Hy vọng mới đánh bại Covid-19

Liều thuốc mang lại hy vọng

Trong vòng 24h sau khi có kết quả xét nghiệm dương tính với virus SARS-CoV-2 hồi tháng 6, Miranda Kelly, một trợ lý điều dưỡng đang sống tại Seattle (Mỹ) đã sợ hãi đến mức phát ốm. Ở tuổi 44, mang trong mình bệnh tiểu đường và huyết áp cao, cô Kelly có triệu chứng khó thở nghiêm trọng và được đưa vào bệnh viện cấp cứu. Khi chồng cô, anh Joe, 46 tuổi, cũng mắc Covid-19, cô thực sự lo lắng, đặc biệt là về 5 đứa con nhỏ của mình: “Tôi hy vọng chúng tôi không phải dùng máy thở. Nếu có vấn đề gì, ai sẽ nuôi những đứa trẻ?”.

Tuy nhiên, sau khi được chẩn đoán mắc Covid-19, gia đình Kelly đã tham gia vào một cuộc thử nghiệm lâm sàng ở trung tâm nghiên cứu ung thư Fred Hutch gần đó - một trong những cơ sở chuyên thử nghiệm phương pháp điều trị kháng virus nhằm ngăn chặn Covid-19 ngay từ giai đoạn đầu của Mỹ. Ngay ngày hôm sau khi được chẩn đoán dương tính với virus SARS-CoV-2, hai vợ chồng Kelly đã uống 4 viên thuốc, 2 lần/ngày. Trong vòng một tuần, các triệu chứng của họ đã tốt hơn. Và hai tuần sau đó, họ đã bình phục.

Gia đình Kelly có vai trò nhất định trong việc phát triển loại dược liệu có thể trở thành cơ hội để thế giới ngăn chặn đại dịch Covid-19. Một chế độ uống thuốc hàng ngày ngắn hạn có thể chống lại virus sớm sau khi được chẩn đoán và ngăn chặn sự phát triển của các triệu chứng sau khi phơi nhiễm.

Timothy Sheahan, một nhà virus học tại Đại học Bắc Carolina - Chapel Hill, người đi tiên phong trong liệu pháp này, cho biết: “Thuốc kháng virus đường uống không chỉ có khả năng làm giảm thời gian mắc hội chứng Covid-19, mà còn có thể hạn chế lây truyền cho những người trong gia đình nếu bạn bị bệnh”.

Thuốc kháng virus là phương pháp điều trị cần thiết cho các bệnh nhân nhiễm virus khác, trong đó có cả viêm gan C và HIV. Một trong những loại được biết đến nhiều nhất là Tamiflu.

Ông Carl Dieffenbach, giám đốc Phòng AIDS tại Viện Dị ứng và Bệnh truyền nhiễm Quốc gia, người đang giám sát sự phát triển của thuốc kháng virus cho biết, ít nhất ba loại thuốc kháng virus đầy hứa hẹn đang được thử nghiệm trong các thí nghiệm lâm sàng.

Ứng cử viên hàng đầu là một loại thuốc của Merck & Co. và Ridgeback Biotherapeutics có tên là Molnupiravir. Đây là sản phẩm đang được thử nghiệm trong cuộc thử nghiệm của gia đình Kellys ở Seattle. Hai loại khác bao gồm một ứng cử viên từ Pfizer, được gọi là PF-07321332, và AT-527, một loại thuốc kháng virus do Roche và Atea Pharmaceuticals sản xuất.

Chúng hoạt động bằng cách can thiệp vào khả năng tái tạo của virus trong tế bào con người. Trong trường hợp thuốc Molnupiravir, enzyme sao chép vật liệu di truyền của virus buộc chúng phải tạo ra nhiều lỗi khiến virus không thể sinh sản. Do đó, làm giảm tải lượng virus của bệnh nhân, rút ​​ngắn thời gian lây nhiễm và ngăn chặn loại phản ứng miễn dịch nguy hiểm có thể gây ra bệnh nặng hoặc tử vong.

