Quảng bá, bảo tồn những giá trị tinh hoa qua các làn điệu dân ca

Nhằm giới thiệu, quảng bá và bảo tồn những giá trị tinh hoa qua các làn điệu dân ca, ca dao, dân vũ, nhạc cụ dân tộc truyền thống của các vùng miền, đáp ứng nhu cầu hưởng thụ văn hóa tinh thần của nhân dân, Hội diễn Đàn, Hát dân ca 3 miền năm 2021 được Cục Văn hóa cơ sở (Bộ VHTTDL) phát động và tổ chức từ tháng 9 đến tháng 12/2021. Lễ tổng kết và trao giải được tổ chức vào ngày 26/12 tại TP Đà Lạt (tỉnh Lâm Đồng)

Hơn 600 nghệ nhân, nghệ sĩ góp mặt

Hội diễn năm nay được tổ chức theo hình thức ghi hình nhằm đảm bảo công tác phòng, chống dịch bệnh, đồng thời đáp ứng chất lượng nghệ thuật, thích ứng với bối cảnh mới hiện nay.

Hội diễn thu hút sự tham gia của hơn 600 nghệ nhân, nghệ sĩ, diễn viên, nhạc công của 23 đơn vị thuộc 23 các tỉnh, thành phố:An Giang, Bắc Ninh, Bến Tre, Cần Thơ, Đà Nẵng, Hà Tĩnh, Hải Dương, Hải Phòng, TP Hồ Chí Minh, Hòa Bình, Khánh Hòa, Kon Tum, Lâm Đồng, Nam Định, Nghệ An, Phú Thọ, Quảng Ngãi, Tây Ninh, Thanh Hóa, Thừa Thiên Huế, Tuyên Quang, Gia Lai, Vĩnh Phúc.

Vượt qua những khó khăn do đại dịch Covid-19, sự tham gia hào hứng của các đơn vị cho thấy sức mạnh và sự lôi cuốn của âm nhạc dân ca trong đời sống.

Qua 130 tiết mục với các thể loại hát, múa, độc tấu, song tấu, tam tấu, hòa tấu cùng các loại nhạc cụ dân tộc truyền thống, các nghệ sĩ, diễn viên đã thể hiện trọn vẹn những khát vọng, đam mê cống hiến cho dòng chảy của dân ca trong nền văn hóa nghệ thuật dân tộc.

Ban Giám khảo gồm những thành viên uy tín, có trình độ chuyên môn, gồm: ông Nguyễn Công Trung, Phó Cục trưởng Cục Văn hoá cơ sở làm Trưởng ban; NSND Thuý Hường, NSND Nguyễn Minh Thông, NSND Phan Muôn, NSƯT Đặng Tuấn Nhuệ (Lương Nguyên).

Theo đánh giá của Ban Giám khảo, chương trình được các đơn vị đầu tư, dàn dựng công phu, từ phục trang đến đạo cụ, âm thanh, ánh sáng, kỹ thuật quay, dựng hình được kết hợp nhuần nhuyễn, tạo nhiều yếu tố bất ngờ.

Dù bối cảnh nhiều khó khăn song nhiều chương trình đã tạo những điểm sáng, đa phong cách cho hội diễn. Mỗi chương trình mang những sắc thái khác nhau, nhưng đều thể hiện được nét tinh tuý đặc trưng của các địa phương.

Bằng ngôn ngữ nghệ thuật, yếu tố dân gian, qua thủ pháp trình diễn mới lạ hòa quyện cùng âm nhạc, hiệu ứng ánh sáng…, các chương trình mang đến cho người xem nhiều cung bậc cảm xúc, giá trị thẩm mỹ, đặc biệt có nhiều góc nhìn cận cảnh những lối sống, sinh hoạt văn hoá của các dân tộc ở mỗi vùng, miền.

Các tiết mục cũng chứa đựng nhiều thông điệp nhân văn, ca ngợi Đảng, Bác Hồ, tình yêu quê hương đất nước, tình yêu đôi lứa; truyền thống đoàn kết gắn bó giữa cộng đồng các dân tộc; phản ánh sự đổi thay, những thành tựu của đất nước trên bước đường xây dựng và phát triển.

Ông Nguyễn Công Trung nhận định: “Song song với việc bảo tồn, giữ gìn những giá trị cốt lõi của các loại hình nghệ thuật truyền thống, các đơn vị đã dày công dàn dựng, sáng tạo nhằm giới thiệu đến công chúng những tiết mục đặc sắc, làm nổi bật chủ đề, tư tưởng, nội dung, ý nghĩa của Hội diễn…”.

Nhiều làn điệu lần đầu tiên được giới thiệu

Việc thực hiện ghi âm, ghi hình tham gia Hội diễn là một cách thích ứng, giúp các nghệ sĩ, diễn viên chắt lọc tinh hoa để sáng tạo, dàn dựng, trình diễn những tiết mục mang phong cách mới, vừa thẫm đẫm truyền thống, vừa phù hợp với đời sống hiện nay. Qua đó, tác động đến công chúng, đặc biệt là thế hệ trẻ nâng cao ý thức, trách nhiệm gìn giữ và phát huy giá trị di sản văn hóa nghệ thuật.

