Năm mới ảm đạm hay dấu hiệu đại dịch kết thúc?

Sau khi vật lộn với Covid-19 quá lâu, thế giới cảm nhận rõ sự thôi thúc đối với các bữa tiệc, nhu cầu thả lỏng là vô cùng cần thiết lúc này. Tuy nhiên, khi các lễ kỷ niệm năm mới đến gần, biến thể Omicron ngày càng làm cho tình hình trở nên ảm đạm hơn.

Một lần nữa, nước Anh đang trải qua một mùa lễ hội bị ảnh hưởng bởi làn sóng lây nhiễm SARS-CoV-2. Năm ngoái, lễ Giáng sinh và chào năm mới đã bị làm hỏng bởi sự xuất hiện của biến thể Alpha. Lần này, Omicron còn “gửi” số ca nhiễm tăng vọt. Việc hủy bỏ mùa lễ Giáng sinh đã “tràn” qua các nhà hàng, quán rượu và câu lạc bộ ở Anh, khiến đất nước này đón thêm một năm mới ảm đạm nữa.

Dịch vụ y tế quốc gia của Anh (NHS) một lần nữa cảnh báo rằng, Anh đang phải đối mặt với nguy cơ bị choáng ngợp bởi số lượng bệnh nhân mắc Covid-19 nặng ngày càng gia tăng.

Một số quốc gia đang xem xét thêm các biện pháp hạn chế để bổ sung vào các lệnh phong tỏa và các biện pháp khác đã được áp dụng trên khắp châu Âu.

Ngày 28/12, chuyên gia hàng đầu về bệnh truyền nhiễm của Mỹ, Tiến sĩ Anthony Fauci, đã cảnh báo rằng, với sự gia tăng của biến thể Omicron rất dễ lây lan, tình hình sẽ trở nên tồi tệ hơn trước khi nó được cải thiện.

“Chúng tôi không mong đợi mọi thứ sẽ thay đổi trong vài ngày đến một tuần. Có thể sẽ mất nhiều thời gian hơn thế, nhưng điều đó không thể đoán trước được”, ông Fauci nói. Chính việc khó dự đoán trước đang khiến các chính phủ phải đoán già đoán non và chọn ra nhiều chiến lược khác nhau để đẩy lùi đại dịch.

Tương lai nào với Omicron?

Kịch bản trên đã làm dấy lên lo ngại rằng, những gì đang diễn ra là tương lai của các kỳ Giáng sinh sắp tới. Các hạn chế xã hội và các mối lo ngại về phong tỏa có thể trở thành “giá vé” cho lễ hội bình thường của chúng ta.

Đó là một tương lai rất có khả năng xảy ra, nhưng nó có thực tế không? Chúng ta có hợp lý khi chỉ ra những điểm tương đồng chặt chẽ giữa Giáng sinh năm nay và năm ngoái không? Đây là những câu hỏi quan trọng bởi vì, khi cố gắng trả lời, chúng ta có thể tìm ra manh mối về con đường có thể xuất hiện của toàn bộ đại dịch.

Thoạt nhìn, hai năm giống nhau một cách đáng kinh ngạc, với số ca nhiễm tăng nhanh chỉ trong vài tuần ở Anh. Tuy nhiên, trong năm nay, số trường hợp nhập viện và tử vong do Covid-19 thấp hơn nhiều. Những nghiên cứu mới nhất cũng cho thấy rằng, biến thể mới dường như gây bệnh nặng hơn so với các phiên bản trước đó của nó.

Các nhà khoa học coi kết quả của những nghiên cứu này là một tin tốt lành nhưng cũng không quên đưa ra lời khuyên thận trọng. Bởi số trường hợp mắc Covid-19 hàng ngày vẫn đang tăng, thậm chí vào tuần trước, ước tính ở Anh có 1,7 triệu người mắc Covid-19.

