Có nên tồn tại một phòng xét nghiệm SARS-CoV-2 trong khu dân cư đông đúc giữa Thủ đô?
Các chuyên gia y tế nhận định, việc đặt phòng xét nghiệm SARS-CoV-2 tại khu dân cư có mật độ cao là không nên bởi tiềm ẩn rất nhiều nguy cơ lây nhiễm dịch bệnh, đặc biệt là nguy cơ trong quá trình xử lý rác thải y tế.
Những ngày “bất an”
Mất ngủ, lo lắng, căng thẳng,… là những cảm giác của nhiều người dân tại khu chung cư 249A Thuỵ Khuê, quận Tây Hồ, Hà Nội khi biết tin, Phòng xét nghiệm quốc tế GENTIS đặt tại khu vực này đã và đang thực hiện hoạt động xét nghiệm SARS-CoV-2.
Ông Vương Hữu Thanh, Trưởng Ban quản lý tòa nhà cho biết, Công ty GENTIS có 3 cơ sở tại khu vực thấp tầng và tòa nhà HCMCC 249A Thụy Khuê: Văn phòng tại khu vực thấp tầng, phòng xét nghiệm tại tầng 2 và 1 văn phòng tại tầng 14 của tòa nhà nên việc di chuyển, sử dụng chung lối đi, sảnh toà nhà văn phòng, khu chung cư của nhân viên phòng xét nghiệm và người dân là không thể tránh khỏi.
Hiện nay, Ban quản lý tòa nhà đã tạm thời sắp xếp cho các nhân viên lấy mẫu xét nghiệm một lối đi riêng, sử dụng thang bộ của tòa nhà đi từ tầng 1 lên tầng 2. Tuy nhiên, khu vực để xe và lối đi vào sảnh chính vẫn sử dụng chung bởi không có lối đi nào khác.
"Hàng ngày công ty có tới hơn 20 nhân viên lấy mẫu di động, thường xuyên di chuyển qua nhiều khu sinh hoạt chung của cư dân như sảng chờ thang máy,... Những hình ảnh này người dân và bảo vệ tòa nhà chứng kiến thường xuyên và cảm thấy hết sức bất an” - ông Thanh nói.
Nguy cơ lây nhiễm trong quá trình xử lý rác thải y tế
Không chỉ băn khoăn về việc sử dụng lối đi chung, việc xử lý rác thải y tế của Phòng xét nghiệm quốc tế GENTIS cũng là điều khiến người dân ở lo lắng.
Qua khảo sát của PV cùng với Ban quản lý tòa nhà, khu vực xử lý rác thải rắn, lỏng của phòng xét nghiệm GENTIS tại tầng 2 tòa nhà văn phòng được đặt cùng khu vực nhà vệ sinh.
Phía bên xử lý rác thải chất rắn, có 2 thùng nhựa to màu vàng để chứa rác thải, tuy nhiên, 1 thùng không có nắp đậy, dưới gầm khu vực rửa tay xếp nhiều đồ lộn xộn, thậm chỉ có cả rác thải sinh hoạt vương ra bên ngoài.
Theo bảo vệ của toà nhà cho biết, các thùng chứa rác thải màu vàng sẽ được các nhân viên phòng xét nghiệm mang xuống tầng 1 và bàn giao cho đơn vị xử lý rác thải, khoảng 2-3 lần trong một tuần.
Tại khu vực sảnh chính của phòng xét nghiệm, trên kệ tủ có những túi đựng rác thải y tế nhưng lượng đồ trong túi lớn, vượt quá vạch quy định. Quá trình xử lý rác thải lỏng qua “một thùng nhôm” sau đó đi theo đường xả thải chung của tòa nhà.
Ban quản lý tòa nhà cho biết, không nắm cũng như chưa được công ty cung cấp thông số cụ thể về “thùng nhôm” xử lý rác thải này và cũng chưa nhận được sự giải thích cụ thể về quy trình xử lý chất thải lỏng.
