Delta plus trên đà lây lan

Đã lây lan tới 42 quốc gia

Mới đây, Cơ quan An ninh y tế của Anh đã đưa ra một báo cáo trong đó cho biết: “Một biến thể Delta mới được ghi nhận là AY.4.2 (còn gọi là Delta plus ) đang lây lan ở Anh và họ đang theo dõi biến thể này, bao gồm các đột biến đối với protein gai (A222V và Y145H) mà virus Corona sử dụng để xâm nhập vào tế bào của con người”.

Thậm chí, biến thể phụ này còn được cho là đã xâm nhập vào khu vực Đông Nam Á. Giám đốc Bộ phận Kiểm soát dịch bệnh và Chất gây nguy hiểm cho sức khỏe của Thái Lan, ông Chawetsan Namwat mới đây cho biết, biến thể phụ AY.4.2 được phát hiện ở một người đàn ông, 49 tuổi, làm việc tại khu vực Bang Sai của tỉnh Ayutthaya vào tháng trước. Các mẫu bệnh phẩm đã được gửi đến Viện Nghiên cứu Y khoa của Các lực lượng vũ trang Thái Lan để giải trình tự gene.

Tuy nhiên sau đó, Cục trưởng Cục Khoa học Y tế Thái Lan Supakit Sirilak lại khẳng định, biến thể phụ AY.4.2 vẫn chưa được phát hiện ở Thái Lan. Theo Tiến sĩ Supakit, Thái Lan lo ngại biến thể phụ nói trên vì tốc độ lây truyền nhanh hơn 10-15% so với biến thể Delta thông thường và khẳng định, Viện Nghiên cứu Y khoa của Các lực lượng vũ trang Thái Lan (Afrims) ghi nhận, ca bệnh của người đàn ông ở Ayutthaya được cho là nhiễm biến thể phụ AY.4.2 thực ra là biến thể phụ AY.1 của Delta.

Trong khi đó, theo trang Outbreak.Info (sử dụng dữ liệu giải trình tự gene của virus từ cơ sở dữ liệu GISAID), tính đến ngày 25/10, biến thể AY.4.2 đã được phát hiện tại ít nhất 42 quốc gia, trong đó có Canada, Úc, Nhật Bản, nhiều nước châu Âu... Đến nay có tổng cộng 23.407 ca mắc biến thể AY.4.2 được ghi nhận trên khắp thế giới, trong đó Vương quốc Anh chiếm phần lớn số ca nhiễm (21.848 ca). Tại Mỹ, biến thể AY.4.2 đã được phát hiện tại 33 tiểu bang, với tổng cộng 130 ca.

Theo kênh IndiaTV News: “Ấn Độ báo động khi phát hiện biến thể AY.4.2 ở bang Madhya Pradesh và bang Maharashtra (bang đông dân thứ hai Ấn Độ)”. Đến nay Ấn Độ phát hiện ít nhất 17 ca mắc biến thể AY.4.2. Cụ thể, có 7 mẫu AY.4.2 được ghi nhận ở bang Andhra Pradesh, 4 ở Kerala, 2 ở Karnataka, 2 ở Telangana, 1 ở Jammu & Kashmir, và 1 ở Maharashtra.

Trước đó, hãng thông tấn Nga RIA dẫn lời nhà nghiên cứu cấp cao của Cơ quan giám sát tiêu dùng quốc gia, Kamil Khafizov cho biết, có khả năng biến thể AY 4.2 này sẽ lây lan rộng, có thể khiến số ca mắc mới Covid-19 ở Nga tăng hơn nữa.

Israel cũng xác nhận phát hiện ca đầu tiên nhiễm biến thể phụ AY.4.2 ở nước này. Ca nhiễm là một bé trai 11 tuổi, được phát hiện khi xét nghiệm Covid-19 tại sân bay quốc tế Ben Gurion, ngoại ô Tel Aviv, khi vừa về nước từ Moldova.

