Định hướng nghề cho học sinh
Theo PGS.TS Phạm Mạnh Hà, Giám đốc Trung tâm Hợp tác Đào tạo và Bồi dưỡng, Trường Đại học Giáo dục: Nhiệm vụ rất quan trọng của người giáo viên là phải làm sao có thể định hướng cho học sinh lựa chọn được một nghề nghiệp phù hợp, một “con đường” mà đi theo đó, các bạn có thể có được sự nghiệp vững vàng, đóng góp nhiều hơn cho xã hội.
Ông Hà cho rằng: Công tác giáo dục là một trong những hoạt động nghề nghiệp mang lại cho người giáo viên cả sự tự hào, cả những niềm vui và hạnh phúc thật sự trọn vẹn. Để cho mỗi giáo viên đều được hạnh phúc thì chính bản thân mỗi giáo viên phải thay đổi. Quan trọng hơn cả là có thể nhìn thấy đối tượng của mình - là học trò thay đổi, thì đó cũng là yếu tố để cho công việc của người giáo viên thêm ý nghĩa.
Chúng ta muốn gây dựng ra được một thế hệ những học trò không chỉ đóng góp cho nghề nghiệp của các bạn đó một cách phát triển trọn vẹn mà còn là những nhân cách đóng góp cho sự phát triển chung về kinh tế - xã hội của đất nước. Như thế thì một trong những nhiệm vụ rất quan trọng của người giáo viên, đặc biệt là giáo viên chủ nhiệm chính là phải làm thế nào để có thể định hướng cho học sinh lựa chọn được một nghề nghiệp phù hợp, lựa chọn được một con đường, lối đi mà đi theo đó các bạn có thể có được sự nghiệp vững vàng và đóng góp nhiều hơn cho xã hội.
Việc này đối với giáo viên là rất vất vả. Nhưng cũng đầy trách nhiệm của mỗi người giáo viên đối với thế hệ trẻ. Vậy thì hướng nghiệp như thế nào và hướng nghiệp ra sao để vừa đạt được mục tiêu là các bạn học sinh lựa chọn được trường, lựa chọn được ngành, và quan trọng nhất là các bạn hạnh phúc với lựa chọn đó? Đây quả là một việc khó.
Tuy nhiên, tôi nghĩ rằng, nếu mỗi một thầy cô chú tâm đến công việc này, coi công tác hướng nghiệp là một trong những nhiệm vụ của người giáo viên, đặc biệt là giáo viên chủ nhiệm thì chúng ta sẽ có thêm thời gian, có thêm những tìm hiểu để công việc hướng nghiệp được thực hiện tốt hơn.
Trong giáo dục hướng nghiệp, chúng ta cần làm gì? Mỗi người giáo viên cần thực hiện hai nhiệm vụ. Chúng ta sẽ giúp cho các học sinh nhận ra được, nắm bắt được những yêu cầu của thị trường lao động, những thông tin về các cơ sở đào tạo nghề, những nhu cầu khác nhau của xã hội đối với những lĩnh vực nghề nghiệp khác nhau, cũng như là xu hướng phát triển nghề nghiệp khác nhau. Việc này là công việc mà giáo viên có thể thực hiện thường xuyên, lồng ghép được trong từng bài giảng, từng câu chuyện, trong hoạt động sinh hoạt lớp…
“Trong hoạt động về giáo dục hướng nghiệp, các thầy cô cần lưu ý cho học sinh tìm hiểu rõ những đặc điểm của nghề, các yêu cầu của nghề, thị trường lao động. Mỗi nghề có tính chất lao động khác nhau, yêu cầu của nghề nghiệp đối với người lao động cũng khác nhau. Cho nên nếu học sinh hiểu được tính chất lao động của nghề, hiểu được đặc điểm của nghề, môi trường làm việc của nghề cũng như là những khó khăn có thể gặp phải trong khi làm nghề thì sẽ dễ dàng hơn rất nhiều trong việc ra quyết định lựa chọn” - ông Hà nhấn mạnh.
Nhiệm vụ nữa mà các thầy cô có thể làm trong không gian nhà trường là công tác tư vấn hướng nghiệp. Trong tư vấn hướng nghiệp đòi hỏi rất nhiều kỹ năng, rất nhiều những yêu cầu khác nhau. Chúng ta phải đánh giá phẩm chất, năng lực của học sinh, từ đó so sánh với yêu cầu của nghề nghiệp, xem xem học sinh có sự tương thích giữa một bên là yêu cầu nghề nghiệp, một bên là những phẩm chất tâm lý, những phẩm chất về mặt cơ thể (chiều cao, cân nặng…), hay hoàn cảnh gia đình… Nếu có sự tương thích thì lúc đó chúng ta sẽ định hướng cho học sinh một cách chính xác.