Cho đến nay, chỉ có một loại thuốc kháng virus là Remdesivir đã được chấp thuận để điều trị Covid-19. Nhưng nó được tiêm vào tĩnh mạch cho những bệnh nhân mắc bệnh nặng và không nhằm mục đích sử dụng sớm, rộng rãi. Ngược lại, những “ứng cử viên” hàng đầu đang được nghiên cứu có thể sẽ được thế giới phát triển rộng rãi ở dạng những viên thuốc uống.

Tính khả thi lớn

Từng bị gạt ra ngoài vì không được quan tâm, tuy nhiên, thuốc kháng virus đường uống điều trị Covid-19 hiện đang là một đối tượng cạnh tranh khốc liệt và thu hút các nhà tài trợ. Vào tháng 6, chính quyền Tổng thống Joe Biden thông báo, họ đã đồng ý mua khoảng 1,7 triệu liệu trình điều trị bằng Molnupiravir của Merck’s, với chi phí 1,2 tỷ USD, nếu sản phẩm nhận được sự cho phép hoặc phê duyệt đầy đủ. Cùng tháng, chính quyền của Tổng thống Biden cũng cho biết, họ sẽ đầu tư 3,2 tỷ USD vào Chương trình Chống virus cho đại dịch, nhằm phát triển thuốc kháng virus cho cuộc khủng hoảng Covid-19.

Ông Sheahan cho biết, đại dịch Covid-19 đã khởi đầu cho một nỗ lực bị lãng quên từ lâu nhằm phát triển các phương pháp điều trị kháng virus. Mặc dù virus SARS hồi năm 2003, tiếp theo là hội chứng hô hấp Trung Đông, hay MERS vào năm 2012 đã khiến các nhà khoa học khiếp sợ, nhưng các nỗ lực nghiên cứu đã bị chậm lại khi những đợt dịch bùng phát đó không kéo dài.

Các loại thuốc kháng virus có sẵn đã tham gia vào các liệu pháp kháng thể đơn dòng được sử dụng để điều trị và ngăn ngừa các ca bệnh nặng do Covid-19. “Giống như các kháng thể đơn dòng, thuốc kháng virus sẽ không thể thay thế cho việc tiêm phòng. Chúng là một công cụ để chống lại Covid-19”, Tiến sĩ Daniel Griffin, một chuyên gia về bệnh truyền nhiễm và miễn dịch học tại Đại học Columbia cho hay.

Tiến sĩ Elizabeth Duke, một cộng sự nghiên cứu của Fred Hutch giám sát thử nghiệm Molnupiravir, cho biết, một thách thức trong việc phát triển thuốc kháng virus là tìm đủ người tham gia thử nghiệm lâm sàng, mỗi thử nghiệm cần thu hút hàng trăm người. Những người tham gia phải chưa được tiêm chủng và đăng ký tham gia thử nghiệm trong vòng 5 ngày kể từ ngày có kết quả xét nghiệm dương tính với Covid-19.

Nếu những viên thuốc kháng virus tỏ ra hiệu quả, thách thức tiếp theo sẽ là mở rộng hệ thống phân phối có thể đưa chúng đến với mọi người ngay khi họ có kết quả dương tính.

Ban lãnh đạo của Merck dự kiến, công ty có thể sản xuất hơn 10 triệu liệu trình vào cuối năm nay.

Ông Dieffenbach, giám đốc Phòng AIDS tại Viện Dị ứng và Bệnh truyền nhiễm Quốc gia (Mỹ) cho biết, nếu kết quả thử nghiệm khả quan và việc sử dụng khẩn cấp được cấp phép cho bất kỳ sản phẩm nào, việc phân phối có thể bắt đầu nhanh chóng. Điều đó có nghĩa hàng triệu người Mỹ sẽ sớm được tiếp cận với loại thuốc uống và dịch bệnh sẽ dần được đẩy lùi.

Hà Anh