Truyền thông chính sách là phương thức quan trọng chống 'lợi ích nhóm'

Phó Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam Ngô Sách Thực, Phó Chủ tịch Hội đồng Phối hợp phổ biến, giáo dục pháp luật Trung ương; Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tịnh, Phó Chủ tịch Hội đồng Phối hợp phổ biến, giáo dục pháp luật Trung ương chủ trì hội nghị.

Có cơ chế để người dân tham gia vào các hoạt động phản biện xã hội

Tại Hội nghị, sau khi nghe giới thiệu nội dung cơ bản của Quyết định số 407/QĐ-TTg và Đề án “Tổ chức chức truyền thông chính sách có tác động lớn đến xã hội trong quá trình xây dựng văn bản quy phạm pháp luật giai đoạn 2022-2027”, các diễn giả đã trình bày tham luận, thảo luận, góp ý, đề xuất giải pháp triển khai thực hiện có hiệu quả đề án này.

Qua thảo luận các ý kiến đại biểu đề nghị các cơ quan chủ trì soạn thảo văn bản quy phạm pháp luật cần kịp thời xây dựng Kế hoạch tổ chức truyền thông dự thảo chính sách hằng năm, các tài liệu truyền thông để cung cấp thông tin cho các cơ quan thông tin, báo chí với phương châm truyền thông phải đi trước một bước để thống nhất nhận thức, tạo sự đồng thuận xã hội.

Các ý kiến cũng đề xuất, trong quá trình thực hiện, cơ quan chủ trì soạn thảo văn bản quy phạm pháp luật cần tổ chức tiếp nhận, xử lý thông tin góp ý, phản hồi, phản biện xã hội của các cơ quan, tổ chức, người dân, doanh nghiệp về dự thảo chính sách để kịp thời sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện dự thảo văn bản quy phạm pháp luật; đồng thời cần có hình thức phù hợp để công khai nội dung tiếp thu, giải trình.

Phát biểu tai Hội nghị, Phó Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam Ngô Sách Thực đánh giá cao quyết tâm của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ nhiệm kỳ này đã rất quan tâm đến công tác hoàn thiện thể chế chính sách, pháp luật, có nhiều chỉ đạo, đặc biệt là Chỉ thị 407 về tổ chức truyền thông chính sách trong xây dựng văn bản qui phạm pháp luật.

Đây là nội dung rất quan trọng, nếu tổ chức tốt truyền thông chính sách có tác động lớn đến xã hội là phương thức quan trọng chống “lợi ích nhóm” trong xây dựng pháp luật, tạo đồng thuận xã hội.

Theo Phó Chủ tịch Ngô Sách Thực, trong quá trình thực hiện quyền, trách nhiệm góp ý, phản biện xã hội MTTQ Việt Nam luôn chú trọng công tác truyền thông chính sách, đặc biệt những chính sách lớn có tác động lớn đến xã hội tạo sự đồng thuận của cơ quan, tổ chức và người dân ngay từ khâu soạn thảo.

Thông qua hoạt động góp ý, phản biện xã hội góp phần thông tin nhanh chóng, kịp thời, từ sớm, từ xa nội dung chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước đến với quần chúng nhân dân.

Trong thời gian tới, Phó Chủ tịch Ngô Sách Thực nêu rõ, MTTQ các cấp coi trọng việc tham gia xây dựng chính sách, pháp luật, coi đây là một kênh quan trọng thể hiện ý chí, nguyện vọng của nhân dân, là phương thức để Mặt trận thực hiện vai trò đại diện.

Về các giải pháp nâng cao chất lượng hiệu quả góp ý, phản biện xã hội góp phần truyền thông chính sách, Phó Chủ tịch Ngô Sách Thực cho biết, MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội đổi mới nội dung, phương thức hoạt động góp ý, phản biện xã hội với nhiều hình thức phong phú; công khai kết quả góp ý, kết quả phản biện xã hội của MTTQ Việt Nam.

Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động góp ý, phản biện xã hội của MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội.

Cùng với đó, MTTQ Việt Nam và các tổ chức thành viên cần phối hợp chặt chẽ lắng nghe ý kiến phản ánh, góp ý của nhân dân, của hội viên, đoàn viên đối với các văn bản quy phạm pháp luật; có sự phối hợp chặt chẽ thường xuyên hơn nữa giữa các cơ quan báo chí, truyền thông với MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội, các tổ chức thành viên tạo sức mạnh tổng hợp tham gia vào hiệu quả hoạt động góp ý, phản biện xã hội.

Phó Chủ tịch Ngô Sách Thực cũng nhấn mạnh tới việc cần tiếp tục hoàn thiện cơ chế phản biện xã hội dân chủ, khách quan trong công tác lập pháp nói chung và xây dựng văn bản quy phạm pháp luật nói riêng.

