Chân dung ông Fumio Kishida, tân Chủ tịch đảng cầm quyền ở Nhật Bản

Cựu Ngoại trưởng Nhật Bản Fumio Kishida đã xuất sắc vượt qua 3 ứng cử viên khác để giành thắng lợi trong cuộc đua vào chiếc ghế chủ tịch đảng Dân chủ Tự do (LDP) cầm quyền, sau hai vòng bỏ phiếu của LDP diễn ra chiều 29/9.

Sự kiện này khiến ông Kishida gần như chắc chắn trở thành thủ tướng thứ 100 của Nhật Bản, thay thế ông Suga Yoshihide, bởi liên minh cầm quyền đang chiếm đa số quá bán tại Hạ viện.

Theo dự kiến, Hạ viện Nhật Bản sẽ tổ chức phiên họp bất thường vào ngày 4/10 để bỏ phiếu bầu thủ tướng mới.

Ông Kishida, năm nay 64 tuổi, sinh ra ở tỉnh Hiroshima trong một gia đình có truyền thống chính trị, cha và ông nội đều từng là nghị sỹ.

Sau khi tốt nghiệp Đại học Waseda năm 1982, ông Kishida làm việc tại Ngân hàng Tín dụng dài hạn Nhật Bản (hiện không còn tồn tại) và sau đó, làm thư ký cho một nghị sỹ quốc hội từ năm 1987. Năm 1993, ông lần đầu được bầu vào Hạ viện.

Giai đoạn 1999-2011, ông Kishida kinh qua nhiều vị trí quan trọng trong nội các và đảng cầm quyền, trong đó có vị trí Quốc vụ khanh phụ trách Okinawa và Vùng lãnh thổ phương Bắc vào năm 2007, Bộ trưởng phụ trách vấn đề tiêu dùng vào năm 2008 và Chủ tịch Ủy ban Các vấn đề quốc hội của LDP vào năm 2011.

Năm 2012, ông được bổ nhiệm làm ngoại trưởng dưới thời chính quyền cựu Thủ tướng Shinzo Abe và giữ chức vụ này cho tới tháng 8/2017. Trong thời gian đảm nhiệm cương vị này, ông đã từng tới thăm Việt Nam vào cuối tháng 7/2014.

Mặt khác, ông cũng đã nắm cương vị quyền Bộ trưởng Quốc phòng trong khoảng thời gian ngắn từ cuối tháng 7/2017 đến đầu tháng 8/2017. Sau khi rời nội các năm 2017, ông Kishida có thời gian giữ chức Chủ tịch Hội đồng Nghiên cứu chính sách - cơ quan hoạch định chính sách hàng đầu của LDP.

Ông Kishida từng được coi là nhân vật có khả năng kế nhiệm cựu Thủ tướng Shinzo Abe, người từ chức tháng 9 năm ngoái. Tuy nhiên, ông đã thất bại trước Thủ tướng Suga trong cuộc chạy đua vào ghế chủ tịch LDP khi đó. Trong lần thứ hai tranh cử này, ông đã giành thắng lợi thuyết phục trước 3 ứng cử viên còn lại để trở thành lãnh đạo mới của LDP.

Ông Kishida đến từ phái Kochikai - một trong những phái ôn hòa trong LDP - và được cho là không sốt sắng với việc sửa đổi Hiến pháp Nhật Bản.

Chính sách kinh tế chủ chốt của ông Kishida là "phiên bản thời Lệnh Hòa" của kế hoạch tăng gấp đôi thu nhập cho những người có thu nhập trung bình. Đây là một kế hoạch đã từng được thực hiện vào thập niên 60 của thế kỷ trước dưới thời chính quyền cựu Thủ tướng Hayato Ikeda.

Trong chiến dịch tranh cử vừa qua, mặc dù ca ngợi những thành quả của các chính sách kinh tế Abenomics do cựu Thủ tướng Abe đưa ra và cam kết duy trì các chính sách này, nhưng ông Kishida cũng cho rằng những lợi ích thu được từ Abenomics đang tập trung vào một số công ty nhất định, từ đó làm gia tăng bất bình đẳng.

Vì vậy, ông ủng hộ “chủ nghĩa tư bản kiểu Nhật Bản mới,” chuyển từ các chính sách dựa trên chủ nghĩa tân tự do sang các chính sách ưu tiên phân phối công bằng hơn. Để tăng cường phân phối thu nhập cho những người có thu nhập trung bình, ông Kishida cam kết thúc đẩy hỗ trợ chi phí nhà ở và giáo dục cho các hộ gia đình có trẻ nhỏ.

