Vì môi trường kinh doanh lành mạnh: Bộ chức năng phải vào cuộc rốt ráo, không đẩy việc

Tại họp báo thường kỳ ngày 12/1/2022, Thứ trưởng Công Thương Đỗ Thắng Hải cho biết, quy định về cách tính tỷ lệ nội địa hoá linh kiện, cụm linh kiện ô tô được thực hiện từ năm 2004. Tới nay sau gần 20 năm đã cho thấy nhiều nội dung không còn phù hợp thực tế, cần sửa đổi, bãi bỏ để phù hợp với các hiệp định thương mại tự do (FTA) đã ký. Do các quy định liên quan tới tỷ lệ nội địa hóa đã không còn phù hợp, nên ông Đỗ Thắng Hải đồng tình về việc bãi bỏ quy định này.

“Bộ Khoa học và Công nghệ cũng nhận thấy những tồn tại này và đang trong quá trình chỉnh sửa. Là cơ quan quản lý Nhà nước lĩnh vực công nghiệp, sản xuất ô tô, Bộ Công Thương sẽ cùng Bộ Khoa học và Công nghệ chỉnh sửa các quy định này", ông Hải nói.

Trên thực tế, sản xuất lắp ráp ô tô hiện là ngành nghề kinh doanh có điều kiện theo quy định của Luật Đầu tư tại Nghị định số 116/2017/NĐ-CP và Nghị định 17/2020/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 116/2017/NĐ-CP và mọi doanh nghiệp muốn sản xuất lắp, ráp ô tô tại Việt Nam đều phải chấp hành.

Tại Điểm đ khoản 1 Điều 29 Nghị định 116/2017, Chính phủ cũng “giao Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan trình Thủ tướng Chính phủ ban hành phương pháp xác định tỷ lệ giá trị sản xuất trong nước đối với ô tô”.

Còn nhớ, tại phiên họp ngày 15/4/2021, để triển khai công việc của Chính phủ sau khi được kiện toàn tại Kỳ họp thứ 11, Quốc hội khóa XIV, Chính phủ đã đề ra một số quan điểm, định hướng trong công tác chỉ đạo, điều hành.

Đó là “đẩy mạnh việc rà soát, bổ sung, hoàn thiện thể chế, cơ chế, chính sách để huy động và sử dụng hiệu quả mọi nguồn lực phục vụ phát triển đất nước. Tích cực hơn nữa trong việc tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho sản xuất, kinh doanh bằng thể chế, cơ chế, chính sách phù hợp; chủ động xử lý hiệu quả những vấn đề tồn đọng kéo dài.

Chủ động xử lý công việc theo thẩm quyền, tăng cường phối hợp, không đùn đẩy trách nhiệm; bảo đảm hiệu quả, thực chất, tránh phô trương, hình thức.

Theo yêu cầu của Chính phủ, “Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh phải trực tiếp chỉ đạo công tác xây dựng pháp luật; theo chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền chủ động nghiên cứu xây dựng cơ chế, chính sách khuyến khích đổi mới, sáng tạo. Các bộ, cơ quan, địa phương tiếp tục và khẩn trương rà soát văn bản quy phạm pháp luật thuộc lĩnh vực quản lý nhà nước được phân công, theo dõi, tổ chức thực hiện để sửa đổi, bổ sung theo thẩm quyền hoặc đề xuất cấp có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung, ban hành mới nhằm tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc, thúc đẩy phát triển”.

Tiếp đó, tại Nghị Quyết số 02/NQ-CP, ngày 10/01/2022 về những nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cáo năng lực cạnh tranh trong môi trường quốc gia năm 2022, Chính phủ yêu cầu các Bộ ngành chú trọng thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm trong đó có “cắt giảm danh mục ngành nghề đầu tư, kinh doanh có điều kiện và cải cách điều kiện kinh doanh” và “tập trung dỡ bỏ rào cản đối với hoạt động đầu tư, kinh doanh do chồng chéo, mâu thuẫn, không hợp lý, khác biệt của các quy định pháp luật.”

Quy chiếu vào ngành công nghiệp ô tô, để tạo điều kiện thuận lợi cho ngành công nghiệp ô tô phát triển theo xu thế hội nhập (phục vụ xuất khẩu, tham gia chuỗi giá trị toàn cầu) trong bối cảnh hiện nay đáp ứng các nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và Dự toán ngân sách nhà nước năm 2022 do Chính phủ ban hành, theo thẩm quyền, chức năng nhiệm vụ được giao, Bộ Khoa học và Công nghệ cần sớm bãi bỏ các quy định nêu trên theo tinh thần các Nghị quyết trên của Chính phủ, đảm bảo sự thống nhất của văn bản quy phạm pháp luật.

Căn cứ ban hành quy định về tỷ lệ nội địa hóa với ô tô và mức độ rời rạc của linh kiện ô tô nhập khẩu trước đây là dựa vào Quyết định175/2002/QĐ-TTg phê duyệt Chiến lược phát triển ngành công nghiệp ô tô Việt Nam đến năm 2010, tầm nhìn đến năm 2020 và Quyết định 177/2004/QĐ-TTg phê duyệt Quy hoạch phát triển ngành công nghiệp ô tô Việt Nam đến năm 2010, tầm nhìn đến 2020.

Tuy nhiên, hiện nay Quyết định số 1168/2014/QĐ-TTg đã thay thế toàn bộ Quyết định số 175/2002/QĐ-TTg.

Đồng thời, Quyết định số 1211/2014/QĐ-TTg ngày 24/7/2014 phê duyệt Quy hoạch phát triển ngành công nghiệp ô tô Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030 đã thay thế Quyết định số 177/2002/QĐ-TTg.

Tiếp đó, Nghị quyết 63/NQ-CP ngày 26/8/2019 đã chấm dứt hiệu lực Quyết định số 1211/2014/QĐ-TTg

Thêm vào đó, Quyết định số 1168/2014/QĐ-TTg cũng sử dụng khái niệm “tỷ lệ giá trị sản xuất chế tạo trong nước đối với sản xuất ô tô” thay thế cho khái niệm “tỷ lệ nội hóa ô tô” tại Quyết định 175/2002/QĐ-TTg.

Như vậy, theo Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật, khi Quyết định 175/2002/QĐ-TTg và Quyết định 177/2004/QĐ-TTg hết hiệu lực, các văn bản pháp luật của Bộ Khoa học Công nghệ ban hành dựa trên các căn cứ này là Quyết định 28/2004/QĐ-BKHCN, Quyết định số 05/2005/QĐ-BKHCN và Thông tư 05/2012/TT-BKHCN quy định về phương pháp xác định tỷ lệ nội địa hoá đối với ô tô và mức độ rời rạc của linh kiện cũng hết hiệu lực.