Khai thác cát trái phép như tệ nạn xã hội

Tại phiên chất vấn, ĐB Nguyễn Minh Đức (tổ ĐB quận Thanh Xuân) đặt câu hỏi Giám đốc Công an TP Hà Nội về việc TP còn 13 điểm khai thác cát trái phép, gây bức xúc dư luận, thất thoát tài nguyên, thất thu ngân sách Nhà nước. TP đã có quy chế phối hợp với các tỉnh giáp ranh, nhưng đến nay việc thực hiện còn nhiều hạn chế, đề nghị Giám đốc Công an TP cho biết nguyên nhân, giải pháp xử lý?

ĐB Dương Thị Hằng (tổ ĐB Gia Lâm) nêu câu hỏi đến Chủ tịch UBND xã Xuân Đình và Chủ tịch UBND huyện Phúc Thọ về vấn đề tình trạng khai khác cát trái phép, đề nghị Chủ tịch xã Xuân Đình cho biết biện pháp xử lý như thế nảo?

ĐB Trần Thị Vân Hoa (tổ ĐB Tây Hồ) nêu câu hỏi đến Chủ tịch UBND và Trưởng công an huyện Đan Phượng về tình trạng khai thác cát trái phép tại 6 xã ven sông Hồng, đề nghị cho biết nguyên nhân, nhất là nguyên nhân chủ quan và giải pháp trong thời gian tới?

Trả lời câu hỏi, Chủ tịch UBND xã Xuân Đình Nguyễn Văn Tín cho biết, sông Hồng chảy qua địa bàn xã Xuân Đình nên bị cát tặc nhòm ngó. Từ năm 2018 đến nay, cát tặc ồ ạt đến xã khai thác cả ngày đêm, tàu hút cát rất nhiều. Cao điểm năm 2018 – 2019, có lúc có khoảng 10 tàu hút cát. Sau khi xảy ra tình trạng khai thác cát trên địa bàn, xã đã báo cáo UBND huyện và TP. Huyện đã ban hành văn bản, quyết liệt xử lý.

Cuối năm 2019, tình trạng khai thác cát cơ bản chấm dứt nhưng trong năm 2020, một số tàu lại đến, khai thác vào ban đêm, quy mô nhỏ hơn, chỉ khoảng 1-2 tàu. Huyện và xã đã ra quân quyết liệt, đến nay cơ bản chấm dứt nhưng mấy đêm gần đây vẫn có 1-2 tàu khai thác từ 21 giờ đêm đến 4 - 5 giờ sáng.

"Chúng khai thác 1 - 2 ngày lại nghỉ, và việc khai thác cát giữa dòng sông Hồng, công an huyện và xã không được trang bị lực lượng và phương tiện chuyên dụng để có thể ngăn chặn triệt để", Chủ tịch UBND xã Xuân Đình cho hay.

Chủ tịch UBND xã Xuân Đình ví "cát như con gái 18 thường xuyên bị nhòm ngó", nhân dân bức xúc, chủ tịch xã cũng rất áp lực. "Xã muốn xin 1 tàu cao tốc, lực lượng chuyên dụng, đề nghị TP hỗ trợ. Nếu không được, chúng tôi đề xuất lực lượng công an giao thông chốt trực tại đây để ngăn chặn triệt để cát tặc” - Chủ tịch UBND xã Xuân Đình kiến nghị.

Trả lời thêm về trách nhiệm của UBND huyện, Chủ tịch UBND huyện Phúc Thọ Doãn Trung Tuấn nêu trách nhiệm của huyện là phối hợp bảo vệ tài nguyên, bảo vệ cát sỏi chưa khai thác, có hành động ngăn chặn đối với các tình trạng khai thác cát trái phép, đối với các nội dung vượt thẩm quyền thì báo cáo cấp trên.

Trong thời gian qua, huyện đã thực hiện nhiều giải pháp để thực hiện đúng thẩm quyền, tuy nhiên tình trạng khai thác cát trên địa bàn huyện còn phức tạp. Năm 2018, huyện đã tập trung chỉ đạo các lực lượng chức năng xử lý bắt 9 vụ, 9 đối tượng, phạt 775 triệu đồng, trong đó có 1 vụ xử lý hình sự, thu giữ các phương tiện như máy xúc, xe ô tô. Năm 2019, xử lý 6 vụ, 7 đối tượng, thu giữ các phương tiện. Năm 2020, xử lý 4 vụ, 4 đối tượng, xử phạt 65 triệu đồng.

Trong công tác phối hợp, ông Doãn Trung Tuấn cho hay huyện đã chủ động phối hợp với các địa bàn lân cận để quản lý khai thác cát trên lòng sông Hồng. Đối với công tác chỉ đạo, huyện thường xuyên chỉ đạo, đôn đốc, ban hành chỉ thị, kế hoạch để giải quyết tình trạng này.

“Nhờ đó, tình trạng khai thác trái phép như công trường vào ban ngày đã chấm dứt, song vẫn còn tình trạng khai thác cát trái phép vào buổi đêm” – ông Doãn Trung Tuấn nói.

Chủ tịch UBND huyện Phúc Thọ nêu khó khăn như công an huyện chỉ có 1 xuồng, có 1 đồng chí công an cấp phép lái xuồng đó. Nếu điều tra truy bắt vào ban đêm thì rất phức tạp. Ông Tuấn cũng đề xuất Sở Nội vụ tham mưu xác định mốc giới trên lòng sông giữa địa bàn huyện Phúc Thọ với 2 xã của Vĩnh Phúc để thuận tiện quản lý. Ngoài ra, ông Tuấn cũng đề xuất Sở Tài nguyên & Môi trường sớm đẩy nhanh tiến độ phê duyệt giá khởi điểm đấu giá khai thác để Nhà nước vừa quản lý được, đảm bảo nguồn thu.

Trả lời câu hỏi về tình trạng khai thác cát trái phép tại 6 xã ven sông Hồng, Trưởng Công an huyện Đan Phượng Nguyễn Văn Khanh cho biết, huyện có 15km sông Hồng chảy qua, các điểm có giấy phép khai thác cát nhưng đã hết thời gian khai thác từ ngày 1/5/2020, dù các doanh nghiệp đã có giấy phép nhưng chưa hoạt động do chưa xong thủ tục.

Thực hiện chỉ đạo của TP và Huyện ủy, UBND huyện đã tăng cường chỉ đạo các ngành chức năng kiểm tra xử lý những trường hợp khai thác cát trái phép, Công an huyện chủ động các biện pháp nghiệp vụ. Từ năm 2018 đến nay lực lượng chức năng đã bắt giữ 42 đối tượng vi phạm, tịch thu hàng tỷ đồng, trong đó khởi tố 2 đối tượng; riêng năm nay đã xử lý 7 vụ với 7 đối tượng, xử phạt gần 200 triệu đồng.

Tuy nhiên trong thời gian Covid-19, nhiều đối tượng lợi dụng khai thác cát trái phép; Chủ tịch UBND huyện đã trực tiếp chỉ đạo Công an huyện thực hiện đợt cao điểm tuần tra xử lý; đầu tháng 6 thực hiện chỉ đạo của Công an TP, Công an huyện đã bắt 1 số đối tượng khai thác trên địa bàn giáp ranh với huyện, trong đó có những đối tượng ở địa bàn khác thường xuyên khai thác ở nơi giáp ranh này (nơi giáp ranh với các huyện Đông Anh, Mê Linh, Phúc Thọrất phức tạp).

Để xử lý dứt điểm tình trạng này, theo Trưởng Công an huyện còn nhiều khó khăn, như các lực lượng chức năng xã đã nêu ý kiến, sông Hồng chảy qua huyện có độ dài lớn nhưng chính quyền không có nhiều phương tiện, lực lượng. Dù vậy, Chủ tịch UBND huyện đã giao Chủ tịch các xã chịu trách nhiệm trực tiếp, góp phần đưa tình trạng vi phạm cơ bản đã được giải quyết, không còn tình trạng khai thác cát trái phép ban đêm.

"Tình trạng này như một tệ nạn xã hội, nhưng nhiều khó khăn để xử lý, trong đó có nguyên nhân nhu cầu cát sỏi xây dựng của người dân rất cao, bến bãi hạn chế, tức là cầu và cung chưa đi đôi. Do đó, đề nghị tăng cường lực lượng chức năng vào cuộc, có chế tài mạnh và cần tính đến nhu cầu người dân'", Trưởng Công an huyện Đan Phương bày tỏ.

Khánh Ly