Kinh tế tập thể ngày càng trở thành nền tảng vững chắc của nền kinh tế quốc dân
Sáng 7/12, tại Hà Nội, Liên minh Hợp tác xã Việt Nam tổ chức Hội nghị trực tuyến toàn quốc Tổng kết 20 năm thực hiện Nghị quyết số 13-NQ/TW và Tổng kết 10 năm thi hành Luật Hợp tác xã năm 2012 trong lĩnh vực phi nông nghiệp.
Tham dự Hội nghị có ông Đỗ Văn Chiến, Bí thư Trung ương Đảng, Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam; ông Hầu A Lềnh, Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; ông Nguyễn Ngọc Bảo, Chủ tịch Liên minh Hợp tác xã (HTX) Việt Nam; ông Võ Thành Thống, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư; ông Nguyễn Duy Hưng, Phó Trưởng ban Kinh tế Trung ương, Ủy viên Ban Chỉ đạo đổi mới phát triển kinh tế thị trường, Hợp tác xã (KTTT, HTX); đại diện lãnh đạo các ban, bộ, ngành liên quan cùng đại biểu tham dự tại 63 điểm cầu trên cả nước.
HTX phi nông nghiệp phát triển cả về số lượng, chất lượng
Báo cáo Tổng kết 20 năm thực hiện Nghị quyết số 13-NQ/TW ngày 18/3/2002, Hội nghị lần thứ 5, Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa IX về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể trong lĩnh vực phi nông nghiệp, Phó Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam Nguyễn Văn Thịnh cho biết, sau 20 năm kinh tế hợp tác, HTX lĩnh vực phi nông nghiệp (PNN) phát triển cả về số lượng, chất lượng, quy mô và hiệu quả hoạt động, vượt qua những yếu kém kéo dài trước đây.
Các loại hình HTX lĩnh vực PNN có nhiều bước tiến nổi bật, trong đó lĩnh vực vận tải và thương mại, dịch vụ tăng mạnh, tổ chức sản xuất, kinh doanh chủ yếu tập trung, đa dạng ngành nghề, quản trị linh hoạt và từng bước hiện đại.
Số lượng HTX, Liên hiệp HTX quy mô vừa và lớn, tham gia xuất khẩu hàng hóa, ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất, kinh doanh gắn với chuỗi giá trị, sản phẩm OCOP ngày càng tăng, thích ứng an toàn, linh hoạt với điều kiện dịch Covid-19, mang lại hiệu quả thiết thực cho thành viên, đóng góp vào tăng trưởng kinh tế.
Đến cuối năm 2021, cả nước có 9.316 HTX, 16 Liên hiệp HTX, 44.226 tổ hợp tác (THT), thu hút gần 3 triệu thành viên, vốn điều lệ, giá trị tổng tài sản, doanh thu, tiền lãi đều tăng từ 5,9 - 15 lần so với năm 2002.
Tỷ lệ HTX hoạt động có hiệu quả đạt 55% - 80% và có sự khác biệt về tính đa dạng, cơ chế hoạt động với HTX nông nghiệp.
So với chung cả nước, tổng số HTX, số lượng thành viên và lao động của HTX phi nông nghiệp thấp hơn (chiếm 30%), nhưng đạt tỷ lệ cao hơn trong vốn (58,5%), tài sản (91,2%), doanh thu (67,1%), lợi nhuận (51,3%), thu nhập bình quân gấp 1,9 lần so với HTX nông nghiệp.
Đặc biệt, trong 10 năm thi hành, Luật Hợp tác xã năm 2012 đã có những tác động tích cực đến phát triển KTTT, HTX như thành lập, đăng ký HTX, liên hiệp HTX; phát triển thành viên và tổ chức cung ứng dịch vụ cho thành viên; năng lực tổ chức quản lý, điều hành; tài sản, tài chính và hiệu quả hoạt động.
Theo Phó Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam Nguyễn Mạnh Cường, hiện có khoảng 55-80% số HTX phi nông nghiệp hoạt động hiệu quả, doanh thu của các HTX ước đạt 74.669 tỷ đồng (tăng 16.173 tỷ đồng so với năm 2013), bình quân doanh thu đạt 8 tỷ đồng/HTX, tỷ lệ doanh thu cung ứng, tiêu thụ sản phẩm, dịch vụ, việc làm cho thành viên chiếm trên 80%; lãi bình quân của một HTX tăng 61,7% so với năm 2013; giai đoạn 2013-2021 tốc độ tăng thu nhập bình quân hàng năm của một lao động đạt 6,41%; cung ứng dịch vụ cho thành viên với chi phí đầu vào giảm khoảng 20%-25%, giá bán sản phẩm tăng từ 10%-15%.
