Tiễn biệt NSND Trần Hạnh

NSND Trần Hạnh tên đầy đủ Trần Ngọc Hạnh, sinh ngày 24/07/1929, tại Hoàn Kiếm (Hà Nội). Gia đình ông là một gia đình có truyền thống Cách mạng, bố ông mất sớm, ông là con độc nhất, mẹ ông ở vậy tần tảo nuôi ông khôn lớn.

Khi trưởng thành, ông tham gia Cách mạng và gia nhập đội thanh niên tình nguyện đường sắt Hà Nội – Lào Cai. Sau khi đất nước hoà bình thống nhất, ông làm nghề đóng giầy ở phố Tràng Tiền. Lúc bấy giờ, tuy ông chưa từng theo học một trường lớp bài bản nào về biểu diễn, nhưng với sự yêu thích và niềm đam mê nghệ thuật thôi thúc, ông đã xin tham gia biểu diễn kịch tại Câu lạc bộ Thanh niên.

Năm 1959, ông về công tác tại Đoàn Kịch nói Hà Nội (Tiền thân của Nhà hát Kịch Hà Nội ngày nay). Để thoả đam mê nghiệp diễn, ông vừa đi làm vừa theo học chuyên ngành diễn viên tại lớp bổ túc Đại học Sân khấu. Những năm 70-80, với dáng vẻ nho nhã, thư sinh, đúng chất trai phố cổ Hà Nội, NSND Trần Hạnh luôn được chọn đóng những vai chính kịch hào sảng, anh hùng ca.

Ông đã có nhiều vai diễn ấn tượng trên Sân khấu Kịch Hà Nội, như: vai diễn Nguyễn Trãi trong vở “Lam Sơn tụ nghĩa”, vai Vũ Khiêm trong vở “Tiền tuyến gọi”, vở “Già kén”, vở “Âm mưu và tình yêu”… Với vai Nguyễn Trãi trong vở kịch thơ "Lam Sơn tụ nghĩa", ông đã đoạt Huy chương Vàng tại Liên hoan Kịch nói toàn quốc. Nhà văn Lưu Quang Vũ từng viết về ông: "Bốn, năm người đóng vai Nguyễn Trãi, riêng Trần Hạnh có phong thái hào hoa của người Hà Nội". Khi lớn tuổi, ông thường đảm nhiệm các vai tâm lý sâu sắc, những hình tượng nhân vật có chiều sâu tâm lý, có số phận thăng trầm …

Trong cuộc đời hoạt động nghệ thuật của NSND Trần Hạnh, ông có 30 năm gắn bó với Nhà hát Kịch Hà Nội. Năm 1989, ông nghỉ hưu theo chế độ nhưng với niềm đam mê và tình yêu mãnh liệt dành cho nghệ thuật, ông vẫn tiếp tục đóng phim. Các bộ phim truyền hình, điện ảnh đã đưa tên tuổi của ông đến gần hơn với đông đảo công chúng và khán giả cả nước. Những vai diễn của NSND Trần Hạnh thường gắn liền với hình ảnh khắc khổ, hiền lành, bình dị và ấm áp, đúng như tính cách con người thật của ông ngoài đời vậy.

Dù diễn kịch hay làm phim, NSND Trần Hạnh đều làm việc hết mình, say mê và cống hiến trọn vẹn cho nghệ thuật, cho dù đời sống của nghệ sĩ thời bấy giờ vô cùng khó khăn. Dù cuộc sống của ông và gia đình có rất nhiều vất vả lo toan, nhưng ông luôn là một nghệ sĩ rất tự trọng, không bao giờ muốn nhận sự hỗ trợ hay giúp đỡ từ ai. Ông không thích phô trương, không thích nói về mình. Ông sống khiêm nhường, giản dị nhưng đầy lòng kiêu hãnh.

Chia sẻ tại buổi lễ NSND Trung Hiếu, Giám đốc Nhà hát Kịch Hà Nội bày tỏ, trong quá trình gần 60 năm hoạt động nghệ thuật, các vai diễn của ông cả trên sân khấu, điện ảnh và truyền hình đều đã gây ấn tượng sâu đậm trong lòng khản giả cả nước, như: phim “Nước mắt đàn bà”, “Ngõ lỗ thủng”, “Bão qua làng”, “Tướng về hưu”, “Cha cõng con” , “Làng nổi”, “Cuốn sổ ghi đời” … . Tại Liên hoan Phim Việt Nam lần thứ 11, NSND Trần Hạnh đã đoạt giải " Nam diễn viên chính xuất sắc nhất" với phim “Nước mắt đàn bà”. Với vai diễn trong bộ phim truyền hình dài tập “Ngõ lỗ thủng”, ông đã vinh dự nhận "Giải thưởng Cống hiến" tại Liên hoan Truyền hình toàn quốc năm 2010. Năm 1994, ông được phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ Ưu tú. Với những lao động nghệ thuật không mệt mỏi của mình, năm 2019 ông vinh dự được Nhà nước phong tặng Danh hiệu cao quý Nghệ sĩ Nhân dân.

NSND Trần Hạnh có 5 người con (3 gái, 2 trai), 30 cháu và 7 chắt. Thường ngày khán giả vẫn thấy bóng dáng gần gũi, thân thương của ông ở cửa hàng tạp hoá gần Ga Trần Quý Cáp của gia đình. Ông là một người hết lòng yêu thương, tận tuỵ và hy sinh cho gia đình. Khi đã tuổi cao sức yếu, đôi mắt đã mờ không còn nhìn rõ kịch bản, ông vẫn nhờ con cháu trong nhà đọc giúp để ông học thuộc thoại, để ông vẫn có thể tham gia đóng phim. Cho đến những năm tháng cuối đời, ông vẫn yêu nghiệp diễn, say nghiệp diễn, vẫn cống hiến không ngừng nghỉ cho nghệ thuật.

Chia sẻ tại buổi lễ NSND Trung Hiếu, Giám đốc Nhà hát Kịch Hà Nội bày tỏ, sự ra đi của NSND Trần Hạnh khiến chúng ta không khỏi buồn thương, đau xót. Những cống hiến của NSND Trần Hạnh cho nền nghệ thuật nước nhà đã được Nhà nước, được khán giả ghi nhận bởi những giải thưởng, những huy chương và danh hiệu NSND cao quý. Không những vậy, đức tính giản dị, khiêm nhường, tự trọng, sự đam mê nghề và trân trọng gia đình của ông chính là tấm gương sáng để thế hệ con cháu, các thế hệ hậu bối trong nghề noi theo và học hỏi. Tôi tin rằng, hình ảnh người nghệ sĩ với bộ trang phục giản dị, trên tay luôn đốt điếu thuốc lá Thăng Long với cái nheo nheo mắt quen thuộc, cùng nụ cười gần gũi, chân chất, cả đời chung thuỷ với nghiệp diễn, hết lòng vì gia đình, vì vợ con sẽ luôn ở trong trái tim mỗi người chúng ta. “Hôm nay, trước linh cữu của ông, chúng ta cùng thành kính thắp nén hương để tưởng nhớ đến ông và tiễn biệt ông mãi mãi: Người nghệ sĩ bình dị, mộc mạc của nhân dân!” NSND Trung Hiếu nói.

Một số hình ảnh tại lễ viếng NSND Trần Hạnh:

Hoàng Minh