Khai thác vàng trái phép ở mỏ vàng Bồng Miêu – Bài 1: Xâm nhập bãi vàng
Tình trạng khai thác vàng trái phép ở bãi vàng Bồng Miêu, thuộc xã Tam Lãnh, huyện Phú Ninh, tỉnh Quảng Nam nhiều năm qua đã diễn ra phức tạp. Mặc dù chính quyền địa phương và các ngành chức năng thường xuyên tổ chức truy quét nhưng nơi đây luôn là điểm nóng.
Xâm nhập bãi vàng
Trong cơn mưa nặng hạt, chúng tôi đi bộ theo những con đường mòn nhỏ hẹp, dốc đá dựng đứng và phải mất gần 1 tiếng đồng hồ mới tiếp cận được bãi vàng Bồng Miêu.
Vào sâu bãi vàng này, chúng tôi thấy nhiều con suối nước chảy đục ngầu và tiếng máy nổ vang cả núi rừng. Tại bãi thải vàng Bồng Miêu có nhiều hầm hố, hồ xái quặng, lều bạt;… đất đai khu vực này bị cày xới tan hoang.
Tiếp đến, chúng tôi di chuyển qua khu vực Đồi Sim, nơi đây có hơn 6 lán trại của phu vàng ẩn mình giữa rừng cây, trong khi đó nhiều người đang cặm cụi dùng cuốc, xà beng để đào lấy đất đá đem đến máy nổ để xay lấy quặng. Khi thấy chúng tôi lại gần, nhiều người đã bỏ chạy vào sâu trong rừng núi ẩn nấp.
Qua quan sát, ngoài tuyển quặng tại chỗ, một số phu vàng đào lấy đất đá vận chuyển đến nơi khác để xay quặng. Họ dùng những ống nhựa cỡ lớn hút nước từ các con suối lên cho nước chảy vào máng xái để rửa trôi đi lớp đất đá lấy quặng, sau đó xay đá tuyển quặng bằng hóa chất, nước thải vàng đục chảy thẳng ra suối, khiến hệ sinh thái dưới các con suối này bị hủy diệt.
Di chuyển qua những cánh rừng đến thung lũng phía bên bãi Thầu Đâu, Thác Trắng;…, chúng tôi chứng kiến, cứ mỗi điểm có 4 đến 5 lán trại để phu vàng ăn ở và 1 lều bạt để hoạt động tuyển quặng. Cảnh cả khu đất rộng đã bị cày xới đào lấy quặng, cùng với đó là các bể hóa chất, xái quặng được các phu vàng chôn tạm bốc mùi hóa chất nồng nặc. Nơi đây chẳng khác gì một đại công trường.
Ông N.T.A., trú huyện Phú Ninh cho hay, do không có việc làm, ông lên bãi vàng Bồng Miêu kiếm việc và được một ông chủ bãi vàng thuê. Công việc đãi vàng rất vất vả vì chủ yếu dùng cuốc, xẻng, xà beng và sức lực để đào đá lấy quặng rồi đưa lên máy xay tuyển quặng, đãi vàng.
“Việc làm cơ cực đã đành, nhưng do làm lén lút, chủ yếu làm vào ban đêm và lúc trời mưa, rất nguy hiểm đến tính mạng. Nhưng mỗi ngày chỉ được trả công 200.000 đồng. Khi lực lượng công an vào truy quét thì phải bỏ chạy, mà công an liên tục truy quét. Biết trái phép, nguy hiểm đến tính mạng nhưng đành phải làm liều” - ông A. nói.
Còn ông N.T.N. cho biết, cách đây vài tháng, lán trại của ông bị lực lượng chức năng tháo dỡ… Sau một thời gian lắng xuống, ông mua ống dây, máy nổ vận chuyển vào bãi vàng làm lại.
Tăng cường kiểm soát
Chủ tịch UBND xã Tam Lãnh Nguyễn Thế Vinh cho biết, trước tình hình khai thác vàng trái phép ở mỏ vàng Bồng Miêu, UBND huyện Phú Ninh đã thành lập 2 chốt kiểm soát trên đường vào bãi vàng này. Lực lượng chức năng xã thường xuyên phối hợp với huyện tiến hành truy quét, đẩy đuổi, tiêu hủy nhiều máy móc, lán trại. Tuy nhiên xong đợt truy quét họ trở lại bãi tiếp tục hoạt động.
Còn ông Trần Quốc Danh, Phó Chủ tịch UBND huyện Phú Ninh cho rằng, địa phương cũng đã ban hành nhiều kế hoạch, văn bản chỉ đạo kiểm tra, chấn chỉnh tình trạng khai thác vàng ở Bồng Miêu. Công an huyện, Phòng Tài nguyên và Môi trường cùng UBND xã Tam Lãnh tổ chức kiểm tra, truy quét, phá hủy nhiều công cụ, trang bị phục vụ việc khai thác vàng trái phép.
Theo Công an tỉnh Quảng Nam, đơn vị đã tổ chức nhiều đợt truy quét tại 12 khu vực mỏ vàng Bồng Miêu như: Ngách Chụm, AD, AM, Suối Tre, Bãi Thâu Đầu, Hồ Lò 5,6,7,10, Đồi Sim, Đập Thải;… qua đó phá hủy 27 cái máy nổ, 12 cối xoáy, 1 củ điện, 5 máy nén hơi, 30 hồ ngâm ủ, 640 lít dầu Diesel, 9.000 mét ống dẫn nước, 1.000 mét dây dẫn điện, 2.000 m2 bạt xanh, 48 lán trại cùng nhiều công cụ thô sơ khác. Bắt giữ, đẩy đuổi 15 đối tượng ra khỏi các hầm lò, khu vực khai thác vàng trái phép, giao cho Công an xã Tam Lãnh lập hồ sơ quản lý. Công an cũng đã bắt 2 đối tượng có hành vi mua bán, vận chuyển trái phép vật liệu nổ, thu giữ 38,3kg thuốc nổ và 2.058kg kíp nổ điện;…
Lãnh đạo Công an tỉnh Quảng Nam cho biết, thời gian tới sẽ tiếp tục thành lập đoàn công tác liên ngành, phối hợp chặt chẽ, thường xuyên trong công tác đấu tranh, truy quét hoạt động khai thác vàng trái phép tại khu vực mỏ vàng Bồng Miêu. “Xác định đây là nhiệm vụ của hệ thống chính trị, không phải là nhiệm vụ riêng của lực lượng công an. Chính quyền địa phương cần tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật và vận động nhân dân tham gia phòng, chống tội phạm, vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường nói chung và trong hoạt động khai thác vàng nói riêng” - vị lãnh đạo này nói.
(Còn nữa)
Công an tỉnh Quảng Nam đã chỉ đạo các phòng nghiệp vụ tiến hành rà soát, lập danh sách tổng hợp 47 đối tượng cầm đầu, dựng được lý lịch cá nhân 22 đối tượng cộm cán, gọi hỏi, răn đe, giáo dục các đối tượng có biểu hiện dùng vũ lực để tranh giành bãi khai thác vàng tại khu vực suối Tre và yêu cầu 23 đối tượng khác có biểu hiện lén lút khai thác vàng viết cam kết không thực hiện hành vi khai thác vàng trái phép.