Tại Hội nghị, đại biểu tham dự đã cùng thảo luận, chia sẻ những kinh nghiệm trong phát triển KTTT, HTX, từ đó đề ra những giải pháp hiệu quả để phát triển kinh tế HTX trong thời gian tới.
Một số nội dung về sửa đổi Luật HTX được các đại biểu đề cập đến như: Bổ sung đối tượng áp dụng của Luật; bổ sung nguyên tắc “hợp tác cùng phát triển” để thành viên phát huy, xây dựng tinh thần tập thể, nêu cao ý thức hợp tác; Bổ sung đối tượng doanh nghiệp tư nhân, THT và các tổ chức khác tự nguyện, cam kết sáng lập, tham gia thành lập HTX; Bổ sung quy định về tỷ lệ vốn tối thiểu của thành viên không thấp hơn 5% vốn điều lệ HTX, nâng tỷ lệ vốn góp của thành viên, vốn góp của thành viên liên hiệp HTX…
Tháo gỡ những nút thắt đối với kinh tế tập thể
Phát biểu tại Hội nghị, thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước, MTTQ Việt Nam, Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam Đỗ Văn Chiến đánh giá cao Ban Chỉ đạo tổng kết đã thực hiện khối lượng công việc lớn để có những báo cáo đầy đủ, với việc tập hợp ý kiến, số liệu, thông tin từ việc khảo sát 28 HTX, 18 cuộc hội thảo được tổ chức ở 3 miền Bắc, Trung, Nam; 95 chuyên đề được viết bởi các nhà quản lý, nhà khoa học, thể hiện quyết tâm rất cao trong việc phát triển KTTT, HTX.
Chủ tịch Đỗ Văn Chiến nhấn mạnh, trong 20 năm thực hiện Nghị quyết số 13-NQ/TW ngày 18/3/2002, Hội nghị lần thứ 5, Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa IX, việc triển khai hoạt động của KTTT, HTX đã đạt được nhiều kết quả quan trọng.
Theo đó, nhận thức của cấp ủy Đảng, chính quyền và người dân về HTX kiểu mới được nâng lên, phù hợp với chủ trương phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta và trên thực tế thì KTTT, HTX đã đóng góp cho nền kinh tế xã hội phát triển bền vững.
Một kết quả quan trọng khác là thời gian qua KTTT, HTX đã phát triển cả về số lượng và chất lượng, tiềm năng, nội lực, trình độ quản lý, ứng dụng khoa học công nghệ sản xuất theo tiêu chuẩn, quy chuẩn và an toàn của HTX; kết nối giữa các hội thành viên với doanh nghiệp được nâng lên.
Hiện số HTX hoạt động hiệu quả chiếm 59% tổng số HTX, khu vực KTTT, HTX đã có nhiều đóng góp trực tiếp, to lớn, cung ứng từ 18 - 62% lương thực thực phẩm và mặt hàng tiêu dùng khác, góp phần ổn định giá cả, kiềm chế lạm phát, tạo hơn 40.000 việc làm mới hàng năm, tăng thu nhập cho người lao động.
“Qua thực hiện Nghị quyết Trung ương 5, Luật Hợp tác xã, Kết luận 56, Kết luận 70 của Bộ Chính trị, phát huy vai trò là một thành viên của MTTQ Việt Nam, hệ thống Liên minh HTX ngày càng thể hiện rõ hơn vai trò kết nối, hướng dẫn, đại diện, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của HTX và các thành viên, làm cầu nối để đề xuất với Đảng, Nhà nước về chủ trương, chính sách, khuôn khổ pháp lý để thúc đẩy phát triển KTTT và HTX”, Chủ tịch Đỗ Văn Chiến khẳng định.