Liên quan đến vấn đề này, trao đổi với phóng viên báo Đại Đoàn Kết, PGS.TS Nguyễn Việt Hùng, Phó Chủ tịch Hội Kiểm soát Nhiễm khuẩn Hà Nội cho biết, việc xử lý rác thải ở các phòng xét nghiệm là một vấn đề rất quan trọng, bởi chất thải có khả năng lây nhiễm dịch bệnh rất cao nếu xử lý không đúng quy trình.
Theo quy định về quy trình xử lý rác thải, chất thải rắn phải được hấp khử khuẩn trước khi bỏ vào thùng màu vàng và phải có nắp đậy. Còn đối với chất thải lỏng, máy hoặc thùng xử lý nước thải phải được thông tin rõ về công nghệ sử dụng, quy trình hướng dẫn sử dụng.
Không nên đặt phòng xét nghiệm SARS-CoV-2 tại khu chung cư và văn phòng
PGS.TS Nguyễn Việt Hùng cho biết, không nên đặt phòng xét nghiệm SARS-CoV-2 tại khu chung cư và văn phòng - nơi có mật độ cư dân đông đúc.
Theo hướng dẫn của Bộ Y tế về việc triển khai xét nghiệm RT-PCR chuẩn đoán SARS-CoV-2 không nêu rõ điều kiện về địa điểm phòng xét nghiệm nhưng hướng dẫn này là cho các cơ sở y tế.
Việc đặt phòng xét nghiệm bên trong các toà chung cư là không phù hợp, sẽ làm tăng nguy cơ lây truyền dịch bệnh cho cư dân trong toà nhà bởi 3 lý do chính sau đây:
Thứ nhất, nhân viên lấy mẫu và nhân viên xét nghiệm là những đối tượng có nguy cơ lây nhiễm cao, trong khi họ là những người thường xuyên ra vào toà nhà. Thứ hai, bệnh phẩm được vận chuyển theo lối đi chung của toà nhà. Thứ ba, khả năng phát tán tác nhân gây bệnh qua chất thải rắn và lỏng.
“Theo quy định, chất thải rắn y tế lây nhiễm phát sinh từ phòng xét nghiệm RT-PCR phải được hấp khử khuẩn tại chỗ trước khi thu gom, vận chuyển và xử lý như chất thải lây nhiễm khác. Cơ sở phát sinh nước thải lây nhiễm phải đăng ký chủ nguồn phát thải với cơ quan quản lý môi trường và xử lý theo quy định” - ông Hùng lưu ý.
Cùng quan điểm PGS.TS Nguyễn Việt Hùng, TS.BS Trần Quốc Thắng, Viện trưởng Viện Công nghệ y sinh học Việt Nam cũng khẳng định, không nên đặt phòng xét nghiệm SARS-CoV-2 tại nơi có mật độ dân cư cao. Bởi hiện nay, đã có một số nghiên cứu khoa học chứng minh, “virus cũng có khả năng lây lan trong không khí ở những nơi thông gió kém hoặc trong không gian kín đông người do các hạt aerosol siêu nhỏ chứa virus lơ lửng trong không khí”.
Bên cạnh đó, nguy cơ cao lây chéo giữa nhân viên làm việc tại Công ty GENTIS và những nhân viên đi lấy mẫu xét nghiệm cũng rất cao. Trong trường hợp không may xảy ra lây nhiễm thì nguy cơ lây lan trong khu vực chung cư, khu vực văn phòng là hoàn toàn có thể xảy ra.
“Chúng ta cần tính đến các yếu tố sự cố, mất an toàn sinh học, chỉ cần có lỗi về thao tác kỹ thuật hoặc tính năng của thiết bị an toàn trong phòng xét nghiệm, gây rò rỉ, phát tán virus trong phòng xét nghiệm hoặc từ phòng xét nghiệm ra bên ngoài theo đường khí thải thoát ra ống thông khí, có thể gây nguy cơ lây nhiễm cho cư dân tòa nhà. Hoặc sự cố rò rỉ trong quá trình vận chuyển mẫu và xử lý rác thải cũng có thể gây lây nhiễm dịch bệnh. Rất nhiều nguy cơ tiềm ẩn và có thể xảy ra bất kỳ lúc nào” - TS Thắng nhận định.