Chanh leo thoát nghèo
Cây chanh leo (chanh dây) dễ trồng, thích hợp với nhiều loại đất nên đã được bà con ở nhiều địa phương trồng và cho thu hoạch tốt. Đặc biệt, mới đây, lần đầu tiên, chanh leo cấp đông nguyên quả của Việt Nam sẽ được bán ở thị trường Australia trong tháng 12/2021 với giá khoảng 9 đô la Australia/kg, tương đương khoảng 145.000 đồng/kg.
Để thúc đẩy thị phần chanh leo Việt Nam, Đại sứ quán Việt Nam, Thương vụ Việt Nam tại Australia chính thức triển khai Chương trình xây dựng thương hiệu chanh leo Việt Nam với việc lần đầu tiên tiếp thị 2 tấn chanh leo cấp đông nguyên quả.
Australia là quốc gia sản xuất được chanh leo với hơn 4.700 tấn/niên vụ. Đáng chú ý, 91% chanh leo trồng tại Aus-tralia được đưa ra thị tiêu thụ dưới dạng trái cây. Trong khi đó, hiện chanh leo tươi Việt Nam chưa được mở cửa và hầu như chỉ xuất sang Australia dưới dạng nhân, ruột đông lạnh. Điều này khiến chanh leo Việt Nam chưa có thương hiệu tại Australia.
Qua đề nghị nhiều công ty, Công ty Ưu Đàm đã nhận lời thay vì xuất khẩu ruột chanh leo, đã tuyển chọn 2 tấn nguyên quả cấp đông tự nhiên theo yêu cầu của Thương vụ. Từ 2 tấn nguyên quả này, hình hài, thương hiệu chanh leo Việt Nam sẽ được nhận biết, thúc đẩy một thị trường đa dạng các sản phẩm chanh leo Việt Nam.
Đại sứ Việt Nam tại Australia Nguyễn Tất Thành khẳng định: “Chanh leo Việt Nam rất ngon và đã xuất khẩu sang nhiều quốc gia trên thế giới, việc xây dựng thương hiệu chanh leo cấp đông nguyên quả có ý nghĩa quan trọng trong bối cảnh đang diễn ra đàm phán chanh leo tươi vào Australia”.
Trưởng Cơ quan Thương vụ Việt Nam tại Australia khẳng định: “Qua khảo sát, đây là loại quả giữ nguyên được hương vị sau cấp đông, do cấu tạo tự nhiên của lớp vỏ. Điều đặc biệt, thổ nhưỡng đã giúp chanh leo trồng tại Việt Nam có chất lượng hàng đầu thế giới, các thị trường ẩm thực khắt khe như Thụy Sĩ, Pháp, Hà Lan… đều yêu thích”.
Theo thống kê sơ bộ của Cục Trồng trọt (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn), diện tích chanh leo trên cả nước đã vượt con số 10.500 ha, sản lượng quả tươi ước đạt hơn 222.000 tấn.
Năng suất chanh leo bình quân cả nước đạt 20,32 tấn/ha, trong đó vùng Tây Nguyên đạt năng suất cao nhất, bình quân 26,1 tấn/ha (một số địa bàn năng suất cực cao, đạt trên 40 tấn/ha như Lâm Đồng, cá biệt có các mô hình đạt trên 70 - 100 tấn/ha). Tại phía Bắc, năng suất bình quân thấp hơn, như: Sơn La 10,1 tấn/ha, Nghệ An 17,3 tấn/ha.
Cây chanh leo còn được gọi là chanh dây, lạc tiên, mắc mát… thuộc họ Lạc Tiên dạng bán thân gỗ dễ trồng và chăm sóc. Hiện nay tại Việt Nam, chanh leo được trồng hầu hết ở khắp các tỉnh, thành. Có 2 loại giống chanh leo được ưa chuộng và trồng phổ biến nhất là chanh dây vỏ vàng và chanh dây vỏ đỏ.
Theo các chuyên gia nông nghiệp, việc trồng chanh leo không quá phức tạp. Cây chanh leo (còn gọi là cây chanh dây) trồng được trên mọi địa hình. Thích hợp với các loại đất thoáng xốp, giàu chất hữu cơ như: Đất thịt nhẹ, đất đỏ ba-zan… Đất quá chua hoặc quá kiềm cũng ảnh hưởng tới sinh trưởng phát triến của cây. Tùy theo điều kiện đất đai và khả năng thâm canh, có thể trồng cây chanh dây theo các mật độ: 400 cây/ha (khoảng cách 5x5 m); 500 cây/ha (khoảng cách 5x 4 m); 625 cây/ha (khoảng cách 4×4 m).
Do là loài cây leo nên cần làm giàn. Có thể làm theo kiểu giàn mướp hoặc kiểu chữ T. Giàn kiểu chữ T chanh dây phát triển tốt hơn do ánh sáng tiếp xúc bề mặt tán lớn, hạn chế nấm bệnh. Nên làm giàn cao 1,8-2 m với các trụ tre, gỗ hoặc bê tông, bên trên căng lưới thép với khoảng cách ô vuông 40x40 cm cho cây leo.
Tùy từng thơi tiết của mỗi địa phương, nhưng thời điểm trồng thích hợp nhất là vào giữa và cuối mùa mưa. Phân bón lót như phân chuồng hoai, phân vi sinh, phân đạm, lân, NPK… theo liều lượng thích hợp trộn đều với lớp đất mặt vào trong hố.