Ngoài ra, ông cũng kêu gọi cần phải soạn thảo gói kích thích kinh tế có trị giá “hàng chục nghìn tỷ yen” để đối phó với đại dịch Covid-19.

Mặt khác, ông cho rằng Nhật Bản cần phải duy trì lãi suất siêu thấp để hỗ trợ cho nền kinh tế đang gặp khó khăn vì dịch bệnh, đồng thời ủng hộ tạm dừng thực hiện mục tiêu đưa cán cân ngân sách cơ bản của nhà nước trở lại trạng thái thặng dư vào tài khóa 2025.

Liên quan đến công tác đối phó với Covid-19, ông Kishida kêu gọi thiết lập cơ quan quản lý khủng hoảng y tế đóng vai trò như một bộ chỉ huy, đồng thời nhấn mạnh sự hợp tác của người dân trong cuộc chiến chống dịch bệnh này.

Ông cũng cho biết sẽ tạo lập môi trường để ngăn chặn sự sụp đổ của hệ thống y tế và đặt mục tiêu “khôi phục các hoạt động kinh tế-xã hội tới gần mức bình thường càng sớm càng tốt”.

Bên cạnh đó, ông nhấn mạnh cần phải “xem xét nghiêm túc hệ thống phong tỏa theo kiểu Nhật Bản, có sự kết hợp giữa giấy chứng nhận tiêm vaccine và chứng nhận kết quả xét nghiệm âm tính với virus SARS-CoV-2”.

Về đối ngoại và an ninh, ông Kishida khẳng định coi quan hệ đồng minh Nhật-Mỹ là nền tảng để đối phó với các thách thức an ninh cũng như trong vấn đề phi hạt nhân hóa bán đảo Triều Tiên. Ngoài ra, ông cũng kêu gọi hợp tác với các quốc gia chia sẻ nhiều giá trị chung. Ông bác bỏ các quan ngại rằng Mỹ và Trung Quốc có thể rơi vào một cuộc Chiến tranh Lạnh.

Trong quan hệ với Trung Quốc, ông Kishida thừa nhận tầm quan trọng của việc duy trì mối quan hệ kinh tế tốt đẹp giữa hai nước, nhưng cũng khẳng định rằng Tokyo cần bảo vệ các nguyên tắc của mình.

Chính trị gia này nói: “Trung Quốc là một trong những nước láng giềng của chúng tôi và có nhiều hoạt động giao lưu ở cấp độ nhân dân giữa hai nước”.

Hiện "Trung Quốc là đối tác thương mại số một của chúng tôi và Nhật Bản là đối tác thương mại thứ hai của Trung Quốc".

Tuy nhiên, ông đồng thời lưu ý tình hình ở quần đảo tranh chấp Senkaku (mà Trung Quốc cũng tuyên bố chủ quyền và gọi là Điếu Ngư), cũng như các diễn biến ở Biển Hoa Đông và Biển Đông.

Liên quan vấn đề lãnh thổ, lãnh hải, ông Kishida nhấn mạnh rằng điều quan trọng là phải xem xét lại và có thể phải sửa đổi các luật điều chỉnh khả năng tương tác giữa Lực lượng Phòng vệ Nhật Bản (SDF) và Lực lượng Bảo vệ bờ biển Nhật Bản (JCG, tức cảnh sát biển Nhật Bản).

Ông nhấn mạnh: “Chúng ta phải cố gắng đảm bảo an toàn hàng hải thông qua các biện pháp như tăng cường năng lực của lực lượng cảnh sát biển và cho phép họ phối hợp nhịp nhàng với SDF”.

Đề cập quan hệ Nhật Bản-Triều Tiên, ông Kishida để ngỏ khả năng có cuộc gặp nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un trực tiếp hay trong khuôn khổ đa phương trên cơ sở cân nhắc quan điểm của Mỹ.

Ông Kishida cũng không loại trừ khả năng Nhật Bản sở hữu năng lực tấn công các căn cứ của đối phương. Phát biểu tại cuộc họp báo hôm 13/9, ông Kishida cho biết “tôi sẽ nỗ lực tăng cường năng lực phòng thủ (của Nhật Bản) vào thời điểm khi các năng lực tên lửa của các quốc gia láng giềng đang gia tăng” và việc Nhật Bản sở hữu năng lực tấn công căn cứ của đối phương là “một phương án quan trọng”.

Ngoài ra, ông Kishida cũng cho biết sẽ không nhất thiết phải nỗ lực duy trì chi tiêu quốc phòng ở dưới mức 1% tổng sản phẩm quốc nội (GDP) nếu cần chi tiêu nhiều hơn để bảo vệ người dân Nhật Bản.