khai tại Đường Láng, Trần Quốc Hoàn, Phạm Văn Đồng... ở Thủ đô Hà Nội, các tỉnh thành và trên hàng trăm fanpage, các sàn thương mại điện tử.
Không chỉ hàng trăm đầu sách của First News bị làm giả, nhiều đầu sách bán chạy khác của NXB Kim Đồng, NXB Trẻ, NXB Giáo dục Việt Nam cũng bị in lậu, làm giả. Như hồi trung tuần tháng 9, Đội Quản lý thị trường số 1 (Cục Quản lý thị trường Hà Nội) phối hợp cùng Phòng An ninh chính trị nội bộ (Công an Hà Nội) và Công an quận Nam Từ Liêm đã kiểm tra và khám xét một cơ sở kinh doanh tại địa chỉ Tổ dân phố Nhuệ Giang, phường Tây Mỗ (quận Nam Từ Liêm).
Kết quả kiểm tra tại cơ sở, lực lượng chức năng phát hiện 3.705 kg bán thành phẩm, gồm các đầu sách như: Sách giáo trình giáo dục chính trị, sách tiếng Anh lớp 6, sách học sinh tập 2, vở bài tập công nghệ lớp 9, sách mỹ thuật lớp 5, sách tiếng Anh lớp 8, sách tiếng Anh lớp 4…; 59.338 quyển sách thành phẩm gồm các đầu sách như: Truyện tranh bằng tiếng Anh, sách trí tuệ Do Thái, sách tiếng Anh Sight Word Poetry Pages…
Ngoài ra, tại cơ sở trên có các loại máy móc dùng để thực hiện gia công sau in. Tại thời điểm kiểm tra, chủ cơ sở không xuất trình được các hồ sơ, tài liệu liên quan chứng minh được nguồn gốc số sách.
Cần xử lý mạnh tay
Mặc dù đến nay các đơn vị xuất bản đã có nhiều hình thức tuyên truyền, đưa ra nhiều dấu hiệu để độc giả phân biệt sách thật, sách giả song nhiều bạn đọc vẫn chưa lưu tâm nên vẫn “sập bẫy” của nạn buôn sách giả.
Ông Nguyễn Văn Phước, Tổng Giám đốc First News – Trí Việt cho biết: “Một cuốn sách thật muốn được xuất bản phải trải qua hàng chục khâu kiểm duyệt chặt chẽ mới được in, phát hành - còn sản xuất, phát hành sách giả ở Việt Nam sao quá dễ dàng?
Đồng quan điểm, đại diện Công ty sách Nhã Nam cũng cho rằng, sở dĩ sách giả, sách lậu bán ra được với giá rất rẻ vì họ hoàn toàn không mất bất kỳ một chi phí nào ngoài chi phí in. Trong khi đó, phía xuất bản đã phải bỏ ra rất nhiều chi phí cho việc đi lại, đàm phán bản quyền, dịch sách, hiệu đính, thiết kế và in ấn… Tuy nhiên, cũng có những bộ sách giả có giá bán cao hơn cả sách thật khi được giảm giá.
Mặc dù sách lậu, sách giả đang “lộng hành” trên thị trường song các đơn vị xuất bản chính thống, có sách bị vi phạm vẫn chỉ “đau đầu” chờ các cơ quan chức năng xử lý. Như vụ việc mới đây của First News khi phát hiện sách giả bán ở hội sách trên phố Lê Trọng Tấn (Hà Nội), cơ quan chức năng đã vào cuộc xong xử lý đối tượng bán sách lậu như thế nào, có đủ sức để những kẻ vi phạm kia không tiếp tục kinh doanh sách lậu hay không thì không ai chắc chắn được.
Mặc dù theo Nghị định 131/2013/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính về quyền tác giả, quyền liên quan; quy định về người vi phạm hoạt động xuất bản hoặc thực hiện hành vi xâm phạm quyền tác giả, quyền liên quan tại Điều 225 Bộ luật Hình sự, các hành vi làm buôn bán sách lậu, nhẹ thì bị phạt tiền với mức cao nhất khoảng 300 triệu đồng, nặng có thể bị phạt tù hoặc cải tạo không giam giữ trong trường hợp bị truy tố hình sự. Tuy nhiên, nhiều vụ in lậu trước đây, thậm chí đã đưa nhau ra tòa, những thiệt hại vẫn nghiêng về phía các đơn vị xuất bản chân chính.
Theo ông Lê Hoàng, Phó chủ tịch Hội Xuất bản Việt Nam cho rằng, hiện Bộ luật Hình sự đã có quy định rất rõ khung hình phạt cho hành vi sản xuất, buôn bán hàng giả, xâm phạm quyền tác giả và các quyền có liên quan, tội xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp hay tội vi phạm quy định về hoạt động xuất bản… thì không nên để cho tình trạng sách giả tái diễn hết năm này qua năm khác, cần có biện pháp xử lý nghiêm minh.