Con ‘ngựa sắt’ phế liệu và ông lão nghèo

Lặng lẽ giữa phố đông

Nhiều ngày qua, trên tuyến đường Cách Mạng Tháng Tám, lẫn trong dòng ô tô, xe gắn máy là một chú “ngựa sắt” khá ngộ nghĩnh. Chú ngựa di chuyển khá chậm chạp, lặng lẽ nhưng hầu như ai ngang qua cũng phải ngó nhìn ít giây phút vì sự khác đặc biệt.

Chú ngựa có hình dáng khá kỳ lạ, với bờm và phần đầu được trang trí đơn giản bằng xốp và tóc giả nhưng rất nhìn có hồn. Phần thân chú ngựa sắt là chiếc xe lôi (dạng như xe đạp có gắn bánh xe, gắn chỗ ngồi) cũ, có gắn 2 bánh xe và cả chỗ ngồi.

Tuy nhiên, điểm nhấn đáng chú ý nhất của chú ngựa sắt này lại là đôi chân trước. Do phía chân sau là hai bánh xe đạp được đặt cố định có thể quay vòng nên hai bánh trước có nhiệm vụ di chuyển. Ngoài ra, hai bên đầu ngựa là 2 sợi dây cương điều khiển được làm từ dây rút nhìn rất sinh động.

Để tạo thành bước đi cho chú ngựa sắt của mình, ông Hoàng đã sử dụng một loại ròng rọc làm từ dây xích (sên) cũ rồi gắn vào bàn đạp. Mỗi khi ông đạp tới thì vòng quay sẽ kéo 2 chân ngựa di chuyển tiến lên. Mặc dù vòng quay dây xích là tròn đều nhưng khi di chuyển chú ngựa lại tạo thành những bước đi rất mượt mà nhờ một trục gấp khúc ở phía trước. Đây cũng chính là bí quyết mà ông phải mất nhiều ngày mới có thể hoàn thành, sau khi ý tưởng về chú ngựa sắt này được nhen nhóm lên. Nhờ những bước đi phía trước và trục bánh quay phía sau, chú ngựa sắt của ông không những có thể tiến lên, lùi lại mà có thể quay đầu cũng như dừng lại nếu cần thiết. Nhìn xa xa, cỗ chiến mã của ông không khác gì một cỗ chiến mã thật mà chúng ta có thể đã thấy đâu đó trên phim ảnh thời cổ xưa.

Với nhiều người, chiếc xe ngựa sắt thô sơ này của ông Hoàng chỉ đơn giản là một thứ đồ chơi vì nó di chuyển chậm, khó khăn nhưng với chủ nhân của nó, đây là cả một công trình tâm huyết.

“Tôi chỉ mất gần hai ngày để hoàn thành việc lắp ráp và chế tạo con ngựa sắt này nhưng đã mất cả nửa năm trời lên ý tưởng và gom nhặt vật liệu. Ban ngày tôi đi sửa xe đạp, xe máy cho khách còn buổi tối về lượm ve chai nên không có tiền để mua những vật dụng mình cần. Toàn bộ vật liệu tạo lên con “chiến mã” này đều là đồ hư hỏng, cũ kỹ mà người ta bỏ đi, tôi lấy đem về. Nhưng không phải cái gì tôi cần thì người ta cũng bỏ đi. Vì vậy mà mất tới nửa năm mới có thể gom đủ vật liệu trước khi lắp ráp nó” - ông Hoàng chia sẻ chân thành.

Cũng theo ông lão, ông chế tạo con ngựa sắt này hoàn toàn không phải vì “chơi trội” hay muốn thể hiện bản thân mà xuất phát từ nhu cầu di chuyển.