Tuy nhiên, điều quan trọng là hầu hết các trường hợp mắc mới liên quan biến thể Omicron, những ca không có triệu chứng hoặc triệu chứng nhẹ đều xảy ra ở những người trẻ tuổi. Vì vậy, một số nhà nghiên cứu cảnh báo, nếu Omicron bắt đầu ảnh hưởng đến những người lớn tuổi, đối tượng dễ bị tổn thương hơn, với số lượng lớn hơn, số ca nhập viện còn có thể tăng lên nhanh chóng.

Mặt khác, phần lớn người dân hiện nay đều đã được tiêm vaccine và dùng thuốc tăng cường, đặc biệt là những người cao tuổi, và có được sự bảo vệ đáng kể chống lại Omicron.

Các nhà khoa học cho rằng, vẫn cần phải xem xét các yếu tố khác nhau này ảnh hưởng đến các số liệu như thế nào? Hiện tại, dữ liệu vẫn đang được thu thập và còn quá sớm để chắc chắn điều gì. Đồng thời đưa ra khuyến cáo, các quyết định chính sách để bảo vệ sức khỏe cộng đồng vẫn phải được thực hiện.

Vấn đề được nhấn mạnh bởi nhà dịch tễ học bệnh truyền nhiễm, Giáo sư Mark Woolhouse của Đại học Edinburgh: “Chắc chắn có sự chênh lệch giữa các ca nhiễm và nhập viện. Nhưng trong khi chờ đợi, các quyết định về chính sách phòng dịch phải được đưa ra và điều đó không đơn giản”.

Virus có khả năng giảm độc lực?

Nhiều nhà khoa học tin rằng, các bằng chứng hiện nay cho thấy, ý tưởng về sự giảm độc lực của virus có thể đúng. Các nghiên cứu gần đây ở Scotland, Anh và Nam Phi đều chỉ ra hướng này. Tiến sĩ Julian Tang, Giáo sư Khoa học hô hấp tại Đại học Leicester cho biết: “Tôi có cảm giác rằng, biến thể này là bước đầu tiên trong quá trình virus thích nghi với cơ thể con người để tạo ra các triệu chứng lành tính hơn. Theo một nghĩa nào đó, virus sẽ có lợi nếu chúng ảnh hưởng đến mọi người theo cách khiến họ không quá ốm, vì sau đó họ có thể đi lại, hòa nhập trong xã hội và lây lan virus nhiều hơn”.

Hơn thế nữa, một số quan chức y tế cũng dự đoán rằng, Covid-19 cuối cùng có thể hoạt động giống như bệnh cúm và điều này có nghĩa là chúng ta cần một loại vaccine mới để đối phó với các chủng mới xuất hiện hàng năm.

Tuy nhiên, Giáo sư Martin Hibberd (Trường Vệ sinh và Y học nhiệt đới London) lại lập luận rằng, Covid-19 không hoạt động giống phương thức của những loại virus gây bệnh cảm lạnh thông thường: “Chúng không xuất hiện như những chủng mới mỗi năm. Lý do chúng ta thường mắc Covid-19 vào mùa đông là vì khả năng miễn dịch của chúng ta với SARS-CoV-2 không kéo dài lâu. Điều này khiến chúng có vẻ giống với những loại virus gây cảm lạnh thông thường. Nói cách khác, chúng ta vẫn cần nghĩ đến việc tiêm vaccine để chống lại Covid-19 hàng năm vì khả năng miễn dịch sẽ luôn bị giảm sút”.

TS Tang cho biết thêm, điều đó không có nghĩa là chúng ta phải đối mặt với “sự diệt vong và u ám” trong 5 năm tới.

“Tôi nghĩ rằng virus sẽ tự phát triển ra khỏi đại dịch rất sớm và trở nên nhẹ hơn, dễ lây lan hơn đến mức bạn có thể chỉ cần nghĩ đến việc tiêm phòng cho những đối tượng dễ bị tổn thương hơn trong xã hội”, TS Tang nói.

Hà Anh