Nhà máy chế biến nông thủy sản 'đói' nguyên liệu
Không lường trước được khó khăn, nhiều nhà máy chế biến nông, thủy sản rơi cảnh thiếu nguyên liệu sản xuất. Hiện không ít nhà máy chỉ hoạt động theo kiểu cầm cự, thậm chí có doanh nghiệp (DN) rơi vào cảnh nợ nần, có nguy cơ phá sản.
Hiện nhiều DN chế biến tinh bột sắn ở tỉnh Tây Ninh đang “sống dở, chết dở” vì không có đủ nguồn nguyên liệu sắn phục vụ cho chế biến. Điển hình như trường hợp Công ty TNHH tinh bột sắn Dương Minh Châu (huyện Dương Minh Châu, tỉnh Tây Ninh) đã phải đóng cửa.
Hiện nay tổng công suất chế biến sắn của 68 nhà máy ở tỉnh Tây Ninh (chiếm hơn 50% số nhà máy sắn trong cả nước) vào khoảng 6,4 triệu tấn củ/năm. Trong khi đó, với 57.149 ha sắn được trồng trong niên vụ 2020 – 2021, tổng sản lượng khoai mì của tỉnh này chỉ ước khoảng 1,86 triệu tấn. Chính vì nguồn cung nguyên liệu sắn trong tỉnh chỉ đáp ứng gần 1/3 công suất các nhà máy nên phần lớn các nhà máy chế biến sắn ở Tây Ninh phải nhập khẩu nguồn nguyên liệu từ Campuchia.
Thế nhưng sản lượng sắn từ Campuchia đang giảm sút trong niên vụ 2020 - 2021 và có mức giá cao, lại chịu áp lực tăng thu mua từ Thái Lan, Trung Quốc khiến cho các nhà máy chế biến sắn ở Tây Ninh gặp khó về nguồn cung từ nước này.
Trong khi đó, xuất khẩu sắn và các sản phẩm từ sắn trong tháng 3 vừa qua từ Việt Nam sang thị trường Trung Quốc tăng 2 đến 3 lần so cùng kỳ năm ngoái. Điều đáng tiếc là vì tình trạng thiếu nguyên liệu khiến cho nhiều nhà máy chế biến sắn không đáp ứng được nhu cầu xuất khẩu và việc chào giá xuất khẩu tinh bột sắn ở mức đến 500 - 525 USD/tấn do giá tinh bột thành phẩm tại nhà máy vẫn ở mức cao.
Trong khi đó, đối với ngành điều, quý I/2021 hoạt động xuất khẩu được ghi nhận tăng trưởng tốt về mặt sản lượng (tăng khoảng 25%) nhưng giá trị xuất khẩu chỉ tăng khoảng 3% so với quý I/2020. Giới chuyên gia nhận định giá xuất khẩu nhân điều chưa tăng nhưng giá nhập khẩu điều thô vẫn tăng là do có nhiều nhà máy chế biến trong nước thiếu nguyên liệu.
Theo nhận định đầu năm nay của Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản (Bộ NN&PTNT), giá điều nhân dự kiến có xu hướng tăng trong thời gian tới vì lượng cung điều nhân trong nước không nhiều, trong khi giá mua điều thô vẫn đang cao không cân đối được với giá điều nhân, nên các nhà chế biến rất thận trọng trong việc nhập điều thô.
Với ngành hàng thuỷ sản, riêng trong lĩnh vực chế biến tôm, vào tháng 3/2021 ở Đồng bằng sông Cửu Long, tôm sú và tôm thẻ (chân trắng) nguyên liệu tăng giá mạnh. Nhiều nhà máy chế biến thủy sản xuất khẩu đóng tại khu vực các tỉnh vùng bán đảo Cà Mau đang trong tình trạng thiếu nguyên liệu.