Nỗ lực gỡ ‘thẻ vàng’ xuất khẩu thủy sản
Hơn 3 năm qua, tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu đã và đang thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp để ngăn chặn tàu cá khai thác thủy sản bất hợp pháp, không khai báo và không theo quy định (IUU). Các giải pháp này, không chỉ nhằm gỡ “thẻ vàng” thủy sản của Ủy ban châu Âu - EC mà còn hướng đến phát triển ngành thủy sản bền vững.
Nhiều biện pháp đồng bộ
Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, sau hơn 3 năm kể từ khi Ủy ban Châu âu (EC) đưa ra khuyến nghị cảnh báo “thẻ vàng” đối với thủy, hải sản Việt Nam, các lực lượng chức năng liên quan đã tiến hành quản lý chặt việc ghi, nộp nhật ký khai thác để truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác, cũng như hoàn thành việc gắn thiết bị giám sát hành trình cho tàu cá trên địa bàn tỉnh…
Huyện Long Điền từng là “điểm nóng” về tình trạng ngư dân vi phạm đánh bắt tại vùng biển nước ngoài, nhưng từ năm 2017 đến nay, các lực lượng chức năng tỉnh đã tăng cường tổ chức tuyên truyền nâng cao hiểu biết cho ngư dân về các khuyến nghị của EC , đồng thời triển khai lắp đặt thiết bị giám sát hành trình cho các tàu cá trên toàn địa bàn tỉnh.
Ông Phan Thạch, Chủ tịch UBND xã Phước Tỉnh, huyện Long Điền cho biết, trong những năm qua, địa phương đã tổ chức tuyên truyền cho ngư dân nắm bắt được chủ trương của Nhà nước, về việc không vi phạm khai thác bất hợp pháp cũng như ghi nhật ký khai thác. Đồng thời, phối hợp với Bộ đội Biên phòng Phước Tỉnh buộc chủ tàu cá và ngư dân phải cam kết không vi phạm lãnh hải nước ngoài trước khi xuất bến.
Hiện nay, các tàu đánh bắt thủy sản xa bờ trên địa bàn tỉnh, trước khi ra khơi, đều phải qua các khâu kiểm tra chặt chẽ của Chi cục Thủy sản. Khi rời cảng, các trạm, đồn biên phòng sẽ tiếp tục kiểm tra xác định tọa độ. Nếu phát hiện ngư dân tắt máy, đội phản ứng nhanh sẽ gặp trực tiếp yêu cầu chủ tàu bắt buộc phải điện thoại “lệnh” cho thuyền trưởng phải bật máy định vị, nếu cố tình sẽ xử phạt theo quy định của pháp luật.
Sau 2 năm thực hiện Nghị quyết số 12/NQ-TU ngày 10/10/2018 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy Bà Rịa-Vũng Tàu về Thực hiện các giải pháp ngăn chặn, chấm dứt tàu cá và ngư dân vi phạm vùng biển nước ngoài để khai thác thủy sản trái pháp luật, ngành chức năng và các địa phương đã tổ chức nhiều lớp tập huấn phổ biến các quy định về gắn thiết bị giám sát hành trình; ghi sổ nhật ký khai thác theo biểu mẫu quy định… Phần lớn ngư dân đã ý thức được tầm quan trọng của việc ghi, nộp nhật ký khai thác thủy sản, cũng như tuân thủ chấp hành việc gắn thiết bị giám sát hành trình.
Đến nay 100% các tàu khai thác xa bờ đã chấp hành việc ghi, nộp nhật ký khai thác thủy sản, nhật ký thu mua; chủ tàu cá, ngư dân đã có ý thức hơn trong việc lắp đặt thiết bị giám sát hành trình cho tàu cá với 98% tàu cá có chiền dài trên 24m được lắp đặt và 85% các tàu cá có chiều dài từ 15 đến dưới 24m được lắp đặt.
Riêng đối với việc truy xuất nguồn gốc thủy sản, thời gian qua, ngành chức năng Bà Rịa-Vũng Tàu đã tiến hành kiểm tra, kiểm soát gần 130.000 lượt tàu cá; tổ chức kiểm tra 100% hồ sơ giấy tờ và kiểm tra thực tế trên tàu đối với tàu cá cập cảng, rời cảng và kiểm tra 100% tàu cá có dấu hiệu vi phạm quy định về khai thác thủy sản IUU. Từ đầu năm đến nay, Bà Rịa-Vũng Tàu chưa ghi nhận trường hợp tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài bị các nước bắt giữ.
Từng bước khắc phục khó khăn
Ông Trần Văn Cường, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu cho biết, đến nay, Bà Rịa-Vũng Tàu vẫn còn những tồn tại, vướng mắc gặp phải trong việc chấm dứt tàu cá và ngư dân vi phạm đánh bắt thủy sản vùng biển nước ngoài. Cụ thể, việc xử phạt vẫn còn hạn chế, các cơ quan chức năng chưa xử lý nghiêm vụ việc các tàu cá vượt ranh giới trên biển, tàu cá mất kết nối.
Bên cạnh đó, tình trạng ngư dân đưa tàu cá đến khai thác tại vùng ranh giới trên biển, vùng chồng lấn vẫn còn xảy ra. Các vụ vi phạm về đánh bắt thủy sản trái pháp luật vẫn còn, nhưng nguồn tin về các tàu cá, ngư dân đánh bắt vi phạm bị phía nước ngoài bắt giữ rất hạn chế.
Trong khi đó, chủ phương tiện, ngư dân bị bắt còn lo ngại cơ quan chức năng xử lý, ảnh hưởng đến quyền lợi nên cung cấp thông tin nhỏ giọt, thiếu trung thực. Cùng với đó, hiện nay, việc lắp thiết bị giám sát hành trình của các tàu cá cũng mới đạt 86% chưa đạt tiến độ Nghị định số 26/2019/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Thủy sản.
Trước thực trạng trên, ông Lê Ngọc Khánh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu đã giao cho Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh và các đơn vị liên quan cần đưa ra các biện pháp, chế tài triển khai áp dụng cụ thể đối với các chủ tàu vi phạm. Đồng thời, ông cũng yêu cầu các cơ quan chức năng của tỉnh đẩy mạnh hơn nữa tuyên truyền về khai thác thủy sản vi phạm vùng biển nước ngoài là trái pháp luật, thời gian tới, tỉnh sẽ có chế tài xử lý mạnh tới các trường hợp vi phạm tới ngư dân.