Áp lực tâm lý của trẻ vị thành niên
Vị thành niên là giai đoạn trẻ đang có những thay đổi về thể chất và tâm lý. Những tác động tưởng chừng như rất nhỏ lại có thể khiến trẻ gặp áp lực nặng nề về tâm lý, dẫn tới những hậu quả đáng tiếc.
Phản ứng khi tiêm vaccine do yếu tố tâm lý
Thông tin từ Bệnh viện Nhi Trung ương, những ngày qua, cơ sở y tế này tiếp nhận điều trị một số trường hợp trẻ từ 13-15 tuổi có triệu chứng co giật, ngất sau khi tiêm vaccine phòng Covid-19. Sau thăm khám, các chuyên gia y tế cho rằng, những biểu hiện này ở các em có thể do yếu tố tâm lý.
Bệnh nhi K.H. (14 tuổi, ở Hà Nội) chia sẻ: “Trước khi tiêm vaccine phòng Covid-19 cháu sợ quá, sau tiêm 15 phút cháu bị ngất và được chuyển đến Bệnh viện Nhi Trung ương để theo dõi và điều trị”.
Một trường hợp khác được TS.BS Đỗ Minh Loan - Trưởng khoa Sức khỏe vị thành niên, Bệnh viện Nhi Trung ương ví dụ, bé trai M.Q. (14 tuổi, ở Hà Nội) có nhiều mục tiêu và áp lực học tập. Trước thời điểm tiêm vaccine phòng Covid-19, trẻ đang gấp rút chuẩn bị cho nhiều cuộc thi tuyển: Toán, Tin, võ thuật, công nghệ trẻ… Trên nền những căng thẳng sẵn có - bố của Q. mới qua đời cách đây 1 năm, từ đó tới nay trẻ tự tạo những áp lực cho bản thân, thường xuyên thức đến 2 - 3 giờ sáng, thời điểm thi cử dồn dập và lo lắng khi tiêm vaccine phòng Covid-19 gần đây đã đẩy trẻ vào trạng thái lo âu quá mức dẫn đến phản ứng run, co giật, ngất sau tiêm.
Theo BS Loan, khi xảy ra hiện tượng trên các trẻ đã được đưa đến Bệnh viện Nhi Trung ương để theo dõi và điều trị. Các bác sĩ thăm khám và loại trừ các nguyên nhân thực thể, bước đầu xác định các cháu bị co giật phân ly, một trong những biểu hiện của rối loạn phân ly. Đây là bệnh lý tâm thần thường gặp, tỷ lệ 0,3-0,5% dân số. Rối loạn này gặp nhiều hơn ở trẻ em gái, thường xuất hiện sau những sang chấn tâm lý, các vấn đề khó khăn trong học tập, mối quan hệ mà người bệnh không thể giải quyết được.
Quan tâm hơn nữa đến tâm lý của trẻ
Không chỉ tác động đến phản ứng sau tiêm vaccine phòng Covid-19, tâm lý đóng vai trò vô cùng quan trọng trong phát triển thể chất, tinh thần của trẻ vị thành niên. Những áp lực tâm lý lâu dài có thể để lại những hậu quả đáng tiếc cho trẻ.
Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), mặc dù tự tử xảy ra ở mọi lứa tuổi, nhưng theo thống kê, đây là nguyên nhân gây tử vong đứng hàng thứ 4 ở các trẻ từ 15 - 19 tuổi trên thế giới. Theo tổ chức Quỹ nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF) công bố, cứ trung bình mỗi ngày, khoảng 3.000 trẻ vị thành niên tự tử trên thế giới. Còn tại Việt Nam, đây cũng là vấn đề nghiêm trọng và rất đáng lo ngại khi tình trạng tự tử ở tuổi vị thành niên có xu hướng gia tăng mà chúng ta chưa biết cách nhận diện và có các biện pháp phòng ngừa.
Bệnh viện Nhi Trung ương vừa tiếp nhận một trẻ nam 13 tuổi, được phát hiện đã thắt cổ tự tử bằng khăn quàng đỏ trong nhà tắm.
Thông tin từ gia đình cho biết, trong đợt dịch Covid-19 nghỉ ở nhà, cháu cũng hay chơi điện tử trên mạng. Vì thế mẹ cháu đã lắp camera trong phòng để theo dõi. Cháu cảm thấy không thoải mái và đã tâm sự với bạn bè vì chuyện này. Ngày hôm ấy, khi camera được lắp xong thì cháu xin phép đi vào phòng tắm và cầm theo chiếc khăn quàng đỏ mà không có ai biết. Hơn 20 phút không thấy cháu ra, gọi không trả lời nên tôi đã mở cửa phòng và phát hiện sự việc đau lòng này. Các bạn thân của cháu cho biết cách đây 2 hôm cháu có nhắn tin lớp nhóm nói rằng đây có thể là lần cuối cùng nói chuyện với các bạn.
TS.BS Ngô Anh Vinh - Phó Khoa Sức khỏe Vị thành niên, Bệnh viện Nhi Trung ương cho hay, đây chỉ là một trong nhiều trường hợp khoa Sức khoẻ Vị thành niên tiếp nhận trẻ vị thành niên tự tử liên quan đến bạo lực gia đình và học đường trong thời gian qua. Một số lý do chỉ vì bị mẹ đánh, bị bạn bè trêu chọc mà trẻ đã quyết định từ bỏ cuộc sống của mình đường đột.
Theo các chuyên gia y tế, các bậc phụ huynh cần tôn trọng, lắng nghe và không nên phán xét đặc biệt tôn trọng khoảng riêng tư của trẻ. Ngoài ra, việc hiểu rõ nguyên nhân và các dấu hiệu cảnh báo sẽ giúp cho các bậc phụ huynh tìm được cách giải quyết và ngăn ngừa tình huống xấu xảy ra. Bên cạnh đó, nếu bố, mẹ lo lắng về con mình hãy tìm sự hỗ trợ của các bác sĩ và nhà tâm lý.
Theo TS.BS Đỗ Minh Loan, nhiều trẻ vị thành niên lo lắng quá mức khi tiêm chủng có thể dẫn đến các biểu hiện như thở nhanh, choáng váng, chóng mặt, vã mồ hôi, co giật, ngất… Để tránh xảy ra những hiện tượng trên, bố mẹ và thầy cô giáo cần động viên, chuẩn bị tâm lý tốt cho trẻ trước khi tiêm. Hãy thông tin cho trẻ biết quá trình tiêm vaccine sẽ diễn ra như thế nào, giúp trẻ yên tâm là luôn có đội ngũ y tế hỗ trợ kịp thời khi các phản ứng có thể xảy ra sau tiêm chủng. Cha mẹ cần đảm bảo chế độ dinh dưỡng đầy đủ, nghỉ ngơi hợp lý và giảm sức ép từ việc học tập trước thời gian tiêm chủng.