Xây dựng vùng nguyên liệu nông sản: Cần sự liên kết chặt chẽ

Đề án thí điểm tập trung xây dựng đối với các nông sản chủ lực như lúa gạo, trái cây... được triển khai trên địa bàn thuộc 184 xã, 50 huyện của 11 tỉnh, thành phố gồm: Sơn La, Hoà Bình, Đồng Tháp, Tiền Giang, Long An; Quảng Trị, Thừa Thiên Huế, Gia Lai, Đắc Lắk, Kiên Giang, An Giang với tổng diện tích là 158.300 ha. Tổng kinh phí Đề án là hơn 1.600 tỷ đồng. Trong đó, ngân sách Trung ương chiếm 32%, nguồn vốn của địa phương và các hợp tác xã, doanh nghiệp đối ứng 26,48%, còn lại là vốn tín dụng.

Nhiều ý kiến tham dự hội nghị cho rằng phát triển vùng nguyên liệu quy mô lớn tập trung trên cơ sở liên kết bền vững với các doanh nghiệp (DN) chế biến, tiêu thụ là xu thế tất yếu của nền nông nghiệp hàng hóa hiện đại. Vùng nguyên liệu được xác định là điểm khởi đầu và là nền tảng để phát triển các chuỗi giá trị hiệu quả, bền vững, nâng cao chất lượng nông sản, thực hiện truy xuất nguồn gốc sản phẩm, qua đó đẩy mạnh chế biến nhằm nâng cao giá trị, tăng sức cạnh tranh sản phẩm.

Riêng với các DN lớn hoạt động theo chuỗi nông sản, thì đây chính là động lực để DN tiếp tục mạnh dạn đầu tư mở rộng thêm nhiều thị trường, nhất là đối với các loại nông sản chủ lực của Việt Nam.

Bà Ngô Tường Vy, Phó Giám đốc Công ty TNHH xuất nhập khẩu trái cây Chánh Thu (tỉnh Bến Tre) cho biết, thay vì DN phải xây dựng các chi nhánh tại các địa phương để tập kết thu mua nông sản, thông qua đề án đã tăng cường kết nối với các vùng nguyên liệu liên vùng về những sản phẩm chủ lực.

Bà Vy cũng cho rằng, DN Chánh Thu đang triển khai dự án cánh đồng lớn về lúa gạo, đây sẽ là tiền đề để cho DN mạnh dạn và tự tin tham gia vào những chuỗi hệ thống siêu thị lớn trong nước và quốc tế, đặc biệt là đối với thị trường Trung Quốc. Tuy nhiên, vẫn theo bà Thu, cần thành lập Ban chỉ đạo Đề án của các địa phương để tạo thuận lợi cho DN liên hệ và trao đổi thông tin trong quá trình kết nối với vùng nguyên liệu.

Kết luận hội nghị, Thứ trưởng Bộ NNPTNT Trần Thanh Nam nêu rõ, việc xây dựng vùng nguyên liệu đạt chuẩn sẽ khắc phục được những hạn chế và tồn tại của lĩnh vực nông nghiệp như sản xuất nhỏ lẻ, manh mún, thiếu sự hợp tác, liên kết. Đồng thời tăng cường gắn kết và tương thích giữa vùng nguyên liệu và các nhà máy chế biến; nâng cao năng lực quản trị về cơ sở thông tin dữ liệu sản xuất để thực hiện truy xuất nguồn gốc sản phẩm, xây dựng mã vùng trồng; thực hiện đồng bộ các chính sách của Nhà nước, nhất là các chính sách về tín dụng, bảo hiểm nông nghiệp, quản lý chất lượng vùng trồng gắn với liên kết theo chuỗi giá trị. Qua đó, giúp Nhà nước quản lý tốt về quy hoạch sản xuất, linh hoạt trong chỉ đạo chuyển đổi cơ cấu cây trồng vật nuôi phù hợp với quy luật cung cầu cho nông sản và quản lý hiệu quả được nguồn cung các sản phẩm nông nghiệp.

“Triển khai mô hình điểm, Bộ NNPTNT sẽ hỗ trợ các địa phương một phần để đảm bảo được hạ tầng vùng sản xuất. Tạo điều kiện về đào tạo nguồn nhân lực và quản trị cho các hợp tác xã tổ chức sản xuất theo quy hoạch vùng nguyên liệu. Cùng với đó là định hướng cùng các đơn vị chuyên môn xây dựng mã số vùng trồng, truy xuất nguồn gốc các sản phẩm đạt chuẩn. Những vùng nguyên liệu phải đáp ứng yêu cầu liên kết từ 2 tỉnh trở lên để có tạo liên kết vùng và tập trung đồng bộ sự hỗ trợ nhiều địa phương khác. Bên cạnh đó cũng cần xã hội hóa kêu gọi địa phương, DN và hợp tác xã” - ông Nam nêu rõ.

Tuy nhiên, thực tế cho thấy nhiều năm qua việc xây dựng vùng nguyên liệu nông sản là không dễ dàng. Nguyên nhân quan trọng nhất được cho là thiếu sự gắn kết giữa người nông dân và doanh nghiệp đầu tư, tiêu thụ sản phẩm.

M.Minh