Phức tạp tình trạng sản xuất, kinh doanh hàng giả, vi phạm sở hữu trí tuệ

Trong bối cảnh hiện nay, sở hữu trí tuệ (SHTT) ngày càng đóng vai trò quan trọng, trở thành một loại tài sản có giá trị lớn đối với doanh nghiệp. Đây cũng là công cụ hữu hiệu để phát triển kinh tế của nhiều quốc gia trên thế giới và đặc biệt là ở Việt Nam.

Bên cạnh đó, bối cảnh hội nhập kinh tế và cạnh tranh toàn cầu, vấn đề bảo hộ và thực thi quyền sở hữu trí tuệ trở nên đặc biệt quan trọng và đang trở thành mối quan tâm hàng đầu trong quan hệ kinh tế quốc tế. Chính bởi vậy, doanh nghiệp cần nhận thức đầy đủ hơn về quyền SHTT để sử dụng như một công cụ hiệu quả trong kinh doanh và cạnh tranh.

Tuy nhiên, việc khai thác, sử dụng quyền SHTT của các doanh nghiệp Việt Nam vẫn còn hạn chế, giá trị tài sản trí tuệ của các doanh nghiệp Việt Nam chưa tương xứng với tiềm năng vốn có, do đó, tỷ trọng đóng góp vào phát triển kinh tế - xã hội của quyền SHTT chưa cao.

Doanh nghiệp còn phải đối diện với tình trạng hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, gây ảnh hưởng đến uy tín, thương hiệu, hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, ảnh hưởng đến toàn nền kinh tế và đời sống nhân dân.

Các hành vi sản xuất, buôn bán hàng giả, xâm phạm sở hữu trí tuệ xảy ra trên mọi lĩnh vực, địa bàn với mọi loại hàng hóa. Vì mục tiêu lợi nhuận nên việc làm giả các sản phẩm được bảo hộ trở thành hiện tượng phổ biến. Hàng hóa nào có thương hiệu, có lợi nhuận, có uy tín được người tiêu dùng ưa chuộng thì lập tức có hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ.

Sự chênh lệch về giá giữa hàng hoá trong nước và hàng sản xuất từ nước ngoài chính là yếu tố khiến các đối tượng bất chấp những hậu quả pháp lý mà họ phải gánh chịu để sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng vi phạm sở hữu trí tuệ.

Các mặt hàng bị làm giả và xâm phạm sở hữu trí tuệ phần lớn được sản xuất ở nước ngoài (chủ yếu là Trung Quốc) được đưa vào Việt Nam bằng nhiều đường kể cả chính ngạch và tiểu ngạch; trong đó, chủ yếu nhập lậu qua biên giới, nhiều nhất là biên giới phía Bắc, đường hàng không, đường biển. Hàng giả, xâm phạm sở hữu trí tuệ sản xuất trong nước chủ yếu là sản xuất thủ công nhỏ lẻ, hoặc lắp ráp linh kiện, đóng gói sản phẩm.

Mới đây, Bộ Công Thương tiếp tục rà soát, nghiên cứu sửa đổi, bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật, cơ chế chính sách liên quan đến công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả, bảo đảm tính khả thi và theo sát với tình hình thực tế; tạo thuận lợi cho các lực lượng chức năng trong thực thi nhiệm vụ.

Thủ đoạn của các đối tượng sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng xâm phạm sở hữu trí tuệ rất đa dạng. Đối với hàng hoá đòi hỏi sử dụng công nghệ cao, khó sản xuất thì các đối tượng thường đặt sản xuất gia công ở nước ngoài sau đó chuyển về Việt Nam tiêu thụ; đối với hàng hoá không đòi hỏi kỹ thuật cao, mẫu mã đơn giản, giá rẻ phù hợp với đa số người lao động có thu nhập thấp thường được sản xuất ngay trong nước, tại các khu công nghiệp, làng nghề..

Hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ được bán trà trộn với hàng thật hoặc đưa về vùng sâu, vùng xa tiêu thụ, ảnh hưởng đến quyền lợi người tiêu dùng và các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh chân chính.

Để quản lý chặt chẽ và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm, Bộ Công Thương đã chỉ đạo các lực lượng như Quản lý thị trường chủ động nắm vững diễn biến tình hình hoạt động buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả theo lĩnh vực, địa bàn phụ trách để kịp thời phát hiện, nhận diện các vấn đề nổi cộm, các lĩnh vực mặt hàng vi phạm mới nổi để kịp thời đấu tranh ngăn chặn, xử lý.

Xây dựng, triển khai đồng bộ các phương án, chuyên đề, kế hoạch tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát thị trường, đặc biệt là Bộ đội biên phòng, Hải quan tăng cường kiểm tra, kiểm soát, ngăn chặn hàng lậu, hàng giả, hàng kém chất lượng ngay từ tuyến biên giới đường biển và đường bộ; chú trọng kiểm tra, ngăn chặn, xử lý việc sản xuất, vận chuyển, buôn bán hàng hàng giả các thương hiệu nổi tiếng trong nước và nước ngoài trên thị trường nội địa, nhất là tại các địa bàn trọng điểm như thành phố Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh...

An Chi