Làng bích họa Tam Thanh xuống cấp
Làng bích họa Tam Thanh (xã Tam Thanh, thành phố Tam Kỳ, tỉnh Quảng Nam) từng được du khách đánh giá đẹp và mới lạ nhất ở miền Trung - Tây Nguyên. Tuy nhiên gần 5 năm đưa vào hoạt động đón khách, làng bích họa này đang dần xuống cấp nghiêm trọng.
Vang bóng một thời
Làng bích họa Tam Thanh nằm cách thành phố Tam Kỳ 5km về hướng Đông, là Dự án giao lưu mỹ thuật cộng đồng Hàn Quốc - Việt Nam được thực hiện tại thôn Hòa Trung (xã Tam Thanh).
Hội đồng Giải thưởng Cảnh quan Châu Á năm 2017 cũng đã quyết định vinh danh “Làng Nghệ thuật Cộng đồng Tam Thanh” của thành phố Tam Kỳ là Cảnh quan Châu Á năm 2017. Điều này càng khiến cộng đồng vô cùng vui sướng, nhưng họ không ngạc nhiên, bởi đây là làng bích họa đầu tiên ở Việt Nam vô cùng đẹp đẽ và độc đáo.
Làng bích họa Tam Thanh là dự án do UBND thành phố Tam Kỳ và Quỹ giao lưu quốc tế Hàn Quốc (KF), Tổ chức UN-Habitat phối hợp thực từ đầu tháng 6/2016 sau 1 tháng thì hoàn thành. Với 120 ngôi nhà đã được các hoạ sĩ phủ lên các bức vẽ chân dung chủ nhà, tranh cá, tĩnh vật, phong cảnh, nhịp điệu sinh hoạt của cư dân làng biển... Để rồi những bức tường nhà cũ kỹ lâu năm, bỗng bừng lên những sắc màu sống động, chính từ những hình ảnh sinh hoạt, mưu sinh của những con người chân chất nơi đây.
Đó là hình ảnh đời thường như trẻ em nô đùa tung tăng thả diều, chơi bóng, người lớn chèo thuyền ra khơi, hình ảnh người phụ nữ trông ra biển như ngóng chờ sự trở về của người chồng nơi khơi xa với tôm cá đầy thuyền, cho đến con chó hiền lành, trung thành nằm bên ngôi nhà vắng chờ chủ. Cảnh may vá, thêu thùa cho đến bán trái cây ven đường và cả tình thương yêu của người mẹ ôm con vỗ về trong một gia đình chốn quê nhưng đầy tình thương yêu, hạnh phúc... Tất cả đã được thể hiện một cách tài hoa.
Ông Võ Tấn Mạnh (47 tuổi), trú thôn Hòa Trung cho biết: “Khi làng bích họa nổi tiếng, khách du lịch trong nước và quốc tế đến tham quan, chụp ảnh lưu niệm rất sôi động. Có ngày lên tới hàng nghìn người”.
Còn ông Trần Minh Tâm, cũng ở làng bích họa cho rằng: “Làng bích họa nổi tiếng không chỉ là niềm tự hào của địa phương mà bà con còn có nguồn thu nhập từ các dịch vụ phục vụ du khách. Tuy nhiên, do ảnh hưởng dịch Covid-19 và tình trạng xuống cấp của các bức tranh, lượng khách du lịch tham quan làng chài ít lại. Đến bây giờ thì làng chài đã xuống cấp trầm trọng”.
Xuống cấp trầm trọng
Sau thời gian đưa vào hoạt động đón khách, những bức tranh trên các bức tường nhà của người dân và dọc con đường qua làng bích họa Tam Thanh dần xuống cấp nghiêm trọng.
Về nguyên nhân, theo ông Trần Tiến (50 tuổi), trú thôn Hòa Trung là do mưa bão hàng năm. Làng bích họa ở sát biển nên hơi nước mặn thổi vào trong đất liền khiến một số bức tranh bị phai mờ hoặc rêu mốc dẫn đến xấu xí. Ngành chức năng cũng không có biện pháp khắc phục như vẽ lại hoặc quét sơn mới các bức tranh. Ngoài ra, còn có việc người dân nơi khác đến mua nhà dân, trong quá trình xây dựng mới, họ đã đập phá những bức tường tranh vẽ...
Bà Võ Thị Hương, trú thôn Hòa Trung nói, ngoài các bức tranh vẽ ở làng bích họa Tam Thanh xuống cấp, còn có con đường nghệ thuật thuyền thúng ở đây cũng bị hư hỏng, cỏ cây mọc um tùm. Nhiều chiếc thuyền thúng bị mục nát hoặc phai mờ sơn…
Theo bà Hương, nguyên nhân do các con thuyền dùng làm tuyến đường này là thuyền thúng cũ được vẽ lên. Nó nằm trên mặt đất không thể chịu nổi nắng mưa, gió bão, nên qua thời gian thì trở nên mục nát.
Ghi nhận thực tế của chúng tôi, hiện nay làng bích họa tiêu điều vắng khách, một số bức tranh vẽ trên bức tường nhà của người dân làng chài thôn Hòa Trung đang bị phai mờ, dần xuống cấp nghiêm trọng. Còn con đường thuyền thúng bị bào mòn lớp sơn sặc sỡ bên trên; thuyền thì mục nát, cỏ cây mọc um tùm bao phủ. Tranh vẽ trên tường và con đường thuyền thúng ở nơi đây giờ trông nhếch nhác.
Bà Hương chia sẻ: “Tôi không hiểu sao, chính quyền địa phương đã bỏ tiền, công sức ra để làm nên một làng chài nổi tiếng, thu hút khách du lịch. Thế nhưng, trước tình hình xuống cấp như vậy mà không thấy các ngành chức năng sửa chữa con đường thuyền thúng hay tranh vẽ ở làng chài này. Vì để vậy rất phản cảm. Nhiều du khách đến đây họ rất ngỡ ngàng với cảnh tượng hiện nay”.
Ông Nguyễn Thanh Bình - Chủ tịch UBND xã Tam Thanh cho biết: “Các bức tranh ở làng bích họa Tam Thanh và con đường thuyền thúng đó rất đẹp. Là sản phẩm du lịch nhưng các bức tranh vẽ trên không thể tồn tại theo thời gian được mà sẽ dần thay đổi. Vì bức tranh vẽ trên tường sẽ bị phai mờ theo thời gian, do tác động mạnh của thời tiết mưa bão. Hiện nay làng bích họa Tam Thanh có hơn 100 tranh vẽ trên tường nhà, trong đó có 5 bức tranh đã bị người dân phá bỏ đi...”.
Ông Bình cũng cho biết, HĐND thành phố Tam Kỳ sẽ bố trí kinh phí giai đoạn 2022-2025 để đầu tư, vẽ lại các bức tranh mới và đầu tư sửa chữa lại con đường thuyền thúng ở làng bích họa này. Sắp tới, địa phương sẽ cho người đến dọn dẹp, sửa chữa để phục vụ du khách vào dịp Tết Nguyên đán năm 2022.