Đa sắc màu là bức tranh tổng thể của Hội diễn Đàn, Hát Dân ca 3 miền năm nay. Với chủ đề Ân tình câu ví, giặm, chương trình tham dự của Đội Nghệ thuật quần chúng Trung tâm Văn hóa tỉnh Nghệ An mang đậm chất dân ca Nghệ Tĩnh; gồm các tiết mục: Diễn xướng Ngày hội quê hương; Hát xẩm Cõi bờ trong tiếng mẹ ru; Đối ca dân ca Nghệ Tĩnh O hàng bán rượu; Diễn xướng Tình quê trong nón lá.

Những câu hát sâu lắng, lời đối đáp vui tươi, hóm hỉnh, dí dỏm và không kém phần duyên dáng dẫn dắt khán giả về với vùng đất địa linh nhân kiệt, non nước hữu tình và hiểu rõ hơn nguồn mạch tâm hồn của người dân xứ Nghệ.

Trung tâm Văn hóa - Điện ảnh tỉnh Hà Tĩnh đến với Hội diễn với những làn điệu dân ca ví, giặm Nghệ Tĩnh và ca trù đặc sắc, gồm: Cảng Nhà Rồng tiễn Bác, Muối mắm nên duyên, Đường lên cổng trời và Quê hương đổi mới. Các tác phẩm tập trung vào chủ đề ca ngợi Đảng, Bác Hồ và tình yêu quê hương, đất nước, con người Việt Nam; truyền thống đoàn kết dân tộc; phản ánh những thành tựu trên con đường xây dựng và phát triển.

Tham gia Liên hoan đàn, hát dân ca ba miền năm 2021, đoàn An Giang xây dựng chương trình có chủ đề Những điệu lý quê mình. Những giai điệu cuốn hút lần lượt mang đến cho hội diễn nhiều cảm xúc.

Các nghệ nhân đến từ Trung tâm Văn hóa Nghệ thuật Tây Ninh xây dựng chương trình đậm nét văn hóa địa phương. Theo biên đạo Hồng Ân, chương trình được dàn dựng tái hiện không gian Tây Ninh xưa và nay với những nét đẹp trong đời sống văn hóa, bên Sông Vàm Cỏ Đông thơ mộng là những gia đình giữ gìn nghệ thuật Đờn ca tài tử Nam bộ, là những bàn tay cần mẫn làm nên chiếc nón lá và những câu hát dân ca… Đó là tiếng lòng thiết tha của người dân Tây Ninh yêu cuộc sống.

NSƯT Lương Nguyên, thành viên Ban Giám khảo nhận định, những tác phẩm tham gia Hội diễn nhìn chung có chất lượng cao, phản ánh đúng đời sống, sinh hoạt văn hóa nghệ thuật của các địa phương, vùng miền.

“Các đơn vị văn hóa nghệ thuật hào hứng tham gia, nhiều tiết mục rất đặc biệt từ cách bảo tồn, dàn dựng và triển khai thành sản phẩm nghệ thuật. Đáng chú ý, có những làn điệu lần đầu tiên được giới thiệu trong hội diễn; hòa tấu đờn ca tài tử, hòa tấu, độc tấu nhạc cụ dân tộc được chú ý…”, NSƯT Lương Nguyên cho biết.

Theo Ban giám khảo, năm nay có nhiều tiết mục độc tấu điêu luyện, cách thể hiện chuyên nghiệp, thể hiện trình độ cao về âm nhạc dân ca. Có những đơn vị đầu tư rất sâu, như TP Hồ Chí Minh, Cần Thơ, Đà Nẵng, Bắc Ninh… Mặc dù đây đều là những tỉnh, thành bị ảnh hưởng nặng nề do Covid-19 nhưng vượt trên những khó khăn đó, vẫn có nhiều tác phẩm nổi trội.

Đánh giá cao về tính sáng tạo của nhiều chương trình tham gia Hội diễn, NSƯT Lương Nguyên cho rằng, đây là những minh chứng sinh động cho các hoạt động bảo tồn vốn di sản văn hóa dân tộc.

“Những chương trình này có thể phát ở các đài địa phương hoặc có thể chọn lọc để phát ở những kênh lớn, qua đó lan tỏa sức sống của các làn điệu dân ca thấm đẫm chất văn hóa dân gian”, NSƯT Lương Nguyên cho biết.

Tại Lễ tổng kết và trao giải Hội diễn, Ban tổ chức đã trao 9 huy chương Vàng cho chương trình tham dự hội diễn của 9 đơn vị tỉnh, thành gồm: An Giang, Cần Thơ, TP Hồ Chí Minh, Bắc Ninh, Lâm Đồng, Quảng Ngãi, Thanh Hóa, Hải Dương, Nam Định và 14 huy chương Bạc cho chương trình tham dự liên hoan của các tỉnh: Thừa Thiên - Huế, Phú Thọ, Đắk Lắk, Hà Tĩnh, Nghệ An, Kon Tum, Bến Tre, Tuyên Quang, Đà Nẵng, Khánh Hòa, Tây Ninh, Hòa Bình, Vĩnh Phúc, Hải Phòng. Đồng thời, trao huy chương cho 69 tiết mục xuất sắc; trong đó, có 23 huy chương Vàng, 46 huy chương Bạc.

MINH NGỌC