Nguy cơ rất cao

Được coi là “họ hàng gần” của biến thể Delta, Delta plus (hay AY.4.2) được các nhà khoa học Anh xác định vào tháng trước. Tuy nhiên, do biến thể này chưa gây ra tình trạng khẩn cấp nên nó vẫn chưa được đặt tên chính thức theo chữ cái trong bảng chữ cái Hy Lạp, giống như những biến thể khác trước đây.

Ông Francois Balloux, giám đốc Viện Di truyền học thuộc Đại học College London (Anh), cho biết, biến thể Delta plus có 2 đột biến ở protein gai (spike protein), giúp virus SARS-CoV-2 xâm nhập vào tế bào con người.

Theo bà Maria Van Kerkhove, trưởng nhóm kỹ thuật của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) về Covid-19: “Cho đến nay Delta vẫn là biến thể có mức độ lây nhiễm toàn cầu mạnh nhất. Tuy nhiên, biến thể Delta đang tiếp tục biến đổi và nếu nó lây nhiễm càng rộng thì nguy cơ đột biến càng cao. Cơ quan y tế Liên hợp quốc hiện đang theo dõi 20 biến đổi của biến thể Delta, trong đó AY.4.2 là một biến thể đáng quan tâm và được theo dõi sát sao nhất”.

Các nhà khoa học đang theo dõi biến thể Delta plus này để xem liệu nó có nguy cơ lây nhiễm hoặc gây nguy hiểm hơn so với các biến thể trước đó hay không. Trong một báo cáo mới đây, các chuyên gia Anh cho biết, biến thể này chiếm 6% trong tổng số các trường hợp Covid-19 được phát hiện. Delta plus được báo cáo là có nguy cơ lây nhiễm cao hơn 10-15% so với biến thể Delta hiện tại, nhưng còn quá sớm để khẳng định chắc chắn rằng nó là nguyên nhân chính làm gia tăng các ca nhiễm mới ở Anh.

Điều đáng lưu ý là mặc dù Delta plus đang được theo dõi, nhưng nó chưa được WHO xem là “biến thể đang được điều tra” hoặc “biến thể cần đặc biệt quan tâm”, đồng nghĩa với việc biến thể này chưa được xác định là có những thay đổi di truyền ở mức nguy hiểm liên quan tới khả năng lây nhiễm, mức độ nghiêm trọng của bệnh, khả năng lẩn tránh được hệ miễn dịch và khó chẩn đoán, điều trị. Tuy nhiên, tình trạng này có thể thay đổi nếu trong trường hợp biến thể Delta plus tiếp tục gây gia tăng mạnh số ca mắc Covid-19.

Việc xác định một biến thể có khả năng lây truyền cao hơn là rất quan trọng vì nó có thể gây ra nhiều trường hợp mắc Covid-19 hơn ở những người chưa được tiêm vaccine. Nhận xét về Delta plus, Tiến sĩ Rochelle Walensky, Giám đốc Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh (CDC) Mỹ, lưu ý rằng: “Biến thể Delta plus đã thu hút sự quan tâm trong những ngày gần đây. Thỉnh thoảng, chúng tôi cũng xác định được biến thể này ở Mỹ, nhưng nó không phải là nguyên nhân gây gia tăng các ca bệnh Covid-19 gần đây”.

Ông Andrew Pollard, người đứng đầu Nhóm vaccine , đơn vị đã giúp phát triển vaccine của Đại học AstraZeneca -Oxford, thì cho biết: “Biến thể Delta plus sẽ không làm thay đổi bức tranh về Covid-19. Việc phát hiện ra các biến thể mới tất nhiên là rất quan trọng để theo dõi, nhưng không có nghĩa là biến thể mới đó sẽ thay thế biến thể Delta”.

“Biến thể Delta plus cần được theo dõi và kiểm soát càng chặt chẽ càng tốt. Bởi vì chúng ta đã từng hy vọng rằng, biến thể Delta có lẽ là đại diện cho tình trạng đột biến gây hậu quả nghiêm trọng nhất mà virus có thể đạt tới. Tuy nhiên, sự xuất hiện biến thể Delta plus có thể khiến chúng ta bắt đầu nghi ngờ về hy vọng trên” - Giáo sư miễn dịch học tại Đại học Hoàng gia College London (Anh) Danny Altmann.

Hà Anh