Kinh doanh Online thời dịch Covid-19: Quản thuế thế nào?

Tuy nhiên, hiện nay việc kinh doanh tự phát này vẫn chưa được quản lý chặt chẽ, có không ít kẽ hở. Nhiều ý kiến cho rằng thời điểm này nếu chợ mạng không được kiểm soát chặt sẽ thất thu thuế.

Nghề tay trái, thu nhập khủng

Mua hàng Online chắc chắn không còn xa lạ với nhiều người, nhất là khi hiện nay hình thức quảng cáo trực tuyến xuất hiện rầm rộ trên các trang mạng xã hội. Từ đồ điện tử, quần áo, mỹ phẩm, thực phẩm chức năng đến các loại thực phẩm như bánh trái, thịt, hải sản… cũng đều được rao bán qua mạng. Thậm chí, nhiều group bán hàng riêng có số lượng thành viên lên tới hàng trăm nghìn người. Đơn cử như group “Chợ hải sản Hà Nội” với hơn 208 nghìn thành viên tham gia.

Đã hơn 2 tháng nay, chị Nguyễn Hồng Nhung (ở phố Chùa Láng, quận Đống Đa, Hà Nội) chưa đi chợ truyền thống. Từ khi Hà Nội thực hiện giãn cách xã hội, chị Nhung chuyển hướng mua hàng bằng hình thức Online trên các hội nhóm của mạng xã hội. Theo chị Nhung, ưu điểm của mua hàng Online là tiện lợi, cái gì cũng có, vừa không phải sử dụng giấy đi chợ, vừa không phải tiếp xúc với người lạ. Dù dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, nhiều cửa hàng, chợ dân sinh phải đóng cửa, nhưng chợ Online vẫn luôn đáp ứng đầy đủ nhu cầu của người tiêu dùng từ đồ ăn sáng đến mớ rau, con cá…

Cũng giống như chị Nhung, chị Nguyễn Thị Anh Tân (ở phố Minh Khai, quận Hoàng Mai, Hà Nội) cho biết, từ khi dịch bùng phát, chị “nghiện” mua sắm hàng Online. Mỗi sáng thức dậy, chỉ cần lướt mạng xã hội là chị có thể mua đầy đủ đồ ăn cho cả gia đình trong ngày. Tại chung cư nơi chị Tân sinh sống có hẳn một group riêng phục vụ nhu cầu mua sắm của tất cả cư dân khu chung cư. Chị Tân chia sẻ: “Mua hàng Online ở chợ dân cư, hàng hóa được ship tận cửa, đồ ăn lại ngon và sạch, đặc biệt là không phải mặc cả nên dần dần tôi quen với hình thức mua sắm này”.

Trái ngược với hình thức kinh doanh trực tiếp chịu ảnh hưởng nặng nề bởi dịch Covid-19, kinh doanh Online, bán hàng qua mạng xã hội như facebook, zalo càng phát triển nở rộ, mang tới doanh thu không nhỏ cho nhiều cá nhân bán hàng Online. Chị Lê Như Quỳnh (quận Hoàn Kiếm, Hà Nội), chủ một shop bán đồ gia dụng Online cho biết, 2 năm nay, chị chuyển hướng kinh doanh Online. Do nguồn hàng phong phú và bảo đảm nên shop Online của chị khá đông khách. Bình quân mỗi ngày chị bán được trên chục đơn hàng, doanh thu ít nhất hơn 1 triệu đồng/ngày.

Theo tìm hiểu, hầu hết người bán hàng Online chỉ coi hình thức kinh doanh này là nghề tay trái hay kiếm thêm thu nhập trong thời gian địa phương thực hiện giãn cách nên ít người có giấy phép kinh doanh. Thế nên, dù doanh thu từ kinh doanh Online không hề nhỏ nhưng hiện nay hầu hết người bán hàng Online đều không phải kê khai, thực hiện nghĩa vụ thuế với Nhà nước.

