Cà đắng

Đối với người Ê đê, món cà đắng giã cùng cá hấp tuy dân dã nhưng rất độc đáo. Đây là một trong những món ăn truyền thống trong bữa cơm hằng ngày của người Ê đê.

Cà đắng là một loại cà dại mọc nhiều trên rừng, trên nương rẫy, sau này được người dân mang về trồng trong vườn nhà, ra quả quanh năm. Quả cà đắng giống cà pháo nhưng nhỏ hơn, có gai, màu xanh sọc đốm trắng, đặc biệt có vị đắng rất đặc trưng. Người dân tộc Ê Đê thường dùng cà đắng để chế biến thành nhiều món ăn độc đáo và hấp dẫn.

Cà đắng được chế biến thành nhiều món ăn khác nhau trong bữa cơm của dân tộc Êđê như nấu với cá tươi, cá khô, tép khô, thịt rừng hoặc cà đắng um với ếch… Nguyên liệu chế biến món ăn này khá quen thuộc trong đời sống người Ê đê, gồm có cà đắng, cá hấp, sả, ngò gai, ớt, củ nén ngắn, người Ê đê đã có món cà đắng giã cá hấp dân dã.

Có lẽ ngon nhất, độc đáo nhất vẫn là món canh cà đắng nấu với nội tạng bò. Món ăn hấp dẫn bởi vị đắng của cà đắng kết hợp với vị ngọt của nội tạng, mùi thơm của phèo bò và vị cay xé lưỡi của ớt, sự đậm đà, thơm lừng của lá é, lá và củ nén. Tất cả tạo nên một khẩu vị rất lạ, rất riêng của núi rừng. Ngoài nấu chín, người Êđê còn ăn cà đắng sống, bằng cách giã nát cà rồi cho thêm gia vị: muối, ớt, bột ngọt, lá é, lá và củ nén. Món này rất cay, đậm đà, ăn được rất nhiều cơm.

Món cà đắng kho với cá khô cũng là món ăn có hương vị đặc biệt của núi rừng Tây Nguyên. Cá khô (hoặc cá hấp, thịt gà) được nấu qua cho thịt săn lại rồi mới nấu với cà đắng, ngọn bí (hoặc ngọn mướp), đậu ván, ớt, lá é. Khi nấu chín, vớt cà đắng, ngọn bí (hoặc ngọn mướp), đậu ván, ớt ra tán nhuyễn rồi cho vào nấu tiếp. Ăn món này ta sẽ cảm nhận trong vị đắng của cà, cay của ớt có chút ngọt bùi của đậu ván, ngọt thanh của ngọn bí và vị béo dai của cá (hoặc thịt gà), cảm giác như đang thu vào hồn mình cả bao la đại ngàn lồng lộng nắng gió, cả ngọt ngào phù sa sông nước và hương thơm buôn làng đồng quê.

P.Vân