Rau ngót rừng
Ngót rừng là một loại rau đặc trưng chỉ có ở vùng núi đá, vị ngọt và lạ miệng nên được rất nhiều người ưa chuộng. Mùa rau ngót rừng rơi vào khoảng tháng 2, 3 âm lịch hằng năm.
Cây rau ngót rừng (hay còn gọi là cây mì chính, cây rau sắng…), thuộc loại cây thân mộc, ưa ánh sáng, mọc tự nhiên trên những vách đá của vùng núi cao trên 100m so với mặt nước biển. Bởi vậy, ngót rừng thường mọc nhiều ở các vùng núi đá trên Lạng Sơn, Thái Nguyên…
Một người dân tại Lạng Sơn cho biết: Rau ngót rừng “xịn” không phải loại được bà con trồng mà là loại rau quý, sống tự nhiên trên rừng, đồi núi. Nó ngọt hơn và mùi vị đặc trưng của rau rừng, cách chế biến cũng rất dễ dàng. Chỉ cần tuốt lấy những đọt lá non, rửa sạch, vò qua rồi thả vào nấu canh, thêm ít gia vị là có một món canh ngọt đậm đà tự nhiên. Muốn ngon hơn, khi nấu cho thêm ít thịt băm.
Ngót rừng (còn gọi là rau sắng) không phải là loại cây nhỏ, thân bụi như rau ngót nhà. Cây này thuộc họ thân gỗ, mọc tự nhiên trên vùng núi đá, cao hơn đầu người, cành lá sum suê. Cuối mùa đông cây rụng hết lá già. Mùa xuân, khoảng cuối tháng Giêng là ra những đợt lá non đầu tiên, đến tháng 2-3 cho thu hoạch ngọn, lá và cả những chùm hoa, thậm chí cây nhiều tuổi còn có cả quả cũng ăn được.
Một người chuyên đưa rau ngót rừng về Hà Nội chia sẻ: Tôi thu mua của dân trong bản hái mang ra bán. Giờ chỉ có rau ngót rừng, rau khẩu cài là đúng chuẩn hái trên rừng tự nhiên, còn rau bò khai trên rừng giờ rất hiếm, ngoài thị trường chủ yếu là rau bò khai trồng tại nhà. Năm nay giá rau rừng đắt gần gấp đôi năm ngoái, nhất là rau ngót rừng. Hiện tại mới vào mùa nên rất ít rau, nhiều người ngỏ ý muốn tôi gom số lượng lớn để mang về Hà Nội bán nhưng không đủ. Tôi chỉ gom đủ để bán lẻ tại các chợ, có muốn thu mua nhiều để bán buôn cũng không có. Hằng ngày tôi đến các huyện Chi Lăng, Tràng Định... thu mua sau đó bán lẻ tại chợ Bờ sông.
Một khách du lịch cho biết: Lạng Sơn nổi tiếng có nhiều loại rau đặc sản nên đoàn chị lên đây ai cũng chọn mua rau làm quà. “Rau ngót rừng có rất nhiều tác dụng, bổ dưỡng, tốt cho sức khỏe từ người già đến trẻ nhỏ nên tôi đã mua 5 - 6 kg làm quà và để gia đình sử dụng. Nhà chị ai cũng thích món này, nấu bao nhiêu cũng hết.
Hiện, người dân ở các bản cũng thường xuyên lên rừng hái rau rừng mang bán. May rủi, hôm được ít, hôm được nhiều nhưng có thêm thu nhập cải thiện đời sống gia đình.
Ngoài là thực phẩm sạch và giàu dinh dưỡng thì rau ngót rừng còn là vị thuốc. Lá rau ngót có vị bùi ngọt, tính mát, rễ vị hơi ngăm đắng.
Theo Đông y, lá và rễ rau ngót đều có tác dụng mát huyết, hoạt huyết, lợi tiểu, giải độc. Khi bị nhiệt do bia, rượu, chỉ cần giã khoảng 40g rau ngót chắt lấy nước uống trong khoảng hai ngày sẽ giảm hẳn. Lá rau ngót còn chữa sởi, ho, viêm phổi, sốt cao, đái rắt, tiêu độc,... Rễ rửa sạch, giã nát ép lấy nước uống trong ngày có tác dụng lợi tiểu, thông huyết, kích thích tử cung co bóp...