Đương đầu với đại dịch Covid-19 - Bài 1: Vaccine thương hiệu Việt Nam

Chào mừng Ngày Thầy thuốc Việt Nam 27/2, báo Đại Đoàn kết giới thiệu loạt bài “Đương đầu với đại dịch Covid-19”, tôn vinh những đóng góp to lớn của đội ngũ y, bác sĩ, cán bộ ngành y tế - những chiến sĩ áo trắng trên tuyến đầu dập dịch Covid-19.

Việt Nam đã ghi tên vào đội ngũ tiên phong trong việc nghiên cứu, điều chế vaccine ngừa Covid-19 của thế giới. Đó là điều rất đáng tự hào cùng với việc chúng ta đã kiểm soát tốt đại dịch trong suốt hơn một năm qua.

Nếu ai cũng lo sợ thì ai sẽ tham gia thử nghiệm?

Ngày 26/2 tới đây, nhóm nghiên cứu vaccine Nano Covax (vaccine phòng Covid-19) do Việt Nam sản xuất sẽ tổ chức tiêm mũi vaccine đầu tiên của giai đoạn 2. Kế hoạch này sớm hơn 1 tháng so với tiến độ ban đầu.

Ông Nguyễn Ngô Quang, Phó Cục trưởng Cục Khoa học - Công nghệ và Đào tạo (Bộ Y tế), Chánh Văn phòng Chương trình Quốc gia nghiên cứu phát triển vaccine cho biết, Công ty Nanogen đã hoàn tất thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 1, dự kiến vài ngày tới sẽ bắt đầu tiêm giai đoạn 2. Kết quả thử nghiệm giai đoạn 1 cho thấy vaccine Nano Covax an toàn, có sinh kháng thể, có khả năng phòng bệnh.

Bên cạnh đó, tiến độ sản xuất vaccine Covivac của Viện Vaccine và Sinh phẩm y tế (Ivac) và vaccine của Công ty TNHH MTV vaccine và Sinh phẩm số 1 (Vabiotech) đang thực hiện theo đúng kế hoạch. Hai đơn vị này chuẩn bị thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 1 vaccine Covid-19 trên người.

Như vậy, bên cạnh Nanocovax của Công ty cổ phần Công nghệ sinh học Dược Nanogen, Việt Nam sẽ có thêm 2 vaccine Covid-19 bước vào giai đoạn thử nghiệm lâm sàng trên người trong thời gian tới.

Nhưng ít ai biết được rằng, hành trình để vaccine “nội” khẳng định vị thế và thương hiệu, giai đoạn tiêm thử nghiệm chính là những bước khởi đầu gian nan nhất.

Bộ Y tế trước đó thông tin, phương pháp thử nghiệm lâm sàng vaccine thứ hai khác với việc dùng kháng thể (tức là tức dùng virus bất hoạt hoặc virus sống đưa vào cơ thể) mà công nghệ sản xuất vaccine của Nanogen đang làm dựa trên protein tái tổ hợp, sau đó can thiệp vào bộ gen để sản sinh ra kháng thể. Thế nhưng, ai dám chắc đảm bảo tuyệt đối an toàn? Bởi thế, không phải ai cũng có đủ dũng khí thử nghiệm, đối diện với những nguy cơ có thể xảy ra. “Nếu ai cũng lo sợ thì ai sẽ tham gia thử nghiệm? Và như thế nước ta bao giờ mới có vaccine?”. Đó là câu nói của một nữ tình nguyện viên mà chúng tôi đã ghi nhận như một tuyên bố đanh thép trong cuộc chiến chống lại Covid-19.

Như thế, với những người tình nguyện, họ phải có niềm tin mãnh liệt vào sự an toàn, có niềm tin chắc chắn vào sự phát triển của y học nước nhà cũng như khát vọng lớn lao về việc Việt Nam sớm đưa ra loại vaccine nhằm nhanh chóng chấm dứt đại dịch này.

Chia sẻ những trải nghiệm về thử nghiệm vaccine “made in Việt Nam”, một nữ tình nguyện viên từng tham gia vào giai đoạn I của thử nghiệm Nano Covax (xin được giấu tên) cho biết: “Trước đó, tôi xem được thông tin thử nghiệm vaccine phòng Covid-19 trên người trên mạng. Thế giới cũng đã thử nghiệm, có tai biến. Nhưng qua những hiểu biết của tôi, tôi biết rằng vaccine Nano Covax có tính an toàn cao. Khi đăng ký thử nghiệm, tôi đã được các bác sĩ tư vấn rất kỹ”.

