Việt Nam nỗ lực gỡ thẻ vàng IUU

Theo dự kiến, EC sẽ kiểm tra nhiều hơn tại địa phương, đặc biệt là tại các cảng cá. Ông Hùng cho biết, những năm vừa qua, do dịch Covid-19 nên EC không sang Việt Nam kiểm tra trực tiếp nhưng Tổng cục Thủy sản thường xuyên trao đổi với EC qua trực tuyến, email… về việc khắc phục thẻ vàng.

Đáng chú ý, qua họp trực tuyến mới đây với EC về chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không khai báo và không theo quy định (IUU), gỡ thẻ vàng, phía EC tiếp tục khẳng định Việt Nam rất nỗ lực, đặc biệt có sự quan tâm chỉ đạo rất cụ thể từ Ban Bí thư, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và các bộ, ngành.

Trong 4 nhóm khuyến nghị của EC, về pháp lý, phía EC đánh giá rất cao những chuyển biến của Việt Nam. Đáng chú ý, với nhóm truy xuất nguồn gốc, thời gian qua hàng hóa xuất khẩu sang thị trường EU có mức độ sai sót, mức độ trả lại rất ít so với những năm trước. Việt Nam đang làm tương đối tốt nội dung này.

Còn với nhóm thực thi pháp luật, hiện nay các tỉnh cũng đang rất tích cực trên cơ sở tuyên truyền, hướng dẫn cho bà con ngư dân. Đối với những trường hợp vi phạm hoặc tái phạm, các địa phương tăng cường việc xử phạt để tiến tới nhanh nhất chấm dứt tình trạng vi phạm trong khai thác, đặc biệt là vi phạm khai thác ở vùng biển nước ngoài.

“Lần này, EC dự kiến kiểm tra 4 nhóm vấn đề. Nhóm thứ nhất là khung pháp lý; hiện nhóm này đã được hoàn thiện và cơ bản đáp ứng được yêu cầu hội nhập quốc tế, chống khai thác IUU. Nhóm thứ hai là việc quản lý, giám sát hoạt động tàu cá; tàu xuất nhập bến. Nhóm thứ ba là kiểm tra về truy xuất nguồn gốc sản phẩm thủy sản từ khi khai thác đến nhà máy chế biến và xuất khẩu, quy trình này có đảm bảo pháp lý, tính logic. Nhóm thứ tư việc thực thi pháp luật, tình hình xử phạt những vi phạm nếu có” – ông Hùng cho biết.

Cũng theo ông Hùng thời gian qua, việc khắc phục thẻ vàng các địa phương có nhiều tích cực. Tuy nhiên, đến nay, vẫn còn nhiều tồn tại như việc ghi nhật ký khai thác còn chưa đầy đủ; mất kết nối trên biển, tháo lắp các thiết bị giám sát tàu cá VMS… Các cảng cá rất sập xệ, nhiều cảng chưa đáp ứng yêu cầu về kiểm soát nghề cá. Kinh phí dành cho hoạt động kiểm soát IUU rất hạn chế, chưa đáp ứng yêu cầu: hệ thống máy tính, trang thiết bị, mạng không đáp ứng đủ yêu cầu để quản lý. Trong khi đó, nguồn nhân lực quản lý tại các cảng rất thiếu, và yếu, không có cán bộ chuyên ngành về khai thác.

Qua các đợt kiểm tra, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã chỉ ra và đề nghị các tỉnh, thành phố rà soát, khắc phục các tồn tại này. Dự kiến thời gian tới, Ban Chỉ đạo quốc gia về IUU sẽ có cuộc họp để kiện toàn hệ thống, chỉ đạo các địa phương khắc phục các tồn tại.

Bên cạnh việc phải hoàn thành việc lắp đặt thiết bị giám sát hành trình tàu cá, ông Hùng cho rằng, địa phương cần tập trung rà soát, củng cố hồ sơ kiểm soát tàu cá ra vào cảng, giám sát sản lượng thủy sản bốc dỡ qua cảng. Theo dõi, lập danh sách các tàu cá có nguy cơ cao vi phạm khai thác IUU, kiên quyết xử lý nghiêm các hành vi vi phạm khai thác IUU về báo cáo, Nhật ký khai thác; không có Giấy phép khai thác thủy sản; không lắp đặt/ngắt kết nối thiết bị VMS; khai thác sai vùng, vượt ranh giới phát hiện qua VMS…

Kiên Giang là tỉnh có đội tàu khai thác hải sản lớn nhất cả nước với hơn 9.800 tàu cá. Sản lượng khai thác hải sản hằng năm của tỉnh đạt gần 600.000 tấn, chiếm khoảng 16% tổng sản lượng khai thác hải sản cả nước và hơn 40% sản lượng khai thác của vùng đồng bằng sông Cửu Long. Để thực hiện có hiệu quả việc chống khai thác IUU, tỉnh đã và đang tập trung chỉ đạo quyết liệt với nhiều giải pháp, trong đó chú trọng thực hiện quy định gắn thiết bị giám sát hành trình cho các tàu đánh bắt xa bờ. Đến nay, tỉnh Kiên Giang có 3.664/3.666 tàu cá có chiều dài từ 15m trở lên đã gắn thiết bị này, đạt gần 100%.

T.H