Ghi nhận, biểu dương, chúc mừng và mong Liên minh HTX sẽ tiếp tục đạt được những kết quả hiệu quả trong thời gian tới, Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam Đỗ Văn Chiến cũng lưu ý về một số tồn tại, hạn chế cần tiếp tục được quan tâm, giải quyết. Trong đó, đề cập đến nhận thức và sự quan tâm của cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương chưa ngang tầm với việc đòi hỏi phát triển KTTT.
Mặc dù Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đưa ra rất nhiều giải pháp để góp phần giải quyết các vấn đề tồn tại nhưng thực hiện chưa hiệu quả, đơn cử như giải quyết về đất đai; tiếp cận vốn; đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ trên phương diện quản lý, tiếp cận khoa học kỹ thuật và đặc biệt là tiếp cận với kinh tế thị trường.
“Hiện nay chúng ta đang tập trung sản xuất để bán cái chúng ta đang có chứ không phải tập trung sản xuất và bán những cái thị trường cần, do vậy kết nối thị trường của chúng ta còn hạn chế”, Chủ tịch Đỗ Văn Chiến trăn trở.
Chủ tịch Đỗ Văn Chiến nhấn mạnh: mục đích tổng kết 20 năm thực hiện Nghị quyết Trung ương 5 khóa IX và 10 năm thực hiện Luật Hợp tác xã năm 2012 nhằm khẳng định kết quả đúng đắn đã đạt được; đồng thời chỉ ra những tồn tại, hạn chế, bất cập, nguyên nhân, rút ra bài học kinh nghiệm để có tài liệu, thông tin xác đáng, thuyết phục để kiến nghị với Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư xem xét, ban hành các văn bản để lãnh đạo, chỉ đạo tốt hơn KTTT, HTX. Đặc biệt, đây cũng là cơ hội tổng kết các căn cứ lý luận và thực tiễn để kiến nghị Quốc hội, Chính phủ sửa đổi, bổ sung Luật Hợp tác xã năm 2012.
Để tiếp tục triển khai hiệu quả KTTT, HTX, Chủ tịch Đỗ Văn Chiến đề nghị, phải tiếp tục quán triệt sâu sắc quan điểm, mục tiêu, giải pháp chủ yếu trong triển khai Nghị quyết Trung ương 5 khóa IX, các kết luận của Bộ Chính trị, Chỉ thị 11 của Ban Bí thư, xác định rõ vai trò quan trọng của KTTT, Luật Hợp tác xã như Nghị quyết Trung ương 5 đã xác định là kinh tế Nhà nước cùng với KTTT ngày càng trở thành nền tảng vững chắc của nền kinh tế quốc dân.
Phát triển KTTT, HTX là xu thế chung của nền sản xuất hàng hóa, là đòi hỏi khách quan trong thực tiễn của đời sống xã hội.
Theo Chủ tịch Đỗ Văn Chiến, qua 2 hội nghị tổng kết HTX nông nghiệp, HTX phi nông nghiệp, Ban Chỉ đạo cần tổng hợp và phân tích kỹ, có đủ căn cứ lý luận và thực tiễn để kiến nghị xác đáng với Chính phủ, Trung ương nghiên cứu để ban hành nghị quyết mới, kiến nghị Quốc hội, Chính phủ sửa đổi, bổ sung Luật Hợp tác xã năm 2012; tháo gỡ những nút thắt về đất, vốn, về đào tạo, quản lý, chuyển giao khoa học công nghệ, tiếp cận thị trường… từ đó thúc đẩy sản xuất phát triển
Cùng với đó, việc các chương trình mục tiêu như xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo bền vững; phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi phải góp phần củng cố, phát triển HTX và KTTT.
Bởi lẽ, phát triển KTTT là một trong những yếu tố quan trọng để phát huy sức mạnh tổng hợp của khối đại đoàn kết toàn dân tộc trong phát triển kinh tế xã hội; hướng đến mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ công bằng văn minh.
Chủ tịch Đỗ Văn Chiến tin tưởng, dưới sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng, sự quản lý hiệu quả của Nhà nước, vai trò nòng cốt của hệ thống Liên minh HTX, khu vực KTTT và HTX sẽ tiếp tục đổi mới mạnh mẽ hơn, đóng góp xứng đáng vào sự nghiệp phát triển nhanh và bền vững của đất nước, góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng; hiện thực hóa khát vọng phát triển đất nước hùng cường, phồn vinh, hạnh phúc.