Hạt mịn PM 2.5 làm giảm tuổi thọ cao gấp 6 lần so với HIV/AIDS

Theo phóng viên TTXVN tại Washington, một báo cáo mới cho thấy ô nhiễm không khí dạng hạt đang làm giảm 2,2 năm tuổi thọ trên toàn cầu so với một thế giới giả định đáp ứng các hướng dẫn y tế quốc tế.

Cơ quan Môi trường Châu Âu (EEA) ngày 15/11 cho biết các ca tử vong sớm do ô nhiễm bụi mịn PM 2.5 (có đường kính dưới 2,5 micromet) đã giảm 10%/năm trên khắp châu Âu, nhưng "kẻ giết người vô hình" này vẫn gây ra 307.000 ca tử vong sớm mỗi năm.

Theo báo cáo về Chỉ số chất lượng không khí cuộc sống năm 2022 của Đại học Chicago (Mỹ), tiếp xúc trên toàn thế giới với dạng hạt mịn - PM 2.5, hoặc các hạt có đường kính 2,5 micromet hoặc nhỏ hơn - có tác động ngang với việc hút thuốc, hoặc hơn ba lần so với việc sử dụng rượu và nước không an toàn.

Các nhà nghiên cứu quan sát thấy ảnh hưởng tuổi thọ của loại ô nhiễm này gấp 6 lần so với HIV/AIDS và 89 lần so với xung đột và khủng bố. Chuyên gia Michael Greenstone, người đồng sáng tạo chỉ số và là giáo sư kinh tế tại Viện Chính sách Năng lượng Chicago, cho rằng vấn đề trên sẽ là một tình huống khẩn cấp toàn cầu.

Hạt PM 2.5 gây ra mối đe dọa đến mức Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) gần đây đã giảm tiêu chuẩn phơi nhiễm mà tổ chức này cho là an toàn từ 10 microgam/m3 xuống còn 5 microgam/m3. Các nhà nghiên cứu nhấn mạnh rằng mặc dù các nền kinh tế đã phải chịu những đình trệ đáng kể trong năm đầu tiên của đại dịch COVID-19, nhưng ô nhiễm PM 2,5 trung bình hầu như không thay đổi so với năm trước.

Trong khi đó, các bằng chứng ngày càng tăng về việc ngay cả mức độ ô nhiễm không khí thấp cũng có thể gây hại cho sức khỏe con người. Theo báo cáo, những lý do này đã khiến WHO phải thay đổi hướng dẫn của mình, đưa khoảng 97,3% dân số toàn cầu vào vùng không an toàn.

Các nhà nghiên cứu nhận thấy tác động tồi tệ nhất của việc phơi nhiễm PM 2.5 có thể thấy ở khu vực Nam Á, nơi chiếm hơn một nửa gánh nặng ô nhiễm trên toàn thế giới. Cư dân khu vực này dự kiến sẽ mất trung bình khoảng 5 năm tuổi thọ nếu các quốc gia duy trì mức độ ô nhiễm cao như hiện nay. Theo nghiên cứu, kể từ năm 2013, khoảng 44% lượng ô nhiễm gia tăng toàn cầu đến từ Ấn Độ.

Các nhà nghiên cứu cũng nhận thấy rằng, giống như khu vực Nam Á, có tới 99,9% Đông Nam Á đang trải qua mức độ ô nhiễm không an toàn - với tỷ lệ gia tăng trong một năm lên tới 25% ở một số khu vực. Theo nghiên cứu, cư dân sinh sống tại các thành phố lớn của khu vực này dự kiến sẽ mất trung bình từ 3-4 năm tuổi thọ. Hơn 97% khu vực Trung và Tây Phi bị coi là không an toàn theo hướng dẫn gần đây của WHO, với các nhà nghiên cứu xác định rằng những cư dân ở những khu vực ô nhiễm nhất có thể mất tới 5 năm tuổi thọ.

Theo nghiên cứu, nếu Trung Quốc bắt đầu đáp ứng hướng dẫn của WHO, người dân nước này có thể tăng thêm 2,6 năm tuổi thọ trung bình. Trung Quốc đã đạt được tiến bộ đáng kể, với mức độ ô nhiễm dạng hạt giảm gần 40% từ năm 2013 đến năm 2020 và khoảng 9% chỉ từ năm 2019 đến năm 2020.

Mặc dù các biện pháp mạnh mẽ đã giúp giảm ô nhiễm dạng hạt ở cả Mỹ và Châu Âu, nhưng khoảng 92,8% trong số các biện pháp trước đây và 95,5% sau này không đáp ứng được hướng dẫn mới của WHO. Tại Mỹ, mức ô nhiễm hạt trung bình cao hơn một chút so với hướng dẫn của WHO, cụ thể là 7,1 microgam/m3 so với 5 microgram/m3 trong khi ở châu Âu là 11,2 microgam/m3.

Bằng cách đáp ứng hướng dẫn sửa đổi của WHO, tuổi thọ của người Mỹ sẽ cải thiện trung bình 2,5 tháng, trong khi tuổi thọ của người châu Âu sẽ cải thiện thêm 7,3 tháng. Theo chuyên gia Christa Hasenkopf, việc tích hợp các hướng dẫn mới vào Chỉ số Chất lượng không khí cuộc sống sẽ cung cấp nhận thức rõ hơn về chi phí thực sự mà toàn cầu phải trả để hít thở không khí ô nhiễm.