Thời gian tối ưu giữa các mũi vaccine phòng Covid-19?

Giãn liều cho nhóm đối tượng trẻ em

Các nghiên cứu về khoảng cách giữa các liều vaccine theo công nghệ mRNA và sự chứng thực gần đây của về khoảng thời gian chờ đợi dài hơn cho trẻ em, đang đặt ra câu hỏi về thời gian tối ưu giữa các mũi tiêm. Nhưng việc tính toán rủi ro rất phức tạp trong thời kỳ đại dịch, bởi trì hoãn liều thứ hai sẽ khiến mọi người ít được bảo vệ hơn trong khi chờ đợi, nhiều bác sĩ cho biết.

Khoảng thời gian được khuyến nghị giữa hai liều đầu tiên ở Mỹ là 3 tuần đối với vaccine của Pfizer, bao gồm cả nhóm trẻ em từ 5 đến 11 tuổi, đối tượng mới nhất đã được phép sử dụng vaccine này. Khoảng thời gian được khuyến nghị cho Moderna là 4 tuần, nhưng nó vẫn chưa được cấp phép tiêm cho những người dưới 18 tuổi.

Tiến sĩ Monica Gandhi, một bác sĩ bệnh truyền nhiễm tại Đại học California, San Francisco, Mỹ cho biết: “Theo các nguyên tắc của tiêm chủng, bạn sẽ có được phản ứng miễn dịch tốt hơn nếu có khoảng cách giữa hai liều đầu tiên dài hơn”.

Tiến sĩ Gandhi cho rằng, khoảng thời gian dài hơn đối với những người mới tiêm chủng, bao gồm cả trẻ em, có thể loại bỏ nhu cầu tiêm nhắc lại sau này. TS Gandhi đã đưa cậu con trai 11 tuổi của mình đi tiêm phòng vaccine phòng Covid-19 liều đầu tiên vào ngày 20/11. Cô cho biết, sẽ trì hoãn mũi tiêm thứ hai cho đến tháng 1/2022, 8 tuần sau đó.

Canada gần đây đã bỏ cấp phép vaccine Pfizer cho trẻ em từ 5 đến 11 tuổi khi một ủy ban cố vấn đã khuyến nghị khoảng thời gian giữa các liều ít nhất là 8 tuần và trích dẫn bằng chứng mới nổi cho thấy, thời gian kéo dài hơn dẫn đến phản ứng miễn dịch mạnh mẽ hơn và làm cho vaccine hiệu quả hơn. Ủy ban này cũng ám chỉ đến dữ liệu chưa được công bố cho rằng, khoảng cách dài hơn có thể làm giảm nguy cơ mắc các tác dụng phụ rất hiếm gặp là viêm cơ tim, viêm màng ngoài tim và các tình trạng viêm tim.

Vương quốc Anh đã khuyến cáo các thanh niên 16-17 tuổi đã tiêm một liều vaccine Pfizer nên đợi 12 tuần trở lên để tiêm liều thứ hai. Nước này cũng không khuyến nghị liều thứ hai cho trẻ từ 12 đến 15 tuổi trừ khi họ có nguy cơ phát triển bệnh nặng hơn do Covid-19.

Cùng với đó, nhiều chuyên gia Mỹ đồng ý rằng, khoảng cách liều từ 3 đến 4 tuần đối với vaccine phòng Covid-19 theo công nghệ mRNA có ý nghĩa đối với các mũi tiêm cho người lớn và nó cũng có ý nghĩa đối với trẻ em.

Chọn nhanh hay chắc chắn?

Hiện nay, nhiều ý kiến ​​cho rằng, lý do về thời gian vẫn còn tồn tại, đặc biệt là khi chứng kiến sự gia tăng các ca mắc trở lại ở nhiều nơi, các biến thể mới xuất hiện, mùa đông đến gần và các cuộc tụ họp dịp nghỉ lễ cuối năm.

Ông Stanley Plotkin, chuyên gia vaccine tại Đại học Pennsylvania, cho biết: “Chưa biết có vấn đề gì sẽ xảy ra trong khoảng thời gian chờ đợi. Những người tiếp xúc với virus sẽ không được bảo vệ tốt khi mới chỉ được tiêm một liều. Vì vậy, đó là một sự đánh đổi”.

Trong khi đó, ông Deepta Bhattacharya, Giáo sư Sinh học miễn dịch tại Đại học Y khoa Arizona ở Tucson, giải thích, mũi tiêm vaccine phòng Covid-19 đầu tiên sẽ tạo ra các tế bào bộ nhớ B, giúp chống lại nhiễm trùng. Theo thời gian, các tế bào B có trí nhớ mạnh hơn sẽ tồn tại trong khi những tế bào yếu hơn chết đi. Mũi tiêm thứ hai sẽ củng cố sự bảo vệ đó, nếu nó xảy ra muộn hơn trong quá trình, khi các tế bào yếu hơn đã chết, công dụng của mũi tiêm sẽ chỉ tập trung vào một nhóm tế bào mạnh hơn.

Nghiên cứu khoa học từ Canada và Anh đã phát hiện ra phản ứng miễn dịch tốt hơn và ít lây nhiễm hơn khi 2 liều vaccine phòng Covid-19 đầu tiên cách nhau từ 8 đến 12 tuần hoặc hơn, so với 3 đến 4 tuần.

Bên cạnh đó, dữ liệu đến từ hai nghiên cứu được thực hiện ở British (Columbia) và Quebec (Canada), được kết hợp và xuất bản trong một bản in trước vào tháng 10, nhưng chưa được đánh giá ngang hàng đều so sánh khoảng cách giữa 2 liều vaccine phòng Covid-19 đầu tiên ở người lớn trong khoảng thời gian lên đến 16 tuần, so với 3 đến 4 tuần.

“Cả hai nghiên cứu đều cho thấy hiệu quả của vaccine mRNA trong việc ngăn ngừa các ca mắc Covid-19 và nhập viện cao hơn khoảng 5 đến 10 % khi cách nhau từ 7 đến 8 tuần so với 3 đến 4 tuần” - bà Danuta Skowronski, nhà dịch tễ học về bệnh cúm và các tác nhân gây bệnh đường hô hấp tại Trung tâm Kiểm soát dịch bệnh British Columbia và là tác giả chính của nghiên cứu cho biết. Bà Skowronski cũng khẳng định, hiệu quả của vaccine khá ổn định sau 8 tuần.

Tiến sĩ Skowronski nói: “Khoảng thời gian 3 đến 4 tuần giữa các liều tiêm thực sự là ngắn đối với hầu hết các loại vaccine. Lý do duy nhất khiến người ta vội vàng với khoảng thời gian ngắn hơn bình thường là nếu liều đầu tiên không bảo vệ đầy đủ và chúng ta cần kích hoạt nó lên siêu tốc”.

Tiến sĩ Skowronski cho biết thêm, trẻ em và những người ít có nguy cơ mắc bệnh nặng do Covid-19, dường như là nhóm lý tưởng cần có khoảng cách giữa các liều vaccine dài hơn.

Hà Anh