Omicron sẽ ‘viết lại’ kịch bản Covid-19?
Với sự lây lan nhanh chóng tại châu Âu và Mỹ, biến thể Omicron đang khiến các nhà khoa học phải xem lại kỳ vọng của họ đối với tương lai của đại dịch Covid-19 trong năm tới.
Thay đổi những dự đoán
Chỉ vài tuần trước, các chuyên gia về dịch bệnh dự đoán rằng, các quốc gia sẽ bắt đầu ổn định trở lại sau đại dịch vào năm 2022, sau khi chứng kiến một loạt các đợt lây lan mạnh mẽ các biến thể Alpha, Beta, Gamma và Delta vào năm 2021. Đầu tiên trong số đó sẽ là những nơi có số lượng người đáng kể đã nhiễm bệnh và những trường hợp đã tiêm chủng.
Ở những nơi đó, Covid-19 được cho là sẽ dễ dàng trở thành một căn bệnh mãn tính, hy vọng với những đợt bùng phát theo mùa hoặc định kỳ sẽ ít nghiêm trọng hơn. Tuy nhiên, sự lây lan nhanh chóng của biến thể siêu đột biến Omicron, với khả năng gây tái nhiễm bệnh cho con người với tỷ lệ cao hơn so với các phiên bản trước đó, đang làm suy yếu hy vọng trên.
Hiện tại, các quốc gia đang quay lại với các biện pháp phòng dịch được sử dụng trước đó như: hạn chế đi lại, yêu cầu sử dụng lại khẩu trang, khuyến cáo không nên tụ tập đông người trong kỳ nghỉ Đông. Các chuyên gia về dịch bệnh cho biết, mặc dù nó chưa hoàn toàn trở lại như cũ, nhưng nhiều người trên thế giới sẽ cần phải tiêm vaccine hoặc tiếp xúc với Covid-19 để vượt qua giai đoạn tồi tệ nhất của đại dịch.
"Mọi người phát ốm vì đại dịch, vì vậy chúng ta phải thấy được sự khẩn cấp của tình hình để buộc các nhà lãnh đạo phải hành động. Tôi thực sự thấy năm 2022 giống như những gì chúng ta đã thấy vào năm 2021", TS Angela Rasmussen, một nhà virus học tại Tổ chức Vaccine và Bệnh truyền nhiễm tại Đại học Saskatchewan ở Canada nói.
Vị TS này còn cho rằng, ngay cả sau khi Covid-19 trở thành một bệnh đặc hữu, các biến thể mới vẫn sẽ bùng phát và bùng phát theo mùa trong nhiều năm tới.
TS Amesh Adalja, một chuyên gia về bệnh truyền nhiễm tại Trung tâm An ninh Y tế Johns Hopkins cho biết: “Sẽ luôn có một con số cơ bản về các trường hợp mắc Covid-19, nhập viện và tử vong, tuy nhiên, rất nhiều người đã không đồng ý với điều đó".
Hy vọng là virus giảm đi đến mức không còn khả năng gây rối, nhưng sống chung với Covid-19 không có nghĩa là virus không còn là mối đe dọa, TS Amesh Adalja cho biết thêm.
Cùng quan điểm, TS Tom Frieden, Giám đốc điều hành của Resolve to Save Lives, một sáng kiến y tế công cộng toàn cầu và là cựu Giám đốc của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh Mỹ cho biết: “Mọi người sẽ cần phải sẵn sàng điều chỉnh hành vi khi biến thể tiếp theo xuất hiện. Bạn cần nhận ra rằng, phải hành động đúng lúc để được bảo vệ trong những thời điểm nhất định".
Trở thành bệnh đặc hữu vào năm 2022?
Tuy nhiên, vẫn có một số nhà khoa học không hoàn toàn từ bỏ hy vọng rằng, một số nơi trên thế giới sẽ trở lại trạng thái bình thường sau đại dịch vào năm tới.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới, hơn 270 triệu người đã bị mắc Covid-19, trong khi ước tính khoảng 57% dân số toàn cầu đã được tiêm ít nhất một liều vaccine. Những con số này chính là một lá chắn bảo vệ mà thế giới chưa có cách đây hai năm.
TS David Dowdy, nhà dịch tễ học về bệnh truyền nhiễm tại Đại học Johns Hopkins của Mỹ cho biết: "Ngay cả khi khả năng miễn dịch không mấy hiệu quả trước biến thể Omicron, điều đó cũng không có nghĩa là nó vô giá trị”.
Cho đến nay, hầu hết các nghiên cứu xem xét hiệu quả của vaccine đối với biến thể Omicron đều tập trung vào khả năng trung hòa các kháng thể, bám vào virus và ngăn virus xâm nhập và lây nhiễm tế bào.
Kết quả xét nghiệm máu từ những người được tiêm chủng đầy đủ cho thấy, Omicron đã tìm được cách thoát khỏi trạng thái trung hòa, nhưng một liều vaccine tăng cường có thể khôi phục lại sự bảo vệ đó.
Các tế bào T của hệ thống miễn dịch sẽ tiêu diệt các tế bào bị nhiễm bệnh, cũng vẫn có thể nhận ra biến thể. Nhiều chuyên gia tin rằng tuyến phòng thủ thứ hai này sẽ ngăn chặn các trường hợp nhập viện và tử vong.
TS Celine Gounder, chuyên gia về bệnh truyền nhiễm tại Đại học New York (Mỹ) cho biết: “Vẫn còn rất nhiều người dễ mắc bệnh vì họ chưa được tiêm phòng và đây chính là một trong những lý do khiến thế giới phải mất một thời gian trước khi chuyển từ đại dịch sang bệnh Covid-19 đặc hữu”.
Trong khi đó, việc chấp nhận sống chung với Covid-19 vào năm 2022 có thể sẽ đồng nghĩa với việc đánh giá các rủi ro tại địa phương và người dân phải bảo vệ bản thân thông qua tiêm chủng, đeo khẩu trang và giãn cách xã hội.
TS Robert Wachter, Chủ nhiệm Khoa Y tại Đại học California, San Francisco cho biết: “Nếu cần đến cửa hàng để mua sắm, bạn cần phải tìm hiểu về số lượng các ca mắc Covid-19 trong cộng đồng ở khu vực mình sống”.
"Sẽ không có cùng một trạng thái của đại dịch mà là nhiều trạng thái khác nhau cho những người khác nhau và cho các khu vực khác nhau.Và đó sẽ là cách Covid-19 xuất hiện trong tương lai gần" - TS Robert Wachter nói.