Độ tuổi ung thư ngày càng trẻ hóa
Năm 2020 ước tính có 182.563 ca mắc mới và 122.690 ca tử vong do ung thư. Những con số thống kê cho thấy, tình hình mắc mới và tử vong do ung thư tại nước ta đang tăng nhanh. Đáng lo hơn, nhiều chuyên gia y tế đã chỉ ra rằng, độ tuổi ung thư ngày càng có xu hướng trẻ hóa.
Mắc ung thư khi còn rất trẻ
BS Phí Thị Quang - chuyên khoa tiêu hóa tại Bệnh viện đa khoa Medlatec thông tin về trường bệnh nhân N.H.B. (26 tuổi ở Thái Bình) có triệu chứng đi đại tiện ra máu, gầy sút cân đến 6 kg/1 tháng. Khoảng hơn 1 tháng nay, bệnh nhân B. xuất hiện đau bụng vùng hạ vị, đau âm ỉ, không lan kèm thay đổi khuôn phân, không nôn, sốt, ho, đau ngực, khó thở, về ăn uống và tiểu tiện bình thường. Tại bệnh viện, sau khi thăm khám, bác sĩ phát hiện ra ung thư trực tràng. Trước đó, tuy tuổi còn trẻ nhưng bệnh nhân có tiền sử sử dụng rượu bia nhiều, hút thuốc, chế độ sinh hoạt không hợp lý.
Giống như anh B., trường hợp anh Đ.T.L. 25 tuổi, Hà Nội cũng phát hiện những vết loét dạ dày nặng khi đi khám. Nguyên nhân chủ quan, từ việc do sử dụng rượu bia nhiều trong thời gian dài và chế độ ăn uống không hợp lý. Khi đi khám bệnh ở những tuyến dưới, anh L. không phát hiện ra bệnh. Khi bệnh trở nặng, anh đi khám nội soi, phát hiện ra viêm loét dạ dày nặng có chuyển biến xấu.
Không chỉ đối với ung thư dạ dày hay ung thư đại tràng có xu hướng bệnh nhân trẻ hóa, gần như các loại ung thư đều có tình trạng tương tự. Cách đây vài năm, Bệnh viện Nội tiết trung ương đã từng tiến hành phẫu thuật cho bệnh nhân V.B.M. (15 tuổi, ở Lào Cai) bị ung thư tuyến giáp.
Theo chia sẻ của gia đình bệnh nhân, trước khi nhập viện 10 ngày, bé M. xuất hiện các triệu chứng như mệt mỏi tăng dần, hồi hộp trống ngực… Khi đi khám tại Bệnh viện đa khoa tỉnh Lào Cai được chẩn đoán bị ung thư giáp/cường giáp và được chuyển xuống Bệnh viện Nội tiết Trung ương. Tại đây, sau khi thực hiện các chỉ định chụp cắt lớp cho kết quả tại khu vực tuyến giáp của bệnh nhân xuất hiện nhiều hạch, kích thước hạch lớn các bác sĩ đã chỉ định cắt toàn bộ hạch bên trái, phải và trung tâm tuyến giáp. Do khối u di căn nhiều kèm kích thước lớn nên việc bóc tách khối u cũng gặp không ít khó khăn.
PGS.TS Trần Ngọc Lương, nguyên Giám đốc Bệnh viện Nội tiết Trung ương cho biết, tình trạng trẻ hoá ung thư tuyến giáp đang có xu hướng gia tăng. Trường hợp bệnh nhân nói trên là một trong số những trường hợp bị ung thư tuyến giáp có tuổi đời còn khá trẻ.
Một điển hình khác là ung thư vú được ghi nhận trẻ hơn 10 tuổi tại nước ta so với các nước khu vực châu Âu, châu Mỹ. Được biết, Bệnh viện K từng tiếp nhận và điều trị cho những bệnh nhân mắc ung thư vòm họng, ung thư dạ dày ở độ tuổi lên 9, ung thư vú trong độ tuổi 18 đến 20, ung thư tuyến giáp cũng có những bệnh nhân mới 20 đến 30 tuổi.
Do thói quen sinh hoạt xấu, môi trường ô nhiễm
Mặc dù nước ta vẫn chưa có nghiên cứu đầy đủ nào để tìm ra nguyên nhân của tình trạng trẻ hóa căn bệnh ung thư, nhưng các nhà khoa học trong nước cũng chỉ ra một số nguyên nhân ban đầu như sau: Thứ nhất, do môi trường sống đang bị ô nhiễm nặng nề hơn; thứ hai, việc tiếp xúc của con người với những yếu tố độc hại và tần suất tiếp xúc cao hơn.
Theo các nhà khoa học trên thế giới, từ 3 đến 10% bệnh ung thư phát sinh do rối loạn bên trong cơ thể con người và những tổn thương có tính di truyền. Còn hơn 80% ung thư có liên quan đến môi trường sống, bao gồm các thói quen như: Hút thuốc lá, uống rượu, chế độ dinh dưỡng không hợp lý, thực phẩm độc hại hay ô nhiễm môi trường... Trong những yếu tố có thể liên quan đến ung thư từ môi trường sống thì thực phẩm “bẩn” đứng hàng đầu với khoảng 35%, tiếp đến là thuốc lá 30%...
Bác sĩ Phí Thị Quang cho biết: “Độ tuổi mắc các bệnh về đường tiêu hóa ngày càng trẻ hóa. Chuyên khoa Tiêu hóa của Bệnh viện Medlatec đã tiếp nhận nhiều trường hợp bệnh nhân còn rất trẻ, chỉ mới hơn 23, 24 tuổi, mắc các bệnh ung thư dạ dày, ung thư trực tràng. Nguyên nhân ảnh hưởng trực tiếp từ việc sử dụng rượu, bia, thuốc lá trong thời gian dài. Ngoài ra, với chế độ ăn uống không hợp lý, thường xuyên sử dụng đồ ăn nướng, hun khói, chiên rán, ít rau xanh và lười vận động là nguy cơ lớn gây mắc bệnh.”
Theo những khuyến cáo từ Bộ Y tế, với bệnh ung thư, phát hiện càng sớm, tỉ lệ chữa khỏi càng cao, tiết kiệm về chi phí; ngược lại nếu phát hiện ở giai đoạn muộn thì luôn để lại gánh nặng lớn về kinh phí và hiệu quả điều trị cũng giảm đáng kể. Do vậy, mỗi người dân cần duy trì thói quen khám sức khoẻ định kỳ, khi có bất kỳ dấu hiệu nghi ngờ ung thư cần đến các cơ sở y tế chuyên khoa để được thăm khám, phát hiện sớm hoặc loại trừ bệnh ung thư. Ngoài ra nên thực hiện những khuyến cáo dưới đây để giảm nguy cơ mắc bệnh: Không hút thuốc lá, thuốc lào; không sử dụng rượu bia, chất kích thích… Có chế độ ăn uống, dinh dưỡng phù hợp, ăn nhiều rau, quả. Hạn chế sử dụng chất béo, thịt đỏ, thức ăn chứa nhiều muối, tránh đồ uống có đường. Không ăn thực phẩm mốc, ôi thiu, thực phẩm nhiễm hóa chất, thuốc trừ sâu, thuốc tăng trọng... Xây dựng chế độ tập luyện; nghỉ ngơi hợp lý; giữ tinh thần thoải mái; tích cực. Thực hiện tiêm chủng đầy đủ viêm gan B; HPV…