Để người bệnh dễ dàng tiếp cận Methadone

Tính đến nay, cả nước có trên 52.000 người đang được điều trị Methadone ở hơn 330 cơ sở tại 63 tỉnh, thành phố. Tỷ lệ tuân thủ điều trị sau 6 tháng đạt tới 83%, được đánh giá xếp loại tốt (theo tiêu chuẩn của Tổ chức Y tế Thế giới là 80%).

Theo TS Hoàng Đình Cảnh, chương trình Methadone được triển khai đã làm giảm đáng kể hành vi sử dụng ma túy trong nhóm bệnh nhân tham gia điều trị. Trước khi tham gia điều trị 100% bệnh nhân sử dụng heroin, sau 24 tháng tỷ lệ này chỉ còn 15,87%. Trước điều trị hầu hết bệnh nhân có tần suất sử dụng rất cao với 48,5% bệnh nhân sử dụng trên 5 lần/ngày, 45,1% bệnh nhân sử dụng từ 3-4 lần/ngày và chỉ có 6,3% bệnh nhân sử dụng với tần suất 1-2 lần/ngày. Kết quả sau 24 tháng điều trị, không có bệnh nhân nào sử dụng từ 2 lần/ngày trở lên và tần suất sử dụng ma túy trong nhóm bệnh nhân còn tiếp tục sử dụng chỉ còn từ 2-3 lần/tháng.

Nhiều chuyên gia y tế cũng cho rằng, chương trình này đã mang lại hiệu quả thiết thực, giúp bệnh nhân thay đổi hành vi nhận thức; giảm sử dụng heroin; điều trị an toàn; giảm đáng kể chi phí cho gia đình người nghiện. Nếu việc điều trị được kết hợp với các biện pháp khác như: Giáo dục, trị liệu, quản lý và hỗ trợ dạy nghề, tạo việc làm ổn định lâu dài sẽ có hiệu quả rất tốt. Đặc biệt, bệnh nhân đã giảm đáng kể các hành vi nguy cơ lây nhiễm HIV và tỷ lệ lây nhiễm HIV…

Mặc dù đạt được những kết quả đáng kể, thế nhưng sau hơn 12 năm triển khai, TS Cảnh cho biết, việc điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc Methadone đã bộc lộ một số hạn chế. Đó là tỷ lệ tiếp cận điều trị còn thấp cũng như tuân thủ điều trị rất khác nhau giữa các khu vực; tỷ lệ bỏ điều trị chiếm trên 50%, tập trung ở các tỉnh miền núi.

Một trong những nguyên nhân chính dẫn đến việc bỏ điều trị là do người bệnh không đủ kiên trì để tiếp tục điều trị khi phải đến cơ sở y tế uống thuốc hàng ngày trong một thời gian liên tục nhiều năm. Bởi điều trị Methadone là loại hình điều trị đặc thù, bệnh nhân uống thuốc 365 ngày/năm. Cán bộ của các cơ sở điều trị thường phải trực cả thứ Bảy, Chủ nhật, ngày lễ, ngày Tết…

Theo kinh nghiệm tại nhiều nước trên thế giới, để giảm bỏ điều trị do phải đến cơ sở y tế uống thuốc hàng ngày, họ đã triển khai cho người bệnh tuân thủ điều trị tốt được mang thuốc về sử dụng tại nhà. Việc cho người bệnh mang thuốc Methadone nhiều ngày sẽ giảm thời gian đi lại, giảm các chi phí liên quan đến đi lại, tạo điều kiện thuận lợi cho người bệnh được tiếp cận, duy trì và tuân thủ điều trị mà vẫn đảm bảo thời gian cho công việc, sinh hoạt.

Còn tại Việt Nam, Cục Phòng, chống HIV/AIDS (Bộ Y tế) phối hợp với Sở Y tế tỉnh Điện Biên cũng vừa tổ chức sự kiện Khởi động cấp thuốc Methadone nhiều ngày cho người bệnh điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện tại địa phương. Ngoài Điện Biên thì Lai Châu và thành phố Hải Phòng đã được Cục Phòng, chống HIV/AIDS tổ chức thí điểm sự kiện này.

Theo TS Cảnh, Điện Biên là tỉnh miền núi rộng, đi lại khó khăn, nhiều người bệnh phải đi hàng chục km mới đến cơ sở điều trị để uống thuốc hàng ngày. Các điểm cấp phát thuốc Methadone đã được triển khai tại một số tại trạm y tế xã nhưng vẫn không đáp ứng được cho những người bệnh vì các làng, bản quá xa và đường đi đến cơ sở điều trị, cấp phát thuốc miền núi rất khó khăn.

Vì vậy, việc triển khai thí điểm thành công chương trình này ở tỉnh Điện Biên, tỉnh Lai Châu và thành phố Hải Phòng sẽ làm cơ sở để triển khai mở rộng trên toàn quốc việc cấp thuốc Methadone cho người bệnh mang về sử dụng, nhằm tăng tỉ lệ người được tiếp cận và điều trị bằng Methadone.

Thời gian qua, một số người vẫn còn băn khoăn về hiệu quả chính của điều trị nghiện bằng Methadone. Tuy nhiên, theo đánh giá tại các nước trên thế giới và cả Việt Nam thì sau khi điều trị bằng Methadone, người nghiện giảm và tiến tới dừng sử dụng ma túy bất hợp pháp, không còn nhu cầu bức bách kiếm tiền để mua ma túy nên giảm tội phạm và giảm bạo lực gia đình. Người nghiện có khả năng lao động và tạo thu nhập, được sống hòa nhập với gia đình, cộng đồng, chi phí điều trị thấp.

Việt Hà