Tiêm thuốc giảm đau khớp: Con dao hai lưỡi
Thông tin từ Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, vừa qua, khoa Phẫu thuật Chấn thương Chi trên và Vi phẫu của bệnh viện này đã tiếp nhận nhiều trường hợp người bệnh bị biến chứng bàn tay, cổ tay do sử dụng tiêm thuốc giảm đau trong điều trị đau khớp.
Trung ương Quân đội 108. ẢNh: BVCC
Nguy cơ nhiễm khuẩn, hoại tử cao
Bệnh nhân Vương Văn T. (sinh năm 1954, Quảng Ninh) nhập viện trong tình trạng viêm mủ bao hoạt dịch quay, viêm hoại tử gân duỗi vùng cẳng bàn tay tháng thứ 2 sau tiêm Corticoid khớp và bao gân. Bác sĩ chẩn đoán bệnh nhân bị nhiễm trùng nặng, khớp sưng to, nóng đỏ, đau nhức... do tiêm vào khớp.
Theo bệnh nhân T., cách nay 2 năm, ông bị đau khớp nên đã đến phòng khám tư để chữa trị. Sau 2 lần tiêm trực tiếp vào khớp, cơn đau đỡ hẳn, song đến mũi tiêm thứ ba, ông không thể đi lại được vì khớp chân sưng phù.
Một trường hợp khác, người bệnh Đỗ Văn P. (sinh năm1982, Nam Định) bị nhiễm trùng bàn tay phải trước khi nhập viện 108 để điều trị. Theo lời kể của anh P., cách đây 10 tháng anh bị tai nạn lao động, bị đau nhiều ở chỗ nên đi tiêm thuốc giảm đau, sau tiêm xuất hiện vết loét chỗ tiêm và chảy dịch vàng.
Viêm khớp là triệu chứng có các biểu hiện sưng, nóng, đỏ, đau tại các khớp. Bệnh thường gặp ở tuổi bắt đầu của sự lão hóa, nhưng cũng có thể xảy ra ở lứa tuổi thanh thiếu niên.
Tuy nhiên, PGS.TS Nguyễn Ngọc Châu (khoa Nội - Cơ Xương khớp, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108) chia sẻ thực trạng, hiện nay nhiều người coi việc tiêm trực tiếp vào khớp như biện pháp chữa đau khớp đặc biệt hiệu quả và ít tốn kém. Song, không ít trường hợp chỉ đến mũi tiêm thứ hai đã bị biến chứng nhiễm trùng, teo cơ, cứng khớp, mất chức năng vận động.
Theo các chuyên gia y tế, việc tiêm corticoid vào khớp chỉ làm giảm bớt các phản ứng giảm viêm, từ đó giảm đau. Thuốc không có tác dụng điều trị dứt điểm viêm khớp mà tình trạng viêm vẫn có thể tái phát. Nhưng nếu được chỉ định đúng, kỹ thuật tiêm tốt thì tiêm corticoid có thể giúp giảm viêm, giảm đau trong thời gian dài từ vài tháng đến hàng năm.
Tuy nhiên nếu chỉ định không đúng, tiêm sai kỹ thuật thì tiêm corticoid có thể gây biến chứng rất nặng nề, đó là gây viêm sưng đau nhiều hơn, nhiễm khuẩn vùng tiêm, hoại tử…
“Thực tế điều trị cho thấy, ngày càng có nhiều bệnh nhân nhập viện do biến chứng nhiễm trùng khớp, teo cơ, cứng khớp..., chỉ vì lạm dụng tiêm thuốc vào khớp, nhất là corticoid” - PGS.TS Nguyễn Ngọc Châu lý giải, đồng thời cho rằng có nhiều phương pháp điều trị bệnh lý khớp.
Biện pháp tiêm corticoid vào khớp là một trong số biện pháp cho tác dụng giảm đau nhanh và có thể phát huy tác dụng vài tuần tới vài tháng. Tuy vậy, đây chỉ là một biện pháp điều trị trong cả liệu trình điều trị cho một số bệnh lý xương khớp. Chính vì vậy, phương pháp này bắt buộc phải được chỉ định của bác sĩ chuyên khoa có kiến thức và tay nghề.
Thực tế, có không ít trường hợp lạm dụng việc tiêm vào khớp để trị bệnh đã và đang bị các biến chứng không hồi phục như: teo cơ, loãng xương, suy tuyến thượng thận, mất chức năng vận động, tàn phế...
Phải có chỉ định của bác sĩ
PGS. TS. Nguyễn Ngọc Châu cảnh báo, nhiều bệnh nhân thấy tác dụng giảm đau nhanh của việc tiêm vào khớp nên dễ dãi chấp nhận thủ thuật này đã gây ra nhiều hậu quả xấu. Vì vậy, bệnh nhân cần khám tại các cơ sở y tế chuyên khoa được phép, để có được chẩn đoán, điều trị đúng và đặc biệt là chỉ định tiêm đúng, quá trình tiêm khớp phải đảm bảo vô khuẩn tốt. Đặc biệt, hết sức tránh lạm dụng tiêm corticoid tại khớp để điều trị đau (không được tùy tiện đau đâu tiêm đấy, hoặc cứ đau là tiêm…).
Corticoid (hay corticosteroid) là nhóm hoạt chất có tác dụng kháng viêm mạnh, chống dị ứng, ức chế miễn dịch, thường được sử dụng để điều trị cho nhiều bệnh lý khác nhau, từ các bệnh về da như kích ứng do côn trùng đốt, eczema, chàm, vẩy nến…, các bệnh như viêm khớp, viêm phổi, các bệnh tự miễn như dị ứng, lupus ban đỏ hệ thống.
BS Đỗ Gia Nam, Bệnh viện Nội tiết Trung ương cho hay, các thuốc corticoid được coi là "con dao hai lưỡi".
Corticoid sử dụng đúng chỉ định, liều lượng vừa phải trong thời gian nhất định có thể điều trị hiệu quả một số bệnh lý nguy hiểm như hen phế quản, sốc phản vệ, lupus ban đỏ hệ thống, viêm khớp dạng thấp... và không gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới cơ thể. Tuy nhiên, nếu lạm dụng thì tác hại để lại vô cùng lớn.
Theo các chuyên gia, corticoid là thuốc thông dụng nhưng khi sử dụng phải có sự kiểm soát của bác sĩ. Dùng corticoid trong thời gian dài sẽ có nguy cơ teo tuyến thượng thận do tuyến này quen với tình trạng có thuốc trong cơ thể sẽ ngừng hoạt động, không còn duy trì chức năng bài tiết hormone bình thường nữa.