Biến chủng SARS-CoV-2 không ảnh hưởng tới vaccine Việt Nam
Với việc vaccine phòng Covid-19 mang tên Covivac được đưa vào thử nghiệm trên người, Việt Nam đã có 2 vaccine đang trong quá trình thử nghiệm.
Tuy nhiên, trước tình hình virus SARS-CoV-2 có những biến chủng mới, nhiều câu hỏi về tính an toàn, hiệu quả được đặt ra.
Theo thống kê từ Bộ Y tế, thế giới ghi nhận gần 96,7 triệu ca và hơn 2 triệu ca tử vong do dịch Covid-19 tại 220 quốc gia và vùng lãnh thổ. Mỹ đang là quốc gia có số ca mắc cao nhất thế giới (với khoảng hơn 24,8 triệu ca mắc, hơn 411.500 ca tử vong); tiếp theo là Ấn Độ (với gần 10,6 triệu ca mắc, hơn 152.700 ca tử vong); Brazil (với gần 8,6 triệu ca mắc, hơn 211.500 ca tử vong).
Báo cáo của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cho biết, biến chủng mới của virus SARS-CoV-2 được phát hiện đầu tiên tại Anh đã lây lan ra 50 nước và vùng lãnh thổ. Biến thể tại Nam Phi cũng đã xuất hiện tại 23 nước và vùng lãnh thổ.
Tại Đông Nam Á, diễn biến dịch bệnh phức tạp và tiềm ẩn nguy cơ bùng phát các đợt dịch mới. Indonesia là vùng dịch lớn nhất khu vực (hơn 927.000 ca mắc, khoảng 26.500 ca tử vong); Philippines (khoảng 506.000 ca mắc, hơn 10.000 ca tử vong); Malaysia (hơn 165.000 ca mắc, 619 ca tử vong).
Đối với Covivac, TS Dương Hữu Thái, Viện trưởng Viện Vaccine và sinh phẩm y tế (Ivac) cho biết, vaccine này được IVAC bắt đầu nghiên cứu từ tháng 5/2020, đã thực hiện các nghiên cứu tiền lâm sàng tại Ấn Độ, Mỹ và Việt Nam, kết quả an toàn và hiệu quả trên thực nghiệm, đạt đủ các điều kiện, tiêu chuẩn để có thể tiến hành nghiên cứu trên người. Covivac sản xuất dựa trên công nghệ sản xuất trên trứng gà có phôi. Công nghệ này cũng được sử dụng để sản xuất vaccine phòng cúm mùa đang lưu hành tại Việt Nam.
Ông Thái khẳng định, các biến chủng của SARS-CoV-2 chỉ đột biến trên một số đoạn gien nên không ảnh hưởng vaccine phòng Covid-19. Với Covivac, đoạn gen khá dài trong khi đột biến chỉ trên một số điểm, không phải toàn bộ nên nhìn chung, biến chủng của SARS-CoV-2 sẽ không ảnh hưởng.
“Ngay cả trên thế giới, các vaccine Covid-19 đang nghiên cứu cũng không ảnh hưởng tới kháng nguyên và tính sinh miễn dịch. Đó chính là lý do các nhà sản xuất trên thế giới vẫn dùng chủng này để sản xuất vaccine, cho thấy đáp ứng miễn dịch rất tốt”- TS Dương Hữu Thái cho hay.
Đồng quan điểm, GS Đặng Đức Anh- Viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ trung ương cho hay: “Vaccine Covivac là vaccine vector Newcastle (NDV) được chính thức thử nghiệm trên người tình nguyện có gắn gen biểu hiện Protein S của virus SARS-CoV-2. Các nhà khoa học sử dụng protein S của virus này làm kháng nguyên. Hiện thế giới ghi nhận đột biến trên một số chủng virus ở Anh, Nam Phi; trong đó ghi nhận một số điểm trên gen mã hóa S. Tuy nhiên, đoạn protein S khá dài trong khi đột biến chỉ trên một số điểm, không phải toàn bộ nên nhìn chung biến chủng của SARS-CoV-2 sẽ không ảnh hưởng đến việc nghiên cứu, sản xuất vaccine Covid-19”.
Thông tin thêm về nguy cơ vô hiệu hóa vaccine Covid-19 của biến thể mới SARS-CoV-2, GS Tạ Thành Văn, Chủ tịch Hội đồng Trường Đại học Y Hà Nội cho biết về nguyên tắc trên một đoạn gen dài nếu như đột biến điểm, khoảng 1,2,3 điểm sẽ không làm ảnh hưởng tới kháng nguyên. Đó là lý do các nhà khoa học thế giới tiếp tục tạo vaccine dựa trên chủng ban đầu.
Các chuyên gia cũng cho biết ở một số biến chủng của SARS-CoV-2 đã được ghi nhận, so sánh các đột biến sẽ có điểm khác nhau. Tuy nhiên, toàn bộ đoạn gen không bị ảnh hưởng. Bên cạnh đó, các nghiên cứu chỉ ra biến chủng virus lây nhanh hơn chủng cũ nhưng về lâm sàng, chưa ghi nhận tình trạng bệnh nặng hơn. Tỷ lệ tử vong cũng không có sự khác biệt.
Số liệu từ Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế, trên thế giới đang có khoảng 46 nước đã triển khai chiến dịch tiêm chủng ngừa Covid-19 với khoảng 28 triệu liều vaccine được sử dụng.
Tình nguyện viên tham gia tiêm thử nghiệm Covivac sẽ được theo dõi trong 24 giờ tại Trường Đại học Y Hà Nội và về nhà theo dõi sức khỏe. Sau 28 ngày, đối tượng nghiên cứu sẽ được tiêm liều thứ 2 và lưu lại cơ sở nghiên cứu 4 tiếng và về nhà theo dõi. Giai đoạn 2, sẽ thực hiện tiêm thử nghiệm tại Trung tâm Y tế huyện Vũ Thư, tỉnh Thái Bình. Các đối tượng tham gia thử nghiệm giai đoạn 2 sẽ được thu tuyển tại các xã tham gia của huyện Vũ Thư.
Được biết, Ivac sẽ mua bảo hiểm trách nhiệm sản phẩm để chi trả cho việc điều trị chi trả các thương tích liên quan đến nghiên cứu. Các phản ứng nặng cần can thiệp điều trị sẽ được chăm sóc, điều trị tại Bệnh viện Đại học Y Hà Nội.
Hiện nay, Việt Nam hiện có 4 đơn vị tham gia nghiên cứu, sản xuất vaccine Covid-19, gồm: Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên Vaccine và Sinh phẩm số 1 (Vabiotech); Trung tâm Nghiên cứu Sản xuất Vaccine và Sinh phẩm y tế (Polyvac); Viện Vaccine và Sinh phẩm y tế (Ivac) và Công ty trách nhiệm hữu hạn Dược Nanogen (Nanogen). Trong đó, Nanocovax - vaccine phòng Covid-19 của Nanogen bước vào giai đoạn thử nghiệm trên người từ tháng 12/2020. Sau thử nghiệm, các tình nguyện viên đều có sức khoẻ tốt, không có triệu chứng bất thường.