“Hàng ngày sửa chữa xe đạp, xe máy cũng đủ tiền nuôi sống bản thân. Tuy nhiên tôi đã già rồi, giờ phải mua một số thuốc uống vì cơ thể có bệnh này bệnh khác. Đó là lý do buổi tối tôi vẫn đi nhặt ve chai phế liệu trên phố. Để di chuyển nhiều hơn tôi đã nghĩ rằng chú ngựa này có thể giúp mình. Nó vừa di chuyển, lại vừa có thể mang cả đồ đạc nhặt được mà không khó khăn lên xuống như xe máy, hay xe đạp. Hy vọng chú ngựa sắt này sẽ còn gắn bó với tôi lâu nữa, dù các thiết bị của nó khá cũ kỹ rồi” - ông Hoàng chia sẻ thêm.

Người nghệ nhân nghèo khó

Là người quê gốc ở Thanh Hóa nhưng vì hoàn cảnh sống khó khăn, ông Hoàng lưu lạc vào thành phố Cần Thơ gần 60 năm qua, mưu sinh bằng đủ thứ nghề. Những năm tháng vất vả sống lay lắt đường phố không làm mất đi niềm đam mê sáng chế của ông, dù chỉ là những sáng chế đơn giản, ngộ nghĩnh. Nhưng chúng không kém phần độc đáo.

Trước khi tạo ra con ngựa sắt này, ông Hoàng cũng từng tạo ra chiếc xe mui trần thô sơ có gắn cờ đỏ sao vàng khiến nhiều người sửng sốt cách đây một, hai năm nhân dịp kỷ niệm ngày đất nước thống nhất 30/4. Chiếc xe 4 bánh đó cũng được ông sáng chế từ vật dụng phế liệu và được sử dụng trong một thời gian dài, khiến nhiều người kinh ngạc.

Ông còn bảo, vì không có nhiều kinh phí và vật liệu nên ông thường mất rất nhiều thời gian để nghiền ngẫm những thứ mình sẽ sáng chế. Mục đích sao cho vừa đảm bảo nhu cầu mà vừa phải miễn phí, có thể tự làm ra được! Như chiếc xe ngựa này, ông chỉ mất có đúng 100 ngàn đồng là đặt thợ hàn gò 2 khớp bánh trước của chân ngựa với hệ thống dây xích bàn đạp. Việc biến chuyển động tròn đều thành chuyển động gấp khúc (chân ngựa) là việc khó khăn, phải có thanh sắt chuyên dụng riêng.

Nhiều người dân sinh sống ở thành phố Cần Thơ khá bất ngờ khi nhìn thấy con ngựa sắt độc đáo của ông. Thậm chí nhiều phụ huynh khi tan tầm đón con đi học về, đã phải dừng xe lại vì các em nhỏ thích thú đặc biệt với chú ngựa sắt. Ngoài ra, ông Hoàng cũng vui vẻ cho phép những cô cậu bé, hay thậm chí cả người lớn lại gần chụp hình, ngồi lên con chiến mã bằng sắt độc đáo này. Chỉ có điều, do cơ chế hoạt động khá khó khăn nên ngoài ông Hoàng ra, người lạ phải rất khó khăn mới có thể điều khiển được chú ngựa, chứ nó không hề dễ dàng như những phương tiện thô sơ khác.

Ngoài niềm đam mê sáng chế, ông Hoàng cũng có một đam mê khác là ngắm lá cờ đỏ sao vàng. Ông bảo đó là cờ Tổ quốc, là thứ linh thiêng với mỗi người con Việt Nam nên trong tất cả những đồ vật sáng chế hay những vật dụng của ông đều có gắn lá cờ với màu sắc tươi mới.

Thành phố đã đổ về chiều, ông Hoàng bắt đầu sửa soạn để chuẩn bị cùng con ngựa sắt bôn ba qua những tuyến đường quen thuộc. Nhìn ông và chú ngựa và xa lạ, vừa quen thuộc, vừa cũ kỹ, vừa hoài niệm mà không khỏi thở dài. Không biết ở cái tuổi 76 của mình, chú ngựa bằng sắt phế liệu kia còn gắn bó và bôn ba với ông được bao lâu nữa. Bởi những nhịp chân của chú ngựa ấy cũng được tạo ra từ những thứ đã bỏ đi, có thể hư hỏng bất cứ lúc nào.

Đoàn Xá