Nữ tình nguyện viên này cũng chia sẻ: “Bản thân tôi cũng có kiến thức về y khoa, nên cũng có hiểu biết nhất định về việc tiêm thử nghiệm vaccine cũng như những rủi ro gặp phải. Tuy nhiên, tôi tin vào vaccine Nano Covax do Nanogen, cũng như tin tưởng ở Học viện Quân Y đã chuẩn bị sẵn sàng các phương án nếu có tai biến xảy ra. Vì thế, gia đình đã ủng hộ quyết định đăng ký thử nghiệm của tôi”.

Trung tướng, GS.TS Đỗ Quyết, Giám đốc Học viện Quân y cho biết, đến nay, tình nguyện viên tham gia tiêm thử nghiệm vaccine Nano Covax sức khỏe đều ổn định, không sốt, chỉ có một vài người bị đau ở vùng tiêm.

Đến nay, tất cả các mũi tiêm vaccine thử nghiệm của Nano Covax đều an toàn, đảm bảo đúng quy trình.

Gần 1.000 người đăng ký tiêm thử nghiệm giai đoạn 2

Mới nhất, Viện Pasteur TP HCM đã có văn bản gửi tỉnh Long An cho biết vaccine Nano Covax dự kiến chọn Trung tâm Y tế huyện Bến Lức, tỉnh Long An là một trong những điểm nghiên cứu để triển khai thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 2 vaccine Nano Covax. Tại Long An, mũi 1 được tiêm vào ngày 26/2 và mũi 2 cách sau đó 28 ngày. Trong vòng 7-10 ngày sau mũi 2, các tình nguyện viên sẽ được lấy mẫu máu xét nghiệm, đánh giá tính sinh miễn dịch.

Đến nay, số lượng tình nguyện viên đăng ký nghiên cứu giai đoạn 2 đã đạt gần 1.000 người. Tiêu chuẩn tình nguyện viên tham gia giai đoạn 2 cũng nới lỏng hơn, bao gồm người trên 65 tuổi, người có bệnh mạn tính kèm theo như đái tháo đường, rối loạn mỡ máu, tăng huyết áp…

Đúng theo dự kiến, cuối tháng 3 Việt Nam sẽ tiêm xong mũi thứ 2 cho giai đoạn 2, cuối tháng 4 sẽ có kết quả đánh giá. Nếu các dữ liệu nghiên cứu đáp ứng được yêu cầu về an toàn, tính sinh miễn dịch, việc thử nghiệm giai đoạn 3 có thể bắt đầu vào giữa tháng 5/2021 trên số lượng hàng chục ngàn người.

Quá trình thử nghiệm lâm sàng có sự giám sát của Bộ Y tế và đơn vị độc lập, đảm bảo tính khách quan, chính xác của nghiên cứu. Kết quả nghiên cứu phục vụ phát triển vaccine Covid-19 trong nước, đồng thời cũng sẽ công bố với quốc tế.

Theo Giám đốc Học viện Quân y, hai nhóm nghiên cứu của Viện Pasteur TP HCM và Học viện Quân y cam kết, từ nay đến cuối tháng 4/2021 sẽ hoàn thiện toàn bộ nghiên cứu giai đoạn 2 để đến đầu tháng 5/2021 có dữ liệu nghiên cứu, làm cơ sở cho Hội đồng xem xét, có thể chuyển sang giai đoạn 3.

Với tiến độ triển khai như hiện nay, Trung tướng Đỗ Quyết hy vọng Việt Nam sẽ mất khoảng 4-5 tháng để kết thúc giai đoạn 3.Qua tính toán sơ bộ ban đầu, việc nghiên cứu tại 2 địa điểm có thể rút ngắn thời gian còn 3 tháng thay vì 6 tháng.

Mới đây, trả lời về vaccine Covid-19 do Việt Nam nghiên cứu sản xuất, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long thông tin, hiện nay, các công đoạn vẫn đang theo đúng tiến độ. Dự kiến đến năm 2022, chúng ta sẽ sản xuất được vaccine phòng Covid-19. Chúng tôi rất kỳ vọng vào việc sản xuất vaccine của Việt Nam, trong đó vaccine của Nanogen sẽ thử nghiệm giai đoạn 2 trong tuần này và vaccine của Ivac có hiệu quả rất tốt.

(Còn nữa)

Đức Trân