Giáo viên ồ ạt nghỉ việc: Có phải do lương thấp?
Vấn đề thừa – thiếu giáo viên tiếp tục được dư luận quan tâm trước bối cảnh cả nước thiếu hụt lượng lớn giáo viên nhưng cũng có hàng nghìn giáo viên nghỉ việc.
Hàng nghìn giáo viên nghỉ việc
Từ đầu năm đến nay, tình trạng thiếu giáo viên trầm trọng diễn ra ở nhiều địa phương mà chưa có giải pháp hữu hiệu để khắc phục. Theo Bộ GDĐT, cả nước đang thiếu hơn 100.000 giáo viên. Trong năm 2022, các địa phương cần tuyển thêm 27.000 chỉ tiêu biên chế giáo viên và từ nay đến năm 2025 là 64.000 biên chế.
Trong khi đó, cả nước có hàng nghìn giáo viên nghỉ việc hoặc chuyển từ trường công lập sang các trường tư thục. Chỉ tính riêng từ đầu năm 2022 đến nay, đã có 16.000 giáo viên nghỉ việc. Đây là bài toán đặt ra đòi hỏi các địa phương tìm giải pháp giải quyết.
Bà Nguyễn Thị Nhật Hằng, Giám đốc Sở GDĐT tỉnh Bình Dương cho biết, thời gian gần đây có một lượng lớn giáo viên trên địa bàn tỉnh xin nghỉ việc. Thống kê từ tháng 1/2021-tháng 4/2022, toàn ngành đã có đến 527 giáo viên nghỉ việc. Một trong những nguyên nhân là lương giáo viên không đủ sống. Tình trạng thiếu giáo viên nói chung và giáo viên mầm non đang là thách thức lớn trong việc nâng cao chất lượng giáo dục tại địa phương.
Tại phiên họp lần thứ 4 do Ủy ban Văn hóa - Giáo dục của Quốc hội tổ chức ngày 19/10, vấn đề thừa – thiếu giáo viên được nhiều đại biểu quan tâm, trao đổi ý kiến.
Đại biểu Trần Thị Thu Hằng (Đắk Nông) cho hay, hiện tỉnh bà thiếu hơn 900 giáo viên mầm non dẫn tới tình trạng có điểm trường mà không có GV nên xây trường xong bỏ không; có điểm trường quá xa nhà dân nên không có trẻ đến học.
Còn theo đại biểu Văn Thị Bạch Tuyết (TP Hồ Chí Minh), trong số 500 giáo viên tuyển dụng chỉ có hơn 400 giáo viên ứng tuyển và cũng chỉ tuyển được khoảng 70% trong số đó. Địa phương này gặp khó trong việc tuyển giáo viên tiếng Anh và Tin học. Bởi cử nhân sư phạm 2 ngành học này ra trường không chọn làm giáo viên mà làm ở bên ngoài vì lương mỗi tháng có thể là 15 triệu đồng hoặc hơn nữa.
Giáo viên làm thêm ảnh hưởng chất lượng giáo dục
GS.TS Đinh Quang Báo, nguyên Hiệu trưởng Trường ĐH Sư phạm Hà Nội cho rằng, nếu như trước đây nhiều người muốn “xin” vào ngành giáo dục, thì hiện nay lại có một lượng lớn giáo viên bỏ hẳn nghề hoặc chuyển từ trường công ra trường tư thục. Song đây cũng là điều có thể lý giải, bởi môi trường giáo dục ngoài công lập có nhiều điểm hấp dẫn thấy rõ về cả môi trường làm việc và chế độ đãi ngộ.
GS.TS Đinh Quang Báo cho rằng, tình trạng giáo viên nghỉ việc tại các trường công thực sự đang báo động, đặc biệt là khi cả nước còn thiếu lượng lớn giáo viên, các ngành chức năng cần tìm giải pháp khắc phục, trong đó quan tâm đến việc cải thiện chế độ tiền lương, đãi ngộ tạo ra môi trường phát triển cho giáo viên.
Với tư cách như một nhà nghiên cứu và từ quan sát, trải nghiệm trong lĩnh vực giáo dục; TS Hoàng Trung Học, Trưởng khoa Tâm lý - Giáo dục (Học viện Quản lý giáo dục) cho rằng, xu hướng xin nghỉ việc, chuyển việc ở đội ngũ nhà giáo có thể sẽ không dừng lại và trở nên trầm trọng hơn. Xu hướng này có thể gây ra một phản ứng dây chuyền, có ảnh hưởng tiêu cực đến đội ngũ nhà giáo đang cống hiến, đặc biệt là những nhà giáo có kinh nghiệm và chuyên môn tốt.
TS Học cũng cho rằng nguyên nhân đầu tiên dẫn tới tình trạng giáo viên nghỉ việc là thu nhập. Mức lương hiện tại của nhà giáo chưa bảo đảm cho mức sống tối thiểu, đặc biệt là ở những giáo viên mới vào nghề ở bậc học mầm non, tiểu học.
Để giải quyết áp lực cho giáo viên và “giữ chân” những giáo viên giỏi, theo TS Học, cần những giải pháp tổng thể và phải thực hiện trong thời gian dài. Gốc rễ giải quyết cho giáo viên là vấn đề thu nhập để họ bảo đảm được đời sống tối thiểu mới an tâm làm nghề.
“Chúng ta đừng nghĩ mức lương trung bình 5 - 7 triệu đồng/tháng với giáo viên là cao bởi công nhân lao động phổ thông hiện nay cũng đã có thu nhập từ 7 - 9 triệu đồng/tháng rồi. So sánh như vậy để thấy thu nhập của giáo viên thấp đến mức nào. Một số giáo viên bán hàng online, làm nghề phụ để kiếm thêm thu nhập chẳng có gì xấu, trong quá khứ cũng đã xảy ra, nhưng sẽ có ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng giáo dục”, TS Học nói.
Ngoài ra, theo TS Học, các nhà quản lý giáo dục cấp trường, phòng, sở, bộ phải ngồi lại với nhau để rà soát công tác quản lý giáo viên và hãy luôn suy nghĩ để cắt giảm hơn nữa những cuộc thi không cần thiết, những sổ sách hành chính, những nhiệm vụ kiêm nhiệm không thật cần thiết đang chi phối giáo viên; bỏ những thủ tục hành chính làm giáo viên thêm mệt mỏi, để các thầy cô được thực sự “tự do” và dành thời gian cho công tác giảng dạy, giáo dục.
Bên cạnh đó, cần xây dựng một cách rất cụ thể các hướng dẫn, công cụ để giúp giáo viên thực sự nắm rõ và thực hiện tốt chương trình mới. Toàn bộ xã hội, truyền thông cần nhìn nhận, đánh giá và dành cho thầy cô sự tôn trọng nghề nghiệp ở mức độ cần thiết. Ghi nhận, dành cho thầy cô sự trân quý, cũng là cách để họ có động lực cống hiến.