Đến năm 2050 mạng lưới đường sắt quốc gia liên vùng sẽ thế nào?
Dự thảo Quy hoạch mạng lưới đường sắt thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050,chiều dài mạng lưới đường sắt là 6.354 km với 25 tuyến chính, đảm bảo kết nối 6/6 vùng kinh tế của cả nước.
Kết nối vận tải theo vùng, miền, mạng lưới đường sắt quốc tế
Bộ GTVT vừa trình Chính phủ phê duyệt Dự thảo Quy hoạch mạng lưới đường sắt thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 có nhiều điểm nhấn.
Theo tư vấn quy hoạch, mạng lưới đường sắt hiện tại đi qua 34/63 tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương. Hiện còn 29 tỉnh chưa kết nối trực tiếp bằng đường sắt.
Bên cạnh đó, nếu xét trên phương diện kết nối thì vùng Tây Nguyên (5 tỉnh) và vùng Đồng bằng sông Cửu Long (13 tỉnh) chưa có tuyến đường sắt đi qua. Đáng nói, ngay cả các vùng đã có đường sắt kết nối, trong đó có 9 tỉnh miền núi phía Bắc và 2 tỉnh Đông Nam bộ.
Dù quy hoạch đường sắt trước đây đã có chiến lược phát triển đường sắt đưa ra nhiều tuyến mới, hình thành mạng lưới đường sắt từ trục dọc Bắc – Nam đến các tuyến nhanh để kết nối. Tuy nhiên, tại quy hoạch mới chỉ đưa tuyến TP. HCM đến Cà Mau, còn tuyến Cần Thơ đến Cà Mau không được đưa vào quy hoạch do đoạn tuyến này có mật độ vận tải dự báo thấp.
Theo đó, tại quy hoạch này việc phân bố không gian được hoạch định theo các hành lang chính có nhu cầu vận tải với khối lượng lớn cả hành khách và hàng hóa (11/30 hành lang vận tải).Trên cơ sở phân bổ nhu cầu vận tải phù hợp với ưu thế của từng phương thức, đảm bảo kết nối vận tải giữa có vùng, miền, kết nối mạng lưới quốc tế.
Cụ thể, tuyến đường sắt xương sống trên trục dọc Bắc - Nam; Các tuyến đường sắt kết nối với 2 khu đầu mối đường sắt Hà Nội, TP.HCM; Đường sắt kết nối quốc tế với Trung Quốc, Lào, Campuchia; Đường sắt dọc các tỉnh Tây Nguyên; Các tuyến nhánh, đường sắt chuyên dùng kết nối đến các đầu mối giao thông (đô thị, cảng biển, cảng thủy nội địa, cảng cạn, trung tâm logistics…).
Đến năm 2050 nhiều tuyến mới được bổ sung
Một trong những điểm đáng chú ý nhất trong bản dự thảo này chính là việc mạng lưới đường sắt Quốc gia định hướng đến 2050 sẽ có 25 tuyến đường sắt chính, trong đó điểm nhấn lớn nhất là hoàn thành tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam.
Theo đó, triển khai đầu tư hoàn thành các tuyến đường sắt mới đưa tổng chiều dài mạng lưới đường sắt là 6.354 km với 25 tuyến chính, đảm bảo kết nối 6/6 vùng kinh tế của cả nước, kết nối 48/63 địa phương, các cảng biển, cửa khẩu và kết hợp với hệ thống đường sắt đô thị để tạo nên mạng lưới đường sắt liên hoàn.
Như vậy, đến năm 2050, sẽ có thêm 18 tuyến đường sắt mới được bổ sung vào mạng lưới đường sắt Quốc gia và tăng thêm 9 tuyến mới so với kỳ quy hoạch đến năm 2030 với chiều dài tăng thêm là 1.538 km. Trong đó ưu tiên 2 khu đoạn Hà Nội - Vinh, Nha Trang - TP.HCM đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam.
Trong đó, nâng cấp 7 tuyến đường sắt hiện có, với chiều dài 2.440 km sẽ tiếp tục được duy trì gồm: Hà Nội – TP Hồ Chí Minh; Hà Nội - Lào Cai; Hà Nội (Gia Lâm) - Hải Phòng; Hà Nội (Đông Anh) - Thái Nguyên (Quán Triều); Hà Nội (Yên Viên) - Lạng Sơn (Đồng Đăng); Kép - Chí Linh; Kép - Lưu Xá.
Về nhu cầu vốn cho Quy hoạch mạng lưới đường sắt thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050, bản dự thảo của Bộ GTVT chia làm 2 giai đoạn. Giai đoạn từ 2021 – 2030 sẽ ưu tiên bố trí vốn đầu tư hoàn thành 2 khu đoạn đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam gồm đoạn Hà Nội - Vinh, TP Hồ Chí Minh - Nha Trang; Tiếp theo hoàn thành đoạn Vinh - Đà Nẵng giai đoạn đến năm 2040 và đoạn Đà Nẵng - Nha Trang hoàn thành vào năm 2050; Hoàn thành tuyến đường sắt Biên Hòa - Vũng Tàu, Vũng Áng - Tân Ấp - Mụ Giạ, Dĩ An - Lộc Ninh, TP.HCM - Cần Thơ, Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng, Hà Nội - Đồng Đăng.
Bên cạch đó, xây dựng các tuyến đường sắt kết nối vùng, liên vùng theo nhu cầu thực tế: Đường sắt ven biển Nam Định - Thái Bình - Hải Phòng - Quảng Ninh (bao gồm cả đoạn Nam Hải Phòng - Hạ Long), Hạ Long - Móng Cái; Thái Nguyên - Tuyên Quang - Yên Bái; Đường sắt từ cảng Mỹ Thủy - Đông Hà - Lao Bảo kết nối với Lào; TP.HCM - Tây Ninh.
Trong giai đoạn này cũng sẽ tiến hành xây dựng đường sắt kết nối các tỉnh khu vực Tây Nguyên (Đà Nẵng - Kon Tum - Gia Lai - Đắk Lắk - Đắk Nông - Bình Phước (Chơn Thành), trong đó ưu tiên đoạn Đắk Nông - Chơn Thành; Khôi phục tuyến đường sắt Tháp Chàm - Đà Lạt, dài khoảng 84 km theo nhu cầu phục vụ du lịch; Hoàn thành các tuyến đường sắt tại các khu đầu mối.