Đề cao vai trò góp ý kiến và phản biện xã hội của MTTQ Việt Nam và các tổ chức thành viên đối với dự thảo văn bản quy phạm pháp luật có nội dung liên quan đến quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân; chính sách về dân tộc, tôn giáo; người có công với cách mạng, gia đình chính sách, hộ nghèo, đồng bào dân tộc thiểu số …có cơ chế để người dân tham gia vào các hoạt động phản biện xã hội.

Khắc phục việc lấy ý kiến hình thức

Về các đề xuất, kiến nghị, Phó Chủ tịch Ngô Sách Thực cho rằng cần xây dựng cơ chế cụ thể để việc lấy ý kiến tham gia xây dựng chính sách, pháp luật của MTTQ Việt Nam thực sự có hiệu quả với những hình thức và phương pháp thực hiện khoa học; phạm vi và hình thức tham gia tương xứng và phù hợp với vai trò, chức năng, nhiệm vụ của MTTQ Việt Nam, các tổ chức thành viên và các tổ chức xã hội khác.

Việc sửa đổi Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật và các quy định xác định trách nhiệm đến cùng của cơ quan tham mưu, đề xuất chính sách, trình dự án luật, trong đó rõ trách nhiệm của người đứng đầu; khắc phục những lỗ hổng trong kiểm soát chính sách, chống lợi ích nhóm trong xây dựng chính sách, pháp luật.

Phó Chủ tịch Ngô Sách Thực cũng kiến nghị sửa đổi luật đất đai, đấu thầu, một số bất cập của cơ chế đầu tư BT, BOT, những quy định sơ hở dẫn đến thao túng lũng đoạn thị trường, tham nhũng, lãng phí, là nguyên nhân phát sinh khiếu nại, tố cáo. Tham gia hoàn thiện chính sách, pháp luật về kiểm soát tài sản, thu nhập, không dùng tiền mặt, thực hiện chính phủ số, kinh tế số, xã hội số.

Cùng với đó cần đề ra các giải pháp và tổ chức thực hiện nghiêm túc đánh giá tác động của chính sách một cách thực chất trong công tác xây dựng pháp luật. Đặc biệt là phải công khai lấy ý kiến rộng rãi của nhiều đối tượng khác nhau trong xã hội, nhất là đối tượng liên quan trực tiếp, chịu tác động trực tiếp của văn bản, có như vậy, văn bản quy phạm pháp luật được ban hành mới có tính khả thi cao.

”Cần phải công bố công khai quá trình hoạch định chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước để nhân dân, các tổ chức có liên quan có điều kiện trao đổi, bàn bạc, tham gia ý kiến ngay từ đầu vào quá trình hoạch định các chủ trương, chính sách, xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật. Các chính sách lớn liên quan đến số đông người dân, đến hội viên, đoàn viên có ý kiến trái chiều phải có ý kiến tham gia của Mặt trận, các đoàn thể liên quan” - Phó Chủ tịch Ngô Sách Thực đề xuất.

Cũng theo Phó Chủ tịch Ngô Sách Thực, Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật cần được hướng dẫn rõ các hình thức, thời gian, cách tổng hợp lấy ý kiến nhân dân, các nhà khoa học, các chuyên gia về dự thảo văn bản quy phạm pháp luật, cũng như giá trị pháp lý của mỗi loại; làm rõ thời điểm cần tiến hành lấy ý kiến, phạm vi lấy ý kiến, nội dung lấy ý kiến; bổ sung quy định về trách nhiệm giải trình, tiếp thu ý kiến đóng góp của MTTQ Việt Nam đối với các văn bản quy phạm pháp luật.

Ngoài ra, quy định cụ thể về thời gian tổ chức lấy ý kiến hợp lý để bảo đảm chất lượng cho việc đóng góp ý kiến về các dự thảo văn bản quy phạm pháp luật. Nội dung lấy ý kiến của MTTQ Việt Nam và các đoàn thể không trùng với lấy ý kiến của đối tượng chịu sự tác động của văn bản luật.

Phó Chủ tịch Ngô Sách Thực đề nghị Chính phủ, các cơ quan chủ trì soạn thảo văn bản pháp luật thực hiện nghiêm công khai các dự thảo các văn bản luật trên cổng thông tin điện tử; mở hộp thư điện tử để tiếp nhận các ý kiến góp ý của công dân; có hình thức chia sẻ, trao đổi, phản hồi các ý kiến của công dân, của báo chí, các chuyên gia, nhà khoa học qua kênh thông tin điện tử; tránh việc chỉ đăng nguyên văn sẽ rất ít có ý kiến phản hồi; có biện pháp cụ thể khắc phục việc lấy ý kiến hình thức.

Vũ Mạnh