Đền Cửa Ông vào hội
Từ ngày 27 đến 30/8, tại Di tích lịch sử quốc gia đặc biệt đền Cửa Ông (TP Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh) sẽ diễn ra Lễ hội đền Cửa Ông để tưởng nhớ công đức, cuộc đời và sự nghiệp của Đức Ông Hưng Nhượng vương Trần Quốc Tảng và nhiều tướng lĩnh nhà Trần có công đánh giặc, trấn ải vùng Đông Bắc.
Ban tổ chức cho biết, lễ hội sẽ là dịp giới thiệu và quảng bá các giá trị tiêu biểu, độc đáo của Di tích quốc gia đặc biệt đền Cửa Ông, Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia và thực hiện kế hoạch mở cửa, phục hồi thu hút khách du lịch năm 2022. Đây cũng là dịp để giới thiệu tiềm năng, thế mạnh, vùng đất, con người Cẩm Phả nơi “hội tụ văn hóa thợ mỏ, lan tỏa tình người vùng than” với bạn bè trong nước và quốc tế.
Theo truyền thống, Lễ hội đền Cửa Ông được tổ chức hàng năm vào ngày 3 đến 4/2 và ngày 3 đến 4/8 (âm lịch). Chủ thần đền là Hưng Nhượng vương Trần Quốc Tảng và các nhân thần là những dũng tướng tài ba thao lược thời nhà Trần. Các hoạt động của Lễ hội đền Cửa Ông nhằm tái hiện lịch sử, công lao to lớn của các bậc tiên hiền, những người có công với dân, với nước; là dịp để mỗi người thể hiện đạo lý “Uống nước nhớ nguồn” và cầu mong cho dân giàu, nước mạnh, xã hội văn minh, gia đình hạnh phúc; khơi dậy lòng tự hào dân tộc, lòng nhân ái và trách nhiệm công dân với quê hương, đất nước.
Lễ hội năm nay được tổ chức phần Lễ và Hội. Phần Lễ sẽ gồm lễ xin mở hội đền vào ngày 27/8 tại Đền Thượng. Ngày 28/8 diễn ra lễ dâng hương xin rước Đức Ông vi hành tại Đền Thượng. Lễ hội chính là lễ rước kiệu Đức Ông và các nhân thần vi hành khu an ngự. Phần Hội sẽ có chương trình nghệ thuật với chủ đề “Về miền đất thiêng” do Học viện Âm nhạc quốc gia Việt Nam và các nghệ sĩ vùng mỏ biểu diễn từ 20 giờ ngày 28/8, các trò chơi dân gian diễn ra đến 29/8. Lễ rã hội diễn ra vào ngày 30/8 tại Đền thượng.
Hưng Nhượng vương Trần Quốc Tảng (1252 - 1313) là con trai thứ ba của Hưng Đạo đại vương Trần Quốc Tuấn và Thiên Thành công chúa. Ông đã cùng cha chỉ huy quân dân đánh quân Nguyên Mông xâm lược. Việc ông từng trấn giữ khu vực Quảng Ninh (ngày nay), được chép trong “Trần triều hiển thánh Chính kinh tập biên”, do đền Ngọc Sơn Hà Nội khắc in năm 1900, hiện lưu trữ tại Viện Nghiên cứu Hán Nôm Hà Nội.
Sử sách ghi lại, ngay từ thiếu thời, Quốc Tảng đã chịu khó văn ôn võ luyện. Ông trở thành tướng lĩnh quân sự xuất sắc thời Trần. Ông được phong vương, tiết độ sứ. Theo tục lệ nhà Trần thì con trưởng của Vương mới được phong Vương, các con thứ chỉ được phong hầu. Quốc Tảng là con thứ mà vẫn được phong Vương chứng tỏ công lao của ông phải hiển hách nên mới được đặc cách như vậy.
Ông từng ra vùng Hải Ninh, nay thuộc Quảng Ninh mà lập ấp, dưỡng dân. Công lao của ông tại đây rất lớn. Vì thế nhân dân đã dựng đền thờ ông tại đền Cửa Ông (Cẩm Phả ngày nay). Nhiều vùng quê khác như Hải Dương, Ninh Bình… cũng có đền thờ Hưng Nhượng vương Trần Quốc Tảng để quanh năm hương khói.