Ngâm Kiều để tôn vinh văn hóa dân tộc

Khai thác “Truyện Kiều” gần đây được nhiều nghệ sĩ thực hiện để đưa lên màn ảnh rộng, hay dựng kịch, múa rối… Thế nhưng chưa ai thực hiện việc ngâm Kiều trên nền nhạc dân tộc để phát trên mạng xã hội. Chính vì thế, dự án “Ngâm Kiều toàn tập” được cho là một hướng đi mới, đáp ứng được nhu cầu và thói quen thưởng thức nghệ thuật hiện nay của một bộ phận công chúng.

Nhạc sĩ Quang Long cho biết, dự án sẽ ra mắt vào đầu tháng 4 tới. Theo đó, “Ngâm Kiều toàn tập” được chia làm 12 chương. Mỗi chương có độ dài từ 40 đến 60 phút, sẽ được giới thiệu riêng để khán giả tiện việc theo dõi. Phần dựng hình sử dụng tranh vẽ 2D kèm kỹ xảo. Toàn bộ phần biên tập do nghệ sĩ Phạm Đình Dũng đảm nhiệm.

Nhà nghiên cứu âm nhạc Nguyễn Quang Long cho biết, từ khi còn đang theo học ở Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam, anh đã có ý định thự hiện dự án ngâm Kiều. Nhưng anh cũng hiểu, đây là dự án lớn, đòi hỏi sự đầu tư, tìm kiếm được những cộng sự tâm huyết.

Vì đây là dự án lớn. Tuy nhiên, sau một thời gian khoảng 20 năm hoạt động gắn với âm nhạc truyền thống, làm rất nhiều điều gắn với âm nhạc dân tộc, Quang Long đã có rất nhiều kinh nghiệm, đồng thời gây dựng được một đội ngũ những nghệ sĩ cùng đồng cảm, yêu thích nghệ thuật dân tộc.

Do đó, khi anh chia sẻ ý tưởng thực hiện dự án ngâm Kiều, lập tức nhận được sự ủng hộ vì bản thân mỗi nghệ sĩ cũng mong muốn đóng góp cho âm nhạc dân tộc trong khả năng của mình. Hàng chục nghệ sĩ đã tự nguyện tham gia với đa dạng về độ tuổi, phong cách.

Thế hệ nghệ sĩ gạo cội có thể kể tới NSND Thanh Hoài, NSND Thúy Ngần; các nghệ sĩ âm nhạc truyền thống được công chúng biết đến và mến mộ như NSƯT Quốc Khanh, nghệ sĩ Thúy Nga, Văn Phương, Phạm Dũng. Một điều đặc biệt dự án còn có sự tham gia của nhiều nghệ sĩ trẻ thế hệ 8x, 9x…

“Chúng tôi bắt đầu thực hiện dự án vào tháng 3/2020, ở thời điểm dịch Covid-19 đang diễn ra. Khi ấy, các nghệ sĩ đa phần đều ở nhà và có quỹ thời gian thuận lợi cho việc này”, nhạc sĩ Quang Long tiết lộ, đồng thời cho biết, đến thời điểm này, việc ngâm toàn bộ hơn 3.000 câu Kiều theo đúng lối ngâm Kiều đặc trưng đã cơ bản hoàn thành.

Theo nhà nghiên cứu Quang Long, ngâm Kiều, lẩy Kiều giống như một lẽ tự nhiên, nó luôn hiện hữu hàng ngày, trong ngôn ngữ giao tiếp của ông bà ta từ xa xưa.

Thực tế thì hiện nay, ngâm Kiều vẫn sống trong đời sống tinh thần của người Việt, tồn tại trong các hình thức sân khấu kịch hát, trong các thể loại âm nhạc dân tộc nhưng với tư cách rất phụ. Nó là một phần rất nhỏ của một bài chèo, xẩm, dân ca…

Phần lớn ngâm Kiều được khai thác ở phần âm nhạc, còn lời thì là lời mới của các nhà thơ, nhạc sĩ dân gian khác. Tuy nhiên, thể hiện lối ngâm Kiều trọn vẹn tác phẩm “Truyện Kiều” với 3.254 câu thì xưa nay chưa có.

Thông qua dự án này, nhạc sĩ Quang Long cũng như các nghệ sĩ mong muốn mọi người biết rằng Việt Nam có một thể loại âm nhạc, một lối hát độc đáo được sinh ra từ một kiệt tác văn học của dân tộc. Bên cạnh đó, Quang Long cũng muốn hồi sinh toàn bộ tác phẩm “Truyện Kiều” được thể hiện theo đúng lối ngâm Kiều, để mọi người biết được tầm vóc và sự thú vị của một tác phẩm lớn trong nền văn học Việt Nam.

Thanh Xuân