Không phải vì khó mà buông lỏng quản lý

Thông tư 40/2021/TT-BTC của Bộ Tài chính hướng dẫn về thuế GTGT, thuế thu nhập cá nhân và quản lý thuế đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh được ban hành ngày 1/6/2021 và có hiệu lực vào ngày 01/8/2021 có quy định, cá nhân kinh doanh không phân biệt kinh doanh theo hình thức truyền thống hay kinh doanh thương mại điện tử, livestream bán hàng trên nền tảng mạng xã hội, đều thuộc diện chịu thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập cá nhân nếu có phát sinh doanh thu từ 100 triệu đồng/năm trở lên.

"Theo quy định của Pháp luật thì trường hợp không kê khai và nộp thuế theo quy định được coi là hành vi trốn thuế, gian lận thuế, những trường hợp này nhẹ thì bị xử lý Hành chính hoặc bị xử lý Hình sự theo Điều 200 của Bộ luật Hình sự 2015 sửa đổi 2017 với khung hình phạt cao nhất lên đến 7 năm tù", Luật sư Lê Lưu Phú thông tin.

Tuy nhiên theo luật sư Lê Lưu Phú, Phó Giám đốc Công ty Luật Gia Nguyễn và Cộng sự, Đoàn Luật sư TP Hà Nội, việc thu thuế đối với kinh doanh qua mạng rất khó triển khai và chưa có giải pháp hữu hiệu. Theo thống kê thực tế, nhiều tài khoản facebook, zalo kinh doanh có doanh thu hàng tỷ đồng/năm nhưng không hề bị tính thuế.

Luật sư Phú nêu quan điểm: “Các cá nhân kinh doanh Online qua mạng có doanh thu lớn nhưng không đóng thuế vừa làm thất thu cho ngân sách Nhà nước vừa không công bằng với các cá nhân bán hàng truyền thống. Sự bùng nổ của hình thức kinh doanh này gây khó khăn, phức tạp trong công tác kiểm soát và quản lý. Tuy nhiên không phải vì khó mà buông lỏng quản lý hoặc cấm kinh doanh”.

Chuyên gia kinh tế, TS Nguyễn Minh Phong cho rằng, hiện nay quy định tại Việt Nam về kinh doanh Online chưa đầy đủ nên xuất hiện nhiều kẽ hở.

Vì vậy, theo TS Phong, ngành thuế cần phải có cơ sở công nghệ quản lý tốt; đồng thời có luật pháp về vấn đề kinh doanh Online và hệ thống quản lý chặt chẽ hơn. Song song với đó là có giải pháp nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ; tập huấn, tuyên truyền để người dân có ý thức tự giác thực hiện nghĩa vụ thuế theo quy định.

Về vấn đề này, Bộ Tài chính (Tổng cục Thuế) cho biết, cá nhân bán hàng Online thuộc diện điều chỉnh của pháp luật về thuế đối với cá nhân kinh doanh và phải thực hiện nghĩa vụ thuế theo quy định của pháp luật thuế hiện hành tại Thông tư 40/2021/TT-BTC.

Thời gian qua, Bộ Tài chính đã chủ động triển khai các giải pháp tuyên truyền, hỗ trợ người nộp thuế, phối hợp với các cơ quan có liên quan để khai thác thông tin từ đó đôn đốc cá nhân có hoạt động kinh doanh Online tự kê khai, nộp thuế theo quy định.

Đối với trường hợp cá nhân kinh doanh Online đã thuộc diện quản lý của cơ quan thuế thì phải cập nhật thông tin về giao dịch trên mạng của cá nhân kinh doanh để làm cơ sở điều chỉnh doanh thu kinh doanh nếu chưa phù hợp. Đồng thời đề xuất sửa đổi chính sách pháp luật về quản lý thuế theo hướng tăng cường trách nhiệm của người nộp thuế và các tổ chức, cá nhân có liên quan.

Bộ Tài chính đánh giá, các giải pháp quản lý thuế trong thời gian qua đã dần đưa hoạt động kinh doanh thương mại điện tử nói chung và kinh doanh Online vào nền nếp.

Nguyễn Hoài