Đài phun nước bị… buộc

Đài phun nước cổ nhất Hà Nội

Tọa lạc tại vườn hoa Diên Hồng, đài phun nước Con Cóc được cho là một đài phun nước cổ nhất Hà Nội. Đài phun nước Con Cóc có vị trí nằm đối diện nhà khách Chính phủ. Từ lâu, đài phun nước và cảnh quan vườn hoa này đã trở thành địa điểm đẹp, mang tính hoài cổ của người dân thủ đô với bao kỷ niệm gắn bó.

Đài phun nước được hoàn thành và đưa vào sử dụng năm 1901. Thời Pháp thuộc, vườn hoa có tên là Quảng trường Chavassieux. Giai đoạn đó, người Pháp đã thiết kế và xây dựng đài phun nước hình tròn vị trí ở giữa vườn hoa, bên trong đài phun nước là một trụ đá to hình vuông, cao khoảng 3,5m. Xung quanh có các họa tiết trang trí cổ điển, 8 con rồng đá được chạm khắc rất tinh xảo đang chầu hướng về 4 hướng ở chân trụ đá tượng trưng cho sức mạnh và sự uy nghiêm. Còn có 4 con cóc bằng đồng phun nước lên trụ đá. Có lẽ cũng vì thế mà người dân quen thuộc với tên gọi vườn hoa này là vườn hoa Con Cóc.

Vườn hoa Con Cóc có không gian xanh và điểm nhấn chính là kiến trúc đặc biệt của đài phun nước, tạo cho nơi đây có một không gian hết sức giá trị về nhiều mặt. Cũng vì sự đặc biệt và cảnh quan, không gian hài hòa mà vườn hoa này từ lâu đã trở thành một trong những địa điểm quen thuộc thu hút rất đông người dân ghé thăm. Vào những buổi chiều người dân thường đến đây đi bộ, thư giãn. Giới trẻ thì lại chọn đây là nơi để gặp gỡ. Buổi tối, mọi người cùng nhau ra đây ngồi để hóng mát, hít thở không khí trong lành.

Trong giai đoạn phát triển của thành phố Hà Nội, có một giai đoạn kiến trúc thời kỳ thuộc địa. Trong kiến trúc thời kỳ thuộc địa có một số công trình điểm như Nhà hát Lớn, bảo tàng lịch sử, nhà ga, trường đại học… Trong đó có một số công viên mà tiêu biểu nhất là vườn hoa Con Cóc và đặc biệt là kiến trúc nghệ thuật của tượng đài phun nước Con Cóc.

Tuy đây là tượng đài quy mô không lớn nhưng tồn tại từ lâu và có giá trị nghệ thuật nên rất cần được các ban ngành quan tâm, bảo vệ nhất là ngành văn hóa của Hà Nội. Tượng đài được một số chuyên gia đánh giá là một dấu ấn góp phần vào diện mạo kiến trúc của thành phố. Là một thành phần không thể tách rời trong quần thể các công trình kiến trúc quanh khu vực đã được thiết kế quy hoạch, kiến trúc cảnh quan và kiến trúc công trình tại vị trí rất quan trọng của Hà Nội từ đầu thế kỷ 20.

Xuống cấp nghiêm trọng

Tuy nhiên, theo phản ánh của người dân thì vài năm trở lại đây, những dấu hiệu đài phun nước đã xuống cấp ngày càng rõ rệt. Trên trụ đá xuất hiện nhiều vết nứt kéo dài lộ đường rãnh. Để đối phó cũng như tránh tai nạn đáng tiếc xảy ra thì đơn vị quản lý đã dùng dây thép chằng, buộc xung quanh.

Cảnh chằng neo khiến người ta nhận thấy đây giống như một kiến trúc nghệ thuật sau thời gian dài đang phải phó mặc số phận với vài vòng dây thép quấn quanh như đang bị trói buộc. Cùng với đó, giá trị và vẻ đẹp trầm mặc vốn có của công trình này cũng vì thế bị ảnh hưởng. Đến nay vẫn chưa thể biết chính xác khi nào đài phun nước cổ này mới được quan tâm, ứng xử một cách xứng tầm.

Những dây thép được sử dụng dể neo các vết nứt cho đến nay cũng đã hoen gỉ. Với tình trạng xuống cấp nghiêm trọng đang diễn ra thì không biết chuyện gì sẽ có thể xảy ra. Xung quanh đài phun nước xuất hiện nhiều cây cỏ dại, rong rêu bám bẩn che khuất những họa tiết, đường nét chạm khắc tinh xảo một số hạng mục của kiến trúc. Những lùm cỏ um tùm đã phủ lên một số họa tiết, hoa văn của những con rồng đá và chung quanh chân cột đá.

Một số người dân lo ngại trước sự xuống cấp của đài phun nước Con Cóc cho biết: “Tình trạng này diễn ra từ lâu rồi, đáng lẽ người ta phải bảo tồn, nhưng tiền toàn tôn tạo ở đâu đâu. Nhìn phải tránh không lơ ngơ nó đổ trúng lại thành oan gia. Bao năm nay cứ chằng buộc vậy”.

Để tìm hiểu nguyên nhân vì sao sau bao nhiêu năm, đài phun nước Con Cóc – một đài phun nước được đánh giá là cổ nhất ở Hà Nội rơi vào tình trạng xuống cấp vẫn chưa được các cơ quan chức năng có động thái tích cực để bảo vệ. Phóng viên đã có buổi làm việc với đại diện UBND quận Hoàn Kiếm.

Tại buổi làm việc, ông Phạm Tuấn Long, Chủ tịch UBND quận Hoàn Kiếm cho biết: “Quận đang lập dự án cải tạo nhưng vẫn chưa báo cáo lên thành phố. Trình xong được phê duyệt sẽ làm. Hiện các đơn vị đang thiết kế, thu thập hồ sơ liên quan đến đài phun. Chúng tôi đang đi tìm hiểu. Kỹ thuật làm đài phun cách đây hàng trăm năm nên hơi phức tạp. Quận đang phối hợp với một số đơn vị của Pháp để làm. Khi nào trình thành phố duyệt quận sẽ thông báo”.

Như vậy, số phận của một đài phun nước cổ có giá trị nghệ thuật vẫn phải chịu cảnh “bó buộc” bởi những dây thép cho đến khi dự án được phê duyệt. Thời gian chính thức vẫn là câu hỏi mà nhiều năm nay chưa có câu trả lời!

Phạm Sỹ