Nhiều vụ tai nạn giao thông nghiêm trọng: Mức phạt thấp khiến lái xe nhờn luật?
Năm 2020, TNGT đã giảm sâu nhất trong vòng 10 năm qua (số vụ giảm trên 18%, số người bị thương giảm gần 20%, số người chết giảm trên 13% và lần đầu tiên số người chết do TNGT giảm xuống dưới 7.000 người). Tuy nhiên, vẫn có không ít các vụ TNGT nghiêm trọng xảy ra đòi hỏi phải có những biện pháp quyết liệt và nghiêm minh.
Đánh giá của Ủy ban ATGT Quốc gia, tình hình trật tự ATGT trong 5 năm qua (2016-2020) đã có những chuyển biến tích cực so với giai đoạn trước. Cụ thể, số vụ TNGT giảm 42,71%, số người chết giảm 19,01% và số người bị thương giảm 53,91%. Đáng lưu ý, năm 2020, TNGT đã giảm sâu nhất trong vòng 10 năm qua.
Dẫu vậy, Ủy ban ATGT đánh giá, TNGT vẫn tiếp tục diễn biến phức tạp, số vụ số người chết và bị thương vẫn ở mức cao. Còn xảy ra một số vụ TNGT đặc biệt nghiêm trọng. Theo đó, nguyên nhân trực tiếp dẫn đến các vụ TNGT nghiêm trọng là do hành vi vi phạm quy định pháp luật về trật tự, ATGT của lái xe, chủ xe như người lái xe điều khiển phương tiện vi phạm tốc độ, đi sai phần đường, sai luồng, tuyến đăng ký, vi phạm nồng độ cồn, chở quá tải, tình trạng sức khỏe không bảo đảm, buồn ngủ, lái xe không có bằng lái phù hợp loại phương tiện, thiếu ý thức, không tuân thủ quy tắc điều khiển khi đi trên đoạn đường đèo dốc. Các đơn vị kinh doanh vận tải không thực hiện phương án bảo đảm ATGT theo quy định, quản lý lái xe lỏng lẻo, chạy sai lộ trình, không có thiết bị giám sát hành trình…
Thực tế cho thấy, một trong những nguyên nhân hàng đầu dẫn đến TNGT là sự buông lỏng, thiếu trách nhiệm của doanh nghiệp kinh doanh vận tải, dẫn đến những vi phạm của người điều khiển phương tiện. Như vụ xảy ra ở Quảng Bình ngày 26/7, tài xế đã điều khiển phương tiện khi trong người có nồng độ cồn, giấy phép lái xe không phù hợp dẫn đến tai nạn làm 15 người chết.
Trong vụ việc ở Bình Thuận ngày 21/7, lái phụ điều khiển xe thay lái chính dẫn đến tai nạn làm 8 người chết. Hay vụ tai nạn tại Kon Tum ngày 11/7 xe khách lao xuống vực sâu khoảng 30m, khiến 6 người chết, 34 người bị thương. Làm việc với cơ quan chức năng, tài xế khai chiếc xe bị mất phanh. Qua rà soát cơ quan chức năng xác định, xe khách gặp nạn chạy không đúng tuyến...
Một nguyên nhân rất quan trọng dẫn đến TNGT còn ở yếu tố hạ tầng. Trong vụ tai nạn tại Quảng Ninh ngày 10/7, một chiếc ô tô đã lao xuống biển khiến 4 người tử vong. Nguyên nhân là do đơn vị thi công tuyến đường không có biển cảnh báo nguy hiểm, không tổ chức cảnh giới, cảnh báo, tuyến đường chưa được lắp đặt hệ thống chiếu sáng, không có dây phản quang để hướng dẫn người tham gia giao thông. Hoặc vụ TNGT tại Quảng Bình làm 15 người chết, các chuyên gia cũng cho rằng, thiệt hại nghiêm trọng có nguyên nhân do hộ lan tôn phòng hộ đã không phát huy hiệu quả...
Dư luận đặt vấn đề: Trong số các vụ TNGT nghiêm trọng, lỗi do chất lượng lái xe (đào tạo, sát hạch) hay do ý thức của người lái xe?
Theo Thượng tá Tạ Thị Hồng Minh - Phó trưởng Phòng Hướng dẫn tuyên truyền và điều tra, giải quyết tai nạn giao thông (Cục CSGT, Bộ Công an), một trong những nguyên nhân xảy ra nhiều vụ TNGT là do công tác đào tạo, sát hạch giấy phép lái xe còn chưa đảm bảo chất lượng. Vì thế, theo bà Hồng, ở lĩnh vực này đòi hỏi phải tăng cường công tác quản lý nhà nước, nâng cao chất lượng đào tạo lái xe cả về kỹ năng điều khiển cũng như ý thức chấp hành pháp luật ATGT.
Cũng có ý kiến băn khoăn, phải chăng mức xử phạt hành chính đối với người điều khiển phương tiện gây tai nạn còn thấp khiến nhiều tài xế nhờn luật?
Về vấn đề này, ông Nguyễn Văn Thanh, nguyên Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ôtô Việt Nam cho rằng: Mức xử phạt hiện nay không phải là thấp. Nghị định 100/NĐ-CP mức phạt nặng, nhưng vấn đề có làm quyết liệt và nghiêm minh hay không. Mỗi khi xảy ra vụ tai nạn lại có chuyện chạy chọt, lại thoát tội thì người lái xe không sợ, quy định luật pháp vì thế kém tác dụng.