Trào ngược dạ dày thực quản: 60% người mắc bệnh không điều trị kịp thời
Ở Việt Nam, trào ngược dạ dày thực quản là bệnh lý phổ biến và có xu hướng gia tăng trong thời gian gần đây. Tuy nhiên, nhiều người bệnh còn chủ quan, chưa nắm rõ được nguyên nhân, nhận biết các triệu chứng căn bản của bệnh và phương pháp điều trị hiệu quả.
7 triệu người Việt Nam mắc trào ngược dạ dày thực quản
Theo số liệu thống kê từ Hội Nội khoa Việt Nam, Việt Nam có khoảng 7 triệu người bị bệnh trào ngược dạ dày thực quản, trong đó, khoảng 60% không điều trị kịp thời dẫn đến biến chứng về hô hấp, hẹp thực quản, barrett thực quản, ung thư thực quản.
Các chuyên gia y tế cho biết, trào ngược dạ dày thực quản xuất phát từ hai nhóm nguyên nhân. Thứ nhất là do cơ thắt thực quản suy yếu, thoát vị hoành hoặc hoạt động tiết dịch của thực quản không còn hiệu quả. Thứ hai, trào ngược dạ dày thực quản do dạ dày quá căng, chậm rỗng dạ dày hay rối loạn chức năng môn vị, tăng tiết axit…
Dựa vào các nhóm nguyên nhân mà bệnh lý cũng xuất hiện những triệu chứng khác nhau. Điển hình như nóng rát vùng sau xương ức; ợ nóng, ợ chua; đắng miệng, chua miệng; nuốt khó hoặc đau; cảm giác đau ngực (không do tim); buồn nôn và nôn sau khi ăn… Các triệu chứng tuy có rất nhiều, nhưng thường bị nhầm lẫn với các bệnh lý khác về tiêu hóa hoặc tim mạch.
Bên cạnh đó, trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ em cũng là tình trạng khá đặc trưng của trẻ trong giai đoạn đầu đời. Có khoảng 40% đến 50% trẻ sơ sinh từ 1 đến 4 tháng xuất hiện các triệu chứng của trào ngược dạ dày. Vì tỷ lệ trào ngược dạ dày sinh lý ở trẻ sơ sinh cao, điều quan trọng là phải phân biệt giữa đâu là sinh lý bình thường và đâu là triệu chứng bệnh lý. Rất khó phân biệt được giữa nôn bình thường và trào ngược dạ dày. Không giống như người lớn và trẻ lớn, trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ không có khả năng diễn đạt các triệu chứng của mình bằng lời nói. Một số triệu chứng và dấu hiệu không lời đã được sử dụng làm đại diện.
Trào ngược dạ dày xảy ra khi trào ngược các chất trong dạ dày gây ra phiền toái, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống hoặc gây ra các biến chứng. Các triệu chứng trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ em có thể thay đổi tùy thuộc vào độ tuổi.
Áp dụng lối sống lành mạnh để phòng bệnh
GS.TS Đào Văn Phan - nguyên Trưởng bộ môn Dược Lý, Trường ĐH Y Hà Nội cho biết, người mắc bệnh trào ngược dạ dày thực quản nhẹ sẽ được bác sĩ khuyến khích điều chỉnh và áp dụng lối sống lành mạnh như: Bỏ thói quen hút thuốc lá (nếu có), hạn chế đồ ăn dầu mỡ và có tính axit, hạn chế đồ uống có cồn hoặc có gas. Người bệnh nên áp dụng phương pháp chia nhỏ các bữa ăn trong ngày, không ăn quá no và vận động ngay sau ăn. Đặc biệt, trường hợp thuộc nhóm thừa cân, béo phì phải giảm cân khoa học.
Nhiều phương pháp điều trị bệnh lý này như: Hướng dẫn điều chỉnh lối sống kết hợp các loại thuốc ức chế bơm proton, trợ vận động tiêu hóa, thuốc ngăn ngừa và bảo vệ tổn thương thực quản. Ngoài ra, sự phối hợp với các chuyên khoa liên quan (Dinh dưỡng - Tiết chế, Ngoại Tiêu hóa, Tai mũi họng) cũng giúp đưa ra phương án điều trị tối ưu cho người bệnh.
Phương pháp phẫu thuật không được các chuyên gia khuyến khích bởi bệnh trào ngược dạ dày thực quản liên quan nhiều đến cơ chế khác nhau. Người bệnh sẽ được chỉ định phẫu thuật khi điều trị nội khoa không thành công hoặc xuất hiện các biến chứng nặng, cơ vòng thực quản dưới bị tổn thương.
Còn theo BS Uông Thị Thanh Mai - Hội Nội khoa Việt Nam, thông thường, điều trị trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ em kết hợp giữa thuốc điều trị nội khoa và thay đổi chế độ ăn uống, sinh hoạt. Phương pháp phẫu thuật thường không được ưu tiên lựa chọn. Thông thường sau đợt điều trị khoảng 1-3 tháng trẻ cần tái khám định kỳ giảm thiểu nguy cơ tái phát bệnh. Hoặc trẻ có dấu hiệu của bệnh hen suyễn hoặc viêm phổi như ho, thở khò khè, khó thở hay nôn liên tục, nôn ra máu cần đưa trẻ đến ngay cơ sở y tế để thăm khám. Khi khám định kỳ trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ em, các bác sĩ có thể chỉ định một số xét nghiệm, cận lâm sàng để xác định tình trạng và khả năng đáp ứng điều trị đối với trẻ đang điều trị.
Khi trẻ có các dấu hiệu của trào ngược dạ dày thực quản, cần đưa trẻ đến thăm khám bác sĩ chuyên khoa để có phương pháp điều trị phù hợp. Không tự ý mua và sử dụng thuốc cho trẻ. Thay đổi chế độ ăn uống và lối sống có thể giúp trẻ thoát khỏi các triệu chứng của trào ngược dạ dày thực quản.
GS.TS Đào Văn Phan khuyến cáo, bệnh trào ngược dạ dày thực quản có thể xảy ra với bất kỳ ai. Tuy nhiên, một số đối tượng thuộc nhóm yếu tố nguy cơ là người thừa cân hoặc béo phì, uống nhiều rượu bia, ăn nhiều đồ chua, dầu mỡ, ít vận động, nằm ngay sau ăn, người hút thuốc lá, phụ nữ mang thai, đặc biệt trong 3 tháng cuối thai kỳ...