Ngoài Moskva, Nga có những ‘soái hạm’ nào?
Việc “soái hạm” Moskva của Nga bị đắm tại Biển Đen (Hắc Hải) thu hút sự chú ý của dư luận. Nguyên nhân bị đắm của nó vẫn chưa được xác định rõ ràng, cho dù một đoạn video ngắn xuất hiện trên mạng xã hội ngày 18/4 cho thấy nó bị hư hỏng nặng và bốc cháy vài giờ trước khi chìm hẳn.
Soái hạm Moskva là tuần dương hạm mang tên lửa dẫn đường. Chuyên gia về chiến hạm, ông Vincent Groizeleau, người Pháp, nói với tờ Le Point rằng, Moskva vốn vốn là niềm hãnh diện của hải quân Nga.
Trước đây nó có tên là “Slava”- có nghĩa là “Vinh quang”, trong tiếng Nga. Nó là một tàu chiến đồ sộ có trọng tải 12.500 tấn, dài 186 mét. Groizeleau cho rằng nó có thể mang tới 120 hỏa tiễn chống hạm và phòng không, cùng với đại bác, ngư lôi, các giàn phóng rốc-két. Nó cũng rất hiện đại với vô số cảm biến, thiết bị chiến tranh điện tử trong đó có các radar tầm xa để giám sát trên biển và trên không.
Soái hạm Moskva được Hải quân Nga đưa vào hoạt động từ 1982, có nghĩa là nó đã thuộc lớp vũ khí “già nua” và ít hiệu quả, nếu so với các lớp tàu ngầm mà quân đội Nga sau này tập trung đầu tư chế tạo. Tuy nhiên được thiết kế để tấn công hạm đội tàu sân bay đối phương, những chiếc soái hạm của Nga đều được xem là những “pháo đài nổi” trên biển.
Có thể kể tới một số tuần dương hạm nổi bật, trong đó có soái hạm đã “kết thúc sứ mệnh”, có soái hạm vẫn trong phiên chế của Hải quân Nga. Trước hết, đó là soái hạm hạng nặng mang tên Đô đốc Kuznetsov, hạ thủy năm 1985, đi vào vận hành năm 1995, dài 305m, với độ choán nước khoảng 65.000 tấn.
Nó có thể mang tới 40 máy bay chiến đấu, 24 bệ phóng tên lửa phòng không tầm ngắn 3K95, 8 tổ hợp pháo/tên lửa CIWS Kashtan và 6 tổ hợp pháo phòng không AK-630 30mm. Về năng lực tấn công, nó được trang bị 12 quả tên lửa siêu thanh chống hạm P-700 Granit nằm ngay dưới boong tàu.
Tên lửa Granit có thể mang đầu đạn hạt nhân hoặc đầu đạn thường; kèm 2 tổ hợp rocket săn ngầm RBU-12000, tầm hoạt động 12 km.
Tiếp đến là soái hạm mang tên Peter Đại đế được coi là chiến hạm tấn công mạnh nhất thế giới. Con tàu cũng là thế hệ tàu chiến mặt nước hiếm hoi trang bị động cơ hạt nhân, giúp nó hoạt động liên tục trên biển và chỉ phải cập cảng khi thực phẩm hoặc đạn dược cạn kiệt.
Nó dài 252m và độ giãn nước 28.000 tấn. Peter Đại đế được xem là một pháo đài nổi, với mục đích tiêu diệt toàn bộ một hạm đội tàu sân bay đối phương, nên nó được trang bị rất nhiều vũ khí tấn công, nổi bật là 20 ống phóng tên lửa hành trình diệt hạm P-700 Granit, tầm bắn 625 km, mang theo đầu đạn nổ mạnh 750 kg hoặc đầu đạn nhiệt hạch có sức mạnh tương đương 25 quả bom nguyên tử ném xuống Nagasaki.
Bên cạnh các hệ thống đạn săn ngầm, tàu được trang bị tổ hợp phòng không S-300 Fort dành riêng cho Hải quân với 96 quả đạn 48N6E; kèm tổ hợp tên lửa phòng không tầm trung 3K95 mang theo hơn 100 quả đạn.
Một tuần dương hạm khác cũng vô cùng uy lực là Varyag - soái hạm thuộc Hạm đội Thái Bình dương, giúp Nga bảo vệ cửa ngõ phía Đông đất nước.
Tuần dương hạm Varyag thuộc lớp Slava giống tàu Moskva, hạ thủy tháng 7/1983, chính thức phiên chế trong lực lượng Hải quân Liên Xô (cũ) vào ngày 16/10/1989. Nó có lượng giãn nước 9.800 tấn cho tới 12.500 tấn. Tàu dài 186m, rộng 21m, cao 8,4m. Nhờ 2 động cơ turbin khí có công suất 130.000 mã lực, con tàu có khả năng di chuyển ở vận tốc 32 hải lý/ giờ, bán kính hoạt động hơn 13.000km.
Varyag được trang bị 16 tên lửa chống hạm P-1000 Vulkan trong 8 cụm ống phóng đặt song song hai bên thành tàu. Nó cũng được trang bị 64 tên lửa đối không tầm xa S-300 Fort trong 8 bệ phóng phía sau, kèm 4 tổ hợp phòng không tầm ngắn Osa-M.
Cuối cùng, không thể không nói tới soái hạm thuộc Hạm đội Baltic. Sovremenny được khởi đóng năm 1981, đi vào hoạt động chính thức năm 1992. Tàu có chiều dài 156m. Vũ khí chính của tàu là 8 tên lửa diệt hạm P-270 “Moskit”, có khả năng mang đầu đạn thông thường 300kg hoặc đầu đạn hạt nhân.
Sovremenny được trang bị 2 dàn phóng ngư lôi cỡ 533mm và 6 ống phóng tên lửa chống ngầm RBU-1000.
Bên cạnh đó là khả năng săn ngầm ưu việt nhờ sự hỗ trợ mạnh mẽ của trực thăng Kamov KA-27 với tầm hoạt động lên đến 200km và dễ dàng phát hiện những chiếc tàu ngầm ẩn mình dưới lòng biển.