Cuộc sống khó tin ở thị trấn ‘ma’ bốc cháy âm ỉ suốt 60 năm

Centralia (bang Pennsylvania) nằm trên một số mỏ than đá lớn nhất thế giới. Những mỏ than đầu tiên tại đây được khai thác vào năm 1856 và từ đó, thị trấn Centralia ra đời, thu hút vô số người đến khai thác than.

Sau một thời gian ngắn, thị trấn trở nên phồn vinh hơn với nền kinh tế chủ yếu dựa vào các doanh nghiệp sản xuất than. Khoảng hơn 1.000 người sinh sống tại nơi này ở thời điểm đó.

Thế chiến I và khủng hoảng của thị trường chứng khoán năm 1929 khiến sản lượng khai thác than giảm xuống trong vài thập kỷ tiếp theo, tuy nhiên Centralia đã có thể vượt qua khủng hoảng ấy. Điều khiến Centralia suy thoái hoàn toàn đến mức bị bỏ hoang như ngày nay chính là kế hoạch thiếu tính toán trong việc dọn sạch bãi rác của thị trấn.

Hàng năm, Centralia đều dọn dẹp và đốt rác trong thị trấn để chuẩn bị chào đón Ngày Tưởng Niệm. Tháng 5/1962, thị trấn cũng thực hiện việc đốt rác như thế, nhưng khu vực được dùng để đốt rác năm đó là một mỏ than cũ không còn sử dụng. Hành động tưởng chừng như vô hại ấy đã tuyên án tử cho cả thị trấn phồn vinh này.

Bên dưới bãi rác khoảng 90m là một mỏ than chưa được khai thác, dài 13 km và trải rộng khoảng 15 km2. Ngọn lửa vẫn tiếp tục âm ỉ bên dưới lòng đất và từ từ lan rộng ra khắp cả mỏ than. Các đường hầm dẫn đến mỏ than trở thành nguồn cung cấp không khí "nuôi sống" ngọn lửa. Trong vòng vài tuần, ngọn lửa đã lan ra khắp các ngõ ngách trong hầm mỏ bên dưới thị trấn. Ước tính, nhiệt độ tại trung tâm mỏ than lên đến 540 độ C.

Một số nơi mặt đất nóng bỏng, khí độc CO, sunfurơ… từ những kẽ đất đá nứt toác liên tục bốc lên giống như lửa địa ngục nằm ngay bên dưới lòng thị trấn, gần như làm cư dân ngạt thở.

Ở nơi khác, mặt đất trông có vẻ bình thường, nhưng hiểm họa lại vô cùng khôn lường do than bị đốt cháy hết để lại một lỗ hổng khổng lồ ngay bên dưới. Một đứa bé 12 tuổi từng bị một cái hố nuốt chửng vào năm 1981 và đã may mắn sống sót.

Chính quyền cố gắng dập tắt ngọn lửa trong vô vọng suốt nhiều năm. Họ đã chi khoảng 7 triệu USD khoan hố xuống hầm mỏ và lấp cát để chặn nguồn không khí, nhưng cách này không hiệu quả. Họ buộc phải dừng lại vào thập niên 1980. Theo ước tính, chính quyền đã dùng 42 triệu USD để mua nhà của những cư dân trong thị trấn này và tái định cư cho họ.

Hiện Centralia là thị trấn ít người ở nhất Pennsylvania. Năm 2018, chỉ có 6 cư dân sinh sống tại đây. Bưu chính Mỹ đã vô hiệu hóa mã bưu chính của thị trấn này từ năm 2002. Năm 2013, một thỏa thuận được thiết lập để cho phép những người còn lại có thể tiếp tục sống trong thị trấn, với điều kiện họ không được bán hoặc cho người thân kế thừa tài sản của mình.

Ngày nay, ngọn lửa ở Centralia bao phủ 15,5 km2 và lan rộng 23 m mỗi năm. Các nhà nghiên cứu dự đoán ngọn lửa có thể tiếp tục cháy trong 250 năm tới. Điều đáng ngạc nhiên là thị trấn này chỉ là một trong 38 hầm mỏ bị cháy cho đến ngày nay tại Pennsylvania.