Độc đáo làng làm chuồn chuồn tre

Phạm Sỹ• 05/05/2022 11:00

Với bàn tay khéo léo, tỉ mỉ của người nghệ nhân, những con chuồn chuồn được làm từ cây tre ở xã Thạch Xá (huyện Thạch Thất, Hà Nội) đã ra đời, bay đi khắp mọi miền tổ quốc, có mặt ở một số nước châu Âu.

Xã Thạch Xá, huyện Thạch Thất (Hà Nội) là nơi nổi tiếng với sản phẩm chuồn chuồn tre. Để có được một con chuồn chuồn tre ra đời phải trải qua nhiều công đoạn.

Một công việc thoáng nghe tưởng nhẹ nhàng nhưng lại đòi hỏi sự công phu, vất vả.

Công đoạn lắp ghép các bộ phận để hình thành một con chuồn chuồn.

Ban đầu sản phẩm chuồn chuồn tre còn đơn điệu, tre chủ yếu lấy ở quanh làng. Sau này trước thách thức của các đồ chơi hiện đại, người dân đã mạnh dạn cải tiến mẫu mã, nhập tre từ các tỉnh (Hòa Bình, Hà Giang), dùng sơn dầu để tô và kết hợp với viền nhũ khiến cho sản phẩm ngày càng bắt mắt.

Để làm ra một sản phẩm chuồn chuồn tre phải trải qua nhiều công đoạn, đòi hỏi sự tỉ mỉ của người thợ.

Những con chuồn chuồn được làm ra ở Thạch Xá có những màu sắc, kích thước khác nhau. Hoa văn, họa tiết được những người thợ sáng tạo luôn có sự hấp dẫn riêng. Có cảm giác như những con chuồn chuồn với đủ màu sắc sặc sỡ đang đậu trên cành cây và có thể cất cánh bay cao bất cứ lúc nào.

Gần 20 năm gắn bó với nghề, nghệ nhân Đỗ Văn Liên (56 tuổi) chia sẻ: “Trước kia, chuồn chuồn tre là mặt hàng lưu niệm được khách thập phương ưa chuộng khi đến thăm quan tại chùa Tây Phương. Vì gia đình cũng từng làm nghề mây tre đan nên tôi và vợ đã quyết định đi học hỏi để về làm nghề và phát triển cho tới nay”.

Chuồn chuồn tre Thạch Xá có thể đứng thăng bằng trên những chiếc mỏ nhọn. Nguyên lý cân bằng, dựa trên 3 điểm là mỏ, cánh và đuôi. 3 điểm này phải bằng nhau, và trọng lượng của nó phải rơi vào giữa. Tâm được nối giữa ba điểm này của con chuồn chuồn phải tính toán làm sao để điểm đó nằm trên đúng cái mỏ của con chuồn chuồn.
Những con chuồn chuồn sau khi được tắm sơn sẽ đem phơi khô.
Hiện nay, những nghệ nhân nơi đây còn tạo ra nhiều sản phẩm từ những cây tre như con chim, con bướm… thêm đa dạng trong các sản phẩm.
Được trực tiếp xem những nghệ nhân ở Thạch Xá làm ra con chuồn chuồn bằng tre, mới có thể thấy được phần nào sự kiên trì, tỉ mỉ và sự vất vả của những người nghệ nhân khi tạo ra một tác phẩm nghệ thuật.
Những con chuồn chuồn được hoàn thiện chuẩn bị giao cho khách hàng.
Những con chuồn chuồn tre ở Thạch Xá bay đi khắp muôn nơi, đến cả các nước lớn, góp phần quảng bá vẻ đẹp văn hóa Việt Nam.

Theo những nghệ nhân nơi đây, trước khi có sự xuất hiện của dịch Covid-19, khách du lịch ghé thăm và trực tiếp trải nghiệm vào những công đoạn làm ra chuồn chuồn rất nhiều. Cũng chính điều đó đã giúp cho chuồn chuồn tre và những sản phẩm khác làm từ tre có cơ hội được bay xa, phát triển ở một số thị trường nước ngoài như Mỹ, Nhật Bản, Áo…

Khi dịch Covid-19 được đẩy lùi, với sự trở lại mạnh mẽ của du lịch, những cánh chuồn chuồn nơi đây đang được kỳ vọng sẽ trở lại thời kỳ hưng thịnh như xưa. Những cánh bướm, chuồn chuồn tre sẽ bay cao, bay xa. Thạch Xá sẽ lại là mảnh đất làng nghề thu hút du khách ghé thăm.

Phạm Sỹ