Suy giảm rạn san hô ở Hòn Mun: Đâu là nguyên nhân?
Tỉnh Khánh Hòa vừa có kết luận chính thức về nguyên nhân dẫn đến việc suy giảm rạn san hô tại khu bảo tồn biển Hòn Mun, Vịnh Nha Trang.
Vịnh Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa, là một trong những vịnh đẹp nhất thế giới. Ở đây, có quần thể sinh thái biển đa dạng, phong phú từ san hô, thảm cỏ biển, cho tới rừng ngập mặn, vùng đáy mềm hoặc vách đá, trong đó có hệ sinh thái rạn san hô ở Hòn Mun được công nhận là phong phú.
Tuy nhiên, trước sự biến đổi khí hậu, sức ép phát triển kinh tế, du lịch, hệ sinh thái tự nhiên nơi đây đang ngày càng suy giảm nghiêm trọng
Đặc biệt, sau khi có phản ánh của các cơ quan báo chí và người dân, về việc tại khu vực Hòn Mun, Vịnh Nha Trang, có nhiều khu san hô chết hàng loạt, ngày 20/6, tỉnh Khánh Hòa đã có buổi làm việc với các nhà khoa học đầu ngành của Hiệp hội Nuôi biển Việt Nam, Viện Hải dương học, Viện nghiên cứu nuôi trồng Thủy sản, Đại học Nha Trang cùng các lãnh đạo sở, ban, ngành…để tìm hiểu nguyên nhân cũng như các biện pháp khắc phục.
Sau nhiều cuộc tranh luận, nguyên nhân chính được các nhà khoa học chỉ ra, việc suy giảm phần lớn rạn san hô tại khu bảo tồn biển Hòn Mun là một quá trình chịu tác động tích lũy từ nhiều năm, gồm cả nguyên nhân khách quan và chủ quan. Trong đó, nguyên nhân khách quan là do tác động của biến đổi khí hậu, ảnh hưởng của cơn bão Damrey năm 2017 và cơn bão số 9 năm 2021. Nguyên nhân chủ quan là do công tác quản lý nhà nước, sự phối hợp giữa các sở, ngành, địa phương liên quan, hoạt động của Ban quản lý Vịnh Nha Trang còn nhiều bất cập, hạn chế, thiếu sót; nhiều hoạt động của con người tác động lên hệ sinh thái biển Vịnh Nha Trang nói chung và rạn san hô tại khu bảo tồn biển Hòn Mun nói riêng vẫn chưa được xử lý kịp thời (khai thác thủy sản trái phép, nạo vét, xây dựng các công trình ven biển không đúng quy định, xả thải từ các hoạt động du lịch,…).
Vịnh Nha Trang là một trong 16 khu bảo tồn biển quốc gia và cũng là khu bảo tồn biển đầu tiên của Việt Nam. Do đó, việc bảo tồn, giữ gìn và phục hồi hệ sinh thái biển đa dạng tại Vịnh, trong đó có rạn san hô tại khu bảo tồn biển Hòn Mun là một trong những nhiệm vụ quan trọng, vừa cấp thiết, vừa lâu dài của tỉnh Khánh Hòa nói chung và thành phố Nha Trang nói riêng.
Do vậy, Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa Nguyễn Tấn Tuân đã chỉ đạo thành phố Nha Trang tạm dừng hoạt động du lịch lặn biển tại các khu vực dễ làm tổn hại rạn san hô trong khu vực vùng Vịnh Nha Trang, đặc biệt là tại khu vực Hòn Mun. Đồng thời, khoanh vùng bảo vệ các khu vực nhạy cảm, đang có dấu hiệu phục hồi các hệ sinh thái của Vịnh Nha Trang. Chỉ đạo các sở, ngành liên quan phối hợp chặt chẽ với Ban quản lý Vịnh Nha Trang trong hoạt động giám sát, quản lý; tăng cường hiệu quả hoạt động của đội kiểm tra liên ngành trong công tác tuần tra, bảo vệ nghiêm ngặt khu vực bảo tồn Hòn Mun, kịp thời phát hiện và xử lý các hành vi vi phạm pháp luật, hủy hoại môi trường tại khu vực này.
Trước đó, theo kết quả khảo sát, không chỉ có san hô tại Hòn Mun mà ở các đảo khác trong vịnh Nha Trang đều có san hô bị hư hại rất nhiều, suy giảm 70 - 80% so với kết quả khảo sát từ năm 2015. San hô ở vịnh Nha Trang bị hư hại theo hai dạng chính là bị tẩy trắng (vào năm 2019) và bị gãy đổ. Tình trạng đó đã diễn ra từ cách đây khoảng hơn 4 năm.
Theo tiến sĩ Nguyễn Tác An - nguyên Viện trưởng Viện Hải dương học tại Nha Trang, san hô chết, san hô bị hư hại là một trong những biểu hiện của sự suy thoái về môi trường biển, gây ra nhiều tác hại.
Những ngày qua, trên mạng xã hội xuất hiện nhiều hình ảnh do người dân đăng tải về các rạn san hô bị hư hại ở quanh đảo Hòn Mun - vùng lõi Khu bảo tồn biển vịnh Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa. Các nhà quản lý, chuyên môn, người dân địa phương và khách du lịch yêu thích khám phá biển cũng đã có nhiều ý kiến về việc này.