Ngổn ngang trật tự vỉa hè

Đừng để “bắt cóc bỏ dĩa”

TPHCM đã từng coi việc lập lại trật tự vỉa hè là “cuộc chiến” để giành lại không gian cho người đi bộ và hình thành bộ tiêu chí về mỹ quan đô thị. Bà Hoàng Thị Thu (41 tuổi, ngụ TP Thủ Đức) là chủ một cửa hàng tạp hóa trên đường Nguyễn Duy Trinh (phường Bình Trưng Tây). Lâu nay, cửa hàng của bà Thu liên tục bị các phương tiện giao thông như ô tô, xe tải chiếm dụng vỉa hè và lòng đường phía trước làm nơi đậu đỗ, khiến công việc kinh doanh bị ảnh hưởng, nhiều khách hàng không có nơi gửi xe để mua hàng.

Cùng tình trạng trên, các hộ kinh doanh tại khu vực chợ Tân Lập (phường Bình Trung Đông, TP Thủ Đức) phản ánh tình trạng đậu đỗ xe ở vỉa hè chưa được quản lý triệt để, dẫn đến nhiều vụ việc mâu thuẫn, gây mất trật tự an toàn giao thông ở khu vực chợ.

“Do thiếu bãi đậu đỗ xe, nhiều phương tiện di chuyển vào chợ, vốn đã rất chật hẹp, dẫn đến ùn tắc và rất khó cho các hộ buôn bán nhỏ do mất không gian để kinh doanh, buôn bán” - bà Thúy, một tiểu thương kinh doanh quần áo xuất khẩu tại chợ Tân Lập bức xúc.

Mới đây, Đội Cảnh sát giao thông - Trật tự (CSGT-TT) TP Thủ Đức cho biết, đã báo cáo Công an TP Thủ Đức xử lý gần 100 trường hợp, tạm giữ nhiều xe các loại và nhắc nhở 31 hộ buôn bán lấn chiếm vỉa hè trên địa bàn. Trước đó, đợt cao điểm đảm bảo an ninh trật tự và an toàn giao thông trên địa bàn cũng đã thực hiện tổng kiểm soát gần 7.000 trường hợp, trong đó đã lập biên bản tới gần 6.000 trường hợp và tạm giữ gần 1.000 phương tiện (trong đó 990 xe mô tô, 6 ô tô) do các hành vi vi phạm trật tự vỉa hè, chiếm dụng lòng lề đường trên địa bàn TP Thủ Đức.

Không riêng TP Thủ Đức, vấn nạn lấn chiếm lòng lề đường, chiếm dụng vỉa hè làm bãi đậu đỗ xe hoặc kinh doanh, buôn bán là câu chuyện nhức nhối của nhiều quận trung tâm TPHCM (như các quận 1,3,4,5,6,10,11). Trong đó, các quận đã phải phối hợp sở Giao thông vận tải TPHCM ban hành các văn bản đề nghị các đơn vị liên quan (đa số là các đơn vị kinh doanh vận tải, hợp tác xã vận tải công cộng,…) cùng tham gia chấn chỉnh, quản lý trật tự vỉa hè, lòng đường, đảm bảo an toàn giao thông. Riêng UBND quận 1 và quận 3 thường xuyên tổng kiểm tra các “điểm đen” về chiếm dụng vỉa hè, như khu vực bệnh viện Mắt TPHCM (bãi gửi xe lấn chiếm vỉa hè trên đường Tú Xương, quận 3), bệnh viện Răng Hàm Mặt (bãi xe chiếm dụng vỉa hè trên đường Trần Hưng Đạo, quận 1), bệnh viện Nhi đồng 2 (xe ô tô đậu đỗ lấn chiếm vỉa hè, lòng đường Nguyễn Du, Lý Tự Trọng, quận 1),…

Các quận 5, 10 cũng xử lý nhiều trường hợp kinh doanh chiếm dụng vỉa hè khu vực Chợ Rẫy (đường Nguyễn Chí Thanh, Thuận Kiều); bệnh viện Đại học Y Dược (đường Đặng Thái Thân), bệnh viện Hùng Vương (đường Lý Thường Kiệt), bệnh viện Nhân dân 115 (các đường Dương Quang Trung, Sư Vạn Hạnh),…

Ông Võ Khánh Hưng - Phó Giám đốc Sở Giao thông vận tải TPHCM cho biết, sở này cũng nhiều lần đề nghị UBND các quận trung tâm kiên quyết tháo dỡ các hàng rào bố trí trên vỉa hè gây cản trở người đi bộ, nhất là các khu vực “điểm đen” lấn chiếm vỉa hè trên đường Nguyễn Chí Thanh, Dương Quang Trung, Lý Thường Kiệt, Bà Triệu (thuộc các quận 5,10) và phải giám sát chặt chẽ quá trình các cơ sở, cá nhân, tổ chức hoàn trả lại hoàn toàn vỉa hè theo nguyên trạng.

Sở Giao thông vận tải TPHCM cũng siết chặt hoạt động cấp phép cho các tổ chức trông giữ xe trên vỉa hè (tạm thời trong bối cảnh quá tải phương tiện giao thông trên địa bàn TPHCM - PV) chỉ được thực hiện trên các tuyến đường thuộc danh mục UBND TPHCM cho phép.

Giành lại không gian vỉa hè

Ngoài chính quyền đô thị cấp quận, huyện và TP Thủ Đức, Ủy ban MTTQ TPHCM là cơ quan được giao giám sát chặt chẽ về công tác quản lý trật tự vỉa hè, lòng lề đường trên địa bàn. Không chỉ xử phạt, “điểm mặt chỉ tên”, thậm chí đình chỉ hoạt động các bãi đậu đỗ xe chiếm dụng vỉa hè, MTTQ các quận, huyện được đề xuất, tham mưu cho chính quyền cơ sở giải pháp tối ưu để ngăn chặn tái diễn tình trạng chiếm dụng vỉa hè để đậu đỗ xe trái phép hoặc để kinh doanh buôn bán, gây mất mĩ quan và trật tự đô thị.

Tại buổi tọa đàm “Giải pháp thực hiện có hiệu quả công tác trật tự lòng, lề đường trên địa bàn khu phố” do Ủy ban MTTQ Việt Nam phường 25, quận Bình Thạnh chủ trì tổ chức, các ý kiến cho rằng ngoài phổ biến các quy định pháp luật mới, đánh giá thực trạng về công tác trật tự lòng lể đường, mỹ quan đô thị, MTTQ cũng là đầu mối hướng dẫn thảo luận, đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả công tác giám sát. Những khó khăn, kiến nghị nhằm đóng góp cho các cấp chính quyền địa phương thực hiện công tác quản lý trật tự lòng lề đường sẽ được Mặt trận tập hợp và gửi kiến nghị đến các cơ quan liên quan.

PGS.TS Nguyễn Lê Ninh, Ủy viên Ủy ban MTTQ TPHCM cho rằng, việc tăng vai trò phản biện và trực tiếp giám sát trật tự vỉa hè tại từng quận, huyện và TP Thủ Đức là mô hình rất hay, cần được nhân rộng. “Trước đây khi chiến dịch giữ trật tự vỉa hè được UBND TPHCM khởi xướng quyết liệt, chẳng hạn làm rất tốt ở giai đoạn này có UBND quận 1. Tuy nhiên, nếu chỉ thực sự làm hiệu quả vào từng đợt cao điểm ra quân thì chỉ là bài toán “bắt cóc bỏ dĩa” nên sau đó chiến dịch này đã không được duy trì thường xuyên. Có chăng phải đến khi TP HCM thực hiện việc giãn cách xã hội do sự bùng phát của đại dịch Covid-19 thì vỉa hè mới thực sự được trả lại cho người đi bộ. Đây là dịp hiếm hoi để người dân tận hưởng không gian thoáng đãng trên vỉa hè, thành phố được trả lại vẻ đẹp vốn có” - ông Ninh đánh giá.

Ngoài sự quyết liệt của chính quyền quận, huyện và TP Thủ Đức, tại buổi tọa đàm “Cuộc chiến giành lại vỉa hè: Cần sự nỗ lực từ nhiều phía” mới đây, ông Võ Khánh Hưng - Phó Giám đốc Sở GTVT TPHCM cho biết, hiện nay Sở cũng đã tham mưu thành phố rà soát, lập đồ án điều chỉnh quy hoạch chung đến năm 2040, tầm nhìn đến năm 2060, trong đó Sở Quy hoạch - Kiến trúc đang lập Quy hoạch không gian ngầm đô thị. Sau khi quy hoạch được duyệt, TPHCM sẽ triển khai đầu tư xây dựng nhiều hệ thống bến, bãi đỗ xe ưu tiên gắn với phát triển giao thông công cộng, kết nối giao thông vùng, liên vùng.

Theo ông Hưng, đây sẽ là giải pháp dài hơi và có tầm nhìn dài hạn để đảm bảo trật tự vỉa hè, lòng lề đường trên địa bàn, từ đó giành lại không gian vỉa hè sử dụng đúng chức năng ưu tiên cho người đi bộ.

Làm gì để giảm áp lực cho vỉa hè?

Trả lời phóng viên Báo Đại Đoàn Kết, TS Trương Thị Minh Sâm - Chủ tịch Hội khoa học Kinh tế và Quản lý TPHCM (HASEM) cho rằng, dù UBND TPHCM đã rất nỗ lực để lập lại trật tự vỉa hè nhưng đây rõ ràng là bài toán hóc búa nếu không tính toán cho tầm nhìn dài hạn. Lý do nếu chỉ tổ chức tổng kiểm tra, ra quân rầm rộ thì chỉ giải quyết vấn đề trước mắt, thậm chí chỉ như “bắt cóc bỏ dĩa” mà không “trị” được cái gốc của vấn đề.

TPHCM đang quản lý khoảng 9 triệu phương tiện giao thông, trong đó có tới 8 triệu ô tô và ngày càng gia tăng đăng ký ô tô mới. Trong số hơn 10 bãi đậu xe ngầm trên địa bàn quận trung tâm đã được quy hoạch hơn một thập kỷ qua đến nay vẫn chưa có dự án nào được xây dựng. Rõ ràng việc lập trật tự vỉa hè, giành lại không gian cho người đi bộ là vấn đề cần phải sự phối hợp từ nhiều phía và nhất là sự quyết tâm rất lớn của cả hệ thống chính trị - xã hội thành phố.

Lê Anh