Hậu Covid-19: Nguy hiểm với thai phụ

Thai phụ có nguy cơ nhiễm bệnh và trở nặng cao hơn

TS.BS Nguyễn Thị Sim - Phụ trách Trung tâm Can thiệp bào thai (Bệnh viện Phụ sản Hà Nội) cho biết, các triệu chứng hậu Covid-19 thường xuất hiện từ 4 tuần trở lên sau khi mắc Covid-19. Các triệu chứng dai dẳng có thể biểu hiện ở các hệ cơ quan như não, tim, phổi (tức ngực kéo dài, ho kéo dài, hoạt động gắng sức mệt mỏi), thận, tụy, cơ (đau mỏi cơ, thậm chí có biểu hiện tắc mạch ở chi)... Đó là triệu chứng chung của một người bình thường mắc Covid-19. Tuy nhiên, với một bà bầu, bà mẹ sau sinh, những nguy cơ này tăng gấp nhiều lần, bởi bản thân bà bầu mang thai được coi là người có bệnh nền, mang thai có sức miễn dịch kém hơn và khả năng nhiễm bệnh và trở nặng cao hơn.

Theo BS Sim, các nghiên cứu trên thế giới cho thấy, những biểu hiện, triệu chứng của Covid-19 có thể kéo dài vài tuần hoặc vài tháng sau khi xét nghiệm âm tính. Đối với những bệnh nhân nặng phải nhập viện điều trị, sau khi âm tính và được ra viện, các cuộc tái khám phải được sắp xếp ngay trong 1-2 tuần đầu tiên. Còn những người mắc Covid-19 thể nhẹ mà không rõ triệu chứng, bác sĩ cho rằng vẫn cần phải theo dõi trong 3-4 tuần đầu tiên trở sau khi khỏi bệnh để mình có thể quản lý sức khỏe toàn diện.

Còn theo PGS.TS Trần Danh Cường - Giám đốc Bệnh viện Phụ sản trung ương, khi mắc Covid-19, thai phụ là đối tượng nguy cơ diễn biến nặng cao hơn các đối tượng khác, tuy nhiên ở thời điểm hiện tại hệ thống y tế có sự chuẩn bị, nhiều người đã tiêm vaccine, nên các ca diễn biến nặng cũng đã giảm đi. “Phụ nữ mang thai nhiễm Covid-19 khi diễn biến chuyển nặng nhanh chóng sẽ buộc phải nằm hồi sức, can thiệp thở máy, ecmo… với tỷ lệ cao, thậm chí có thể gây tử vong mẹ, nguy cơ cho thai nhi. Đây là lý do các nhà quản lý, nhà khoa học thấy rằng việc chăm sóc thai kỳ, đề phòng nguy cơ cho phụ nữ mang thai trước đại dịch Covid-19 bằng vaccine là cần thiết”- PGS.TS Trần Danh Cường nói.

Cũng theo Giám đốc Bệnh viện Phụ sản trung ương, tâm lý thai phụ khi bị Covid-19 thường hoang mang, lo lắng Covid-19 không chỉ ảnh hưởng đến bản thân mà đến cả em bé. Song ông cũng khẳng định, các thai phụ F0 đều được theo dõi triệu chứng lâm sàng, tuổi thai, tình trạng thai nhi một cách chủ động để xử trí an toàn, đúng thời điểm nhất. Khi thai phụ mắc Covid-19, em bé trong bụng mẹ hoàn toàn không bị ảnh hưởng bởi virus này. Đến nay, các nghiên cứu trên thế giới đều cho thấy, virus gây bệnh Covid-19 không lây truyền từ mẹ sang con. Đây là virus lây qua giọt bắn bề mặt, qua đường hô hấp chứ không lây qua đường máu, không lây truyền cho em bé khi đang trong bụng mẹ. Đối với những sản phụ khi nhập viện chuyển dạ mới phát hiện mắc Covid-19, thì việc phòng tránh lây bệnh từ mẹ sang con đã được nhân viên y tế lên kế hoạch chăm sóc cho mẹ và bé sao cho an toàn nhất.

Không nên bỏ qua tầm soát hậu Covid-19

Theo PGS.TS Trần Danh Cường, phụ nữ mang thai là đối tượng dễ bị biễn biến nặng khi mắc Covid-19 bởi trong quá trình mang thai, phụ nữ có tình trạng suy giảm miễn dịch nhất định. Cùng quan điểm, TS.BS Nguyễn Thị Sim cho biết: Có những người hậu Covid-19 may mắn không bị làm sao, nhưng cũng có trường hợp thập tử nhất sinh vì các biến chứng đó đã biểu hiện trên toàn thân của người mẹ mà mình không hề phát hiện bởi đã bỏ qua việc tầm soát, xét nghiệm sàng lọc. Có trường hợp trông người mẹ rất khỏe nhưng khi xét nghiệm trong cơ thể đã có tổn thương đa cơ quan sau sinh, người mẹ không thể tự hồi phục, sẽ rơi vào tình huống nguy kịch ngay sau đó. Vì vậy, BS Nguyễn Thị Sim khuyến cáo, các sản phụ sau khi mắc Covid-19 nên đi khám hậu Covid-19 tại các cơ sở chuyên sâu để phát hiện sớm và điều trị kịp thời các biến chứng cho mẹ cũng như cho thai nhi.

Bác sĩ cũng nhấn mạnh, khám hậu Covid-19 không phải đi khám để chữa bệnh, đôi khi chỉ là tầm soát xem mình có ổn định sau khi mắc Covid-19 không. Nếu phát hiện ra nguy cơ mình còn lên kế hoạch theo dõi thai, chăm sóc sức khỏe toàn diện hơn, để quản lý nguy cơ một cách toàn diện nhất và giảm được các rủi ro tốt nhất cho các sản phụ.

Triệu chứng hậu Covid-19 biểu hiện ở cả sức khỏe thể chất và sức khỏe tinh thần. Có người luôn cảm giác lo âu và hoang mang khiến cuộc sống kém chất lượng, có người mất ngủ, rối loạn cơ thể, dẫn tới trầm cảm, rối loạn hành vi... Nhất là với phụ nữ mang thai - đối tượng rất dễ nhạy cảm thì sẽ ảnh hưởng không tốt tới sức khỏe bà mẹ và sự phát triển của thai nhi.

“Các bà bầu cần phải được quan tâm, theo dõi, thậm chí phải có bác sĩ chuyên sâu tầm soát tất cả các yếu tố ở trường hợp phát bệnh, phát bệnh cơ quan nào thì phối hợp với bác sĩ chuyên ngành cơ quan đó để điều trị bệnh. Vì sau khi mắc Covid-19 ngoài xuất hiện bệnh lý cho mẹ còn nhiều nguy cơ cho thai như: Biến chứng tiền sản giật, thai chậm tăng trưởng trong tử cung, suy thai, thai lưu, đẻ non, tử vong sơ sinh”- BS Nguyễn Thị Sim lưu ý.

Với hội chứng hậu Covid-19, PGS.TS Trần Danh Cường cho biết, ở phụ nữ tuổi sinh đẻ đa phần là người trẻ, vì thế, tổn thương phổi không quá nặng nề và sự hồi phục rất tốt. Tuy nhiên, cũng như các bệnh nhân Covid-19 khác, họ có thể bị ảnh hưởng tâm lý, phổi ở giai đoạn hậu Covid-19. Bên cạnh việc tái khám sau sinh, các bác sĩ sẽ khai thác thêm các vấn đề tâm lý, hô hấp của bệnh nhân để trong trường hợp cần thiết có thể mời chuyên gia về tâm lý, hô hấp hỗ trợ.

Đây chính là yếu tố nguy cơ, bởi khi có thai do phải nuôi 1 đứa trẻ trong bụng nên tử cung của thai phụ sẽ to hơn, đẩy cơ hoành lên cao, đẩy dung tích phổi giảm xuống cản trở hô hấp. Vì thế nhu cầu oxy của phụ nữ mang thai cao hơn người bình thường. Vì thế, bên cạnh việc tái khám sau sinh, các bác sĩ sẽ khai thác thêm các vấn đề tâm lý, hô hấp của bệnh nhân để trong trường hợp cần thiết có thể mời chuyên gia về tâm lý, hô hấp hỗ trợ.

THANH MAI