Tìm cơ hội trong khó khăn
Đại dịch Covid-19 tác động đến hầu hết các ngành kinh tế, song ngành may mặc là một trong những ngành bị ảnh hưởng nặng nề nhất...
Năm 2020 là một năm khó khăn đầy thử thách, ngành dệt may cũng không ngoại lệ. Đại dịch Covid-19 tác động đến hầu hết các ngành kinh tế, song ngành may mặc là một trong những ngành bị ảnh hưởng nặng nề nhất do nguồn cung nguyên liệu bị đứt gãy, đơn hàng thiếu trầm trọng. Tìm cơ hội trong khó khăn, đó là quyết tâm của ngành dệt may trong suốt thời gian qua.
Theo dự báo của Tập đoàn Dệt may Việt Nam, năm 2020 tổng kim ngạch nhập khẩu dệt may toàn cầu giảm 20% so với năm 2019, đạt khoảng 600 tỷ USD. Sau 9 tháng năm 2020, kim ngạch xuất khẩu dệt may Việt Nam đạt 25,6 tỷ USD, giảm 12% so với cùng kỳ năm ngoái, mức giảm này thấp hơn nhiều các quốc gia khác, đặc biệt trong bối cảnh tổng cầu dệt may thế giới giảm 25%.
Lần đầu tiên sụt giảm kim ngạch xuất khẩu
So với mức kỳ vọng 42 tỷ USD được đưa ra hồi đầu năm, kim ngạch xuất khẩu dệt may năm nay được dự tính sẽ giảm khá sâu, chỉ đạt mức 33,5-34 tỷ USD. Thu nhập bình quân toàn Tập đoàn Dệt may Việt Nam 9 tháng đầu năm 2020 là 7,79 triệu đồng/người/tháng, giảm 5% so với cùng kỳ năm 2019.
Những con số nói trên cho thấy, tác động tiêu cực của đại dịch Covid-19 đến ngành may mặc là rất lớn.
Nói rõ hơn về những tác động của đại dịch này, ông Lê Tiến Trường, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Dệt may Việt Nam (Vinatex) cho hay, năm 2020, đại dịch Covid-19 bùng nổ trên toàn cầu khiến các chuỗi cung ứng đứt gãy, cầu hàng hoá sụt giảm. Các quốc gia đóng cửa, hạn chế giao thương khiến cho tất cả các lĩnh vực xuất nhập khẩu bị ảnh hưởng nghiêm trọng, trong đó có ngành dệt may. Sau 25 năm tăng trưởng liên tục, lần đầu tiên kim ngạch xuất khẩu ngành may mặc bị sụt giảm. Mặc dù vậy, theo ông Trường, mức giảm của dệt may Việt Nam không quá lớn như các quốc gia khác.
“Trong bối cảnh tổng cầu dệt may thế giới giảm 25%, nhiều quốc gia có sản phẩm cạnh tranh vẫn đang được hỗ trợ bởi đồng tiền của các quốc gia đó giảm giá so với đồng USD, trong khi đồng Việt Nam giữ giá so với đồng USD khiến hàng dệt may xuất khẩu của Việt Nam đắt hơn so với sản phẩm cùng loại của các quốc gia khác” - ông Trường nêu quan điểm.
Là một trong những doanh nghiệp (DN) chịu tác động rõ nét của đại dịch Covid, ông Thân Đức Việt - Tổng Giám đốc Tổng Công ty May 10 cho biết, ngày từ tháng 2/2020, thời điểm đại dịch xuất hiện, ngành may bị đứt gãy hoàn toàn nguồn cung.
“Đại dịch xuất phát từ Trung Quốc, trong khi nguồn cung nguyên liệu chủ yếu của ngành may là từ Trung Quốc, chính bởi vậy,trong một khoảng thời gian dài, nguồn nguyên liệu bị dừng hoàn toàn” - ông Việt cho hay và thêm rằng dịch bệnh khiến nhu cầu mua sắm của người dân về các mặt hàng thời trang giảm sút, nhất là các sản phẩm đồ veston, cà vạt, sơ mi, đây là dòng sản phẩm gần như không có giao dịch trong một khoảng thời gian khá dài.
Nỗ lực vượt khó
Tuy nhiên, trong bối cảnh khó khăn đó, các DN ngành may đã nỗ lực thực hiện triển khai chuyển đổi nhanh cơ cấu mặt hàng, từ các mặt hàng truyền thống sang mặt hàng có khả năng thích ứng nhanh như chuyển từ mặt hàng veston cao cấp, sơ mi cao cấp... sang đồ bảo hộ lao động, may đồ dệt kim, sơ mi truyền thống để duy trì hoạt động sản xuất kinh doanh.
Ông Lê Tiến Trường cho biết, trong bối cảnh đại dịch Covid-19, Vinatex vẫn đảm bảo duy trì việc làm cho toàn hệ thống, không có người lao động nào phải nghỉ việc vì không có việc làm. Thu nhập bình quân dự kiến thực hiện năm 2020 là 7,95 triệu đồng/người/tháng. Để đạt được kết quả đó, các DN trong Vinatex đã linh hoạt triển khai trong công tác tổ chức sản xuất, sẵn sàng tiếp nhận các đơn hàng có giá trị gia tăng thấp, tập trung nghiên cứu và phát triển nhanh các đơn hàng mới phục vụ chống dịch.
Nói về những bước đi vượt “bão dịch”, ông Thân Đức Việt cho hay, May 10 đã tìm cách thay đổi chiến lược kinh doanh, theo đó, thay vì tập trung vào những dòng sản phẩm veston, sơ mi truyền thống, Công ty đã tập trung nguồn lực vào sản xuất những sản phẩm cần thiết, đáp ứng nguồn cầu trong bối cảnh dịch bệnh hoành hành.
Cũng theo lãnh đạo May 10, quyết định sửa Nghị quyết 20 (về việc áp dụng chế độ cấp giấy phép xuất khẩu đối với mặt hàng khẩu trang y tế trong giai đoạn phòng, chống dịch Covid-19) một cách kịp thời đã tạo ra những động lực để các DN ngành may vượt khó, từ việc có thể giảm mạnh doanh số thì năm nay, May 10 tăng trưởng 3%. Bên cạnh đó, EVFTA với những ưu đãi về thuế quan sẽ là một cú hích để giúp ngành may mặc bứt phá trong thời gian tới.
Liên quan tới phát triển ngành dệt may, phát biểu tại cuộc làm việc bàn các giải pháp tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy sản xuất, kinh doanh của ngành dệt may, da giày Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế cũng như đại dịch Covid-19 diễn ra mới đây, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc lưu ý, ngành dệt may cần tăng cường áp dụng kinh tế số, công nghệ số, tiếp cận ngành thời trang thế giới; tận dụng hiệu quả hơn nữa các FTA, phát triển mở rộng ngành nguyên liệu, tăng giá trị gia tăng; đồng thời chú trọng mô hình khu công nghiệp dệt may, nhuộm...
Thủ tướng cũng nhắc tới việc các địa phương phải chú trọng để có các khu công nghiệp dệt may hiện đại, thân thiện môi trường; chú trọng tăng trưởng xanh, bảo vệ môi trường, áp dụng mô hình kinh tế tuần hoàn…
Lãnh đạo Bộ Công thương cũng khuyến cáo, trong thời gian tới, các DN ngành may cần tiếp tục có thêm các giải pháp mới, nhằm thay đổi phương thức sản xuất, kinh doanh để phù hợp với tình hình mới. Đồng thời khai thác và mở rộng thị trường nội địa; chủ động liên kết với khách hàng để hình thành chuỗi sản xuất, đáp ứng quy tắc xuất xứ theo cam kết của các FTA thế hệ mới.
Theo ông Vũ Đức Giang, Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam (VITAS), với vị thế đang là một trong những ngành có kim ngạch xuất khẩu cao nhất, là ngành sử dụng nhiều lao động nhất cả nước (3 triệu lao động, chiếm 1/4 số lao động toàn ngành công nghiệp), ngành dệt may rất cần có những bước đi nhanh chóng, kịp thời để thích ứng với thách thức hiện tại nhằm vượt qua khó khăn.
Đó là tìm hướng xuất khẩu sang các thị trường mới; cân nhắc việc nhận thêm các đơn hàng mới và bắt tay sản xuất sản phẩm mang giá trị thặng dư cao hơn; tiếp tục mở rộng thị trường nội địa để giảm phụ thuộc vào thị trường xuất khẩu. Bên cạnh đó, các doanh nghiệp cũng chuyển hướng vào một số thị trường “ngách” nhằm giảm tối đa khó khăn thị trường. Hiện một số doanh nghiệp may mặc của Vinatex đang nghiên cứu đưa hàng vào hệ thống siêu thị Aeon, Walmart…, từ đó từng bước xây dựng thương hiệu và trực tiếp phân phối đến người tiêu